Đàn ông tồn tại để làm gì?

"Thơ vui về phái yếu" của Xuân Quỳnh là một bài thơ hay, rất thật về phụ nữ, với những công việc quen thuộc, ai cũng nhận ra. Dù họ tự nhận chỉ là “ngọn cỏ dưới chân qua”, “hạt bụi vô tình trên áo”, chẳng có gì đáng kể, nhưng chính họ là nền tảng của cuộc sống này, mỗi ngày biết bao lo toan, gánh vác cho chồng con, thậm chí “Thế giới sẽ già nua và sẽ lụi tàn”, nếu không có họ.

Thơ vui về phái yếu

Những người đàn ông các anh có bao nhiêu điều to lớn
Vượt qua ô cửa cỏn con, văn phòng hẹp hàng ngày
Các anh nghĩ ra tàu ngầm, tên lửa, máy bay
Tới thăm dò những hành tinh mới lạ
Tài sản của các anh là những tinh cầu, là vũ trụ
Các anh biết mỏ dầu, mỏ bạc ở nơi đâu
Chinh phục đại dương bằng các con tàu
Đi tới tương lai trên con đường ngắn nhất
Mỗi các anh là một nhà chính khách
Các anh quan tâm đến chuyện mất còn của các quốc gia.
Biết bao điều quan trọng được đề ra
Những hiệp ước xoay vần thế giới

Chúng tôi chỉ là những người đàn bà bình thường không tên tuổi
Quen việc nhỏ nhoi bếp núc hàng ngày
Cuộc sống ngặt nghèo phải tính sao đây
Gạo, bánh, củi dầu chia thế nào cho đủ
Đầu óc linh tinh toàn nghĩ về chợ búa
Những quả cà, mớ tép, rau dưa
Đối với Nít và Kăng, những siêu nhân nay và xưa
Xin thú thực: chúng tôi thờ ơ hạng nhất

Chúng tôi còn phải xếp hàng mua thịt
Sắm cho con đôi dép tới trường
Chúng tôi quan tâm đến xà phòng, đến thuốc đánh răng
Lo đan áo cho chồng con khỏi rét...
Chúng tôi là những người đàn bà bình thường trên trái đất.
Quen với việc nhỏ nhoi bếp núc hàng ngày
Chúng tôi chẳng có tàu ngầm, tên lửa, máy bay
Càng không có hạt nhân nguyên tử
Chúng tôi chỉ có chậu có nồi có lửa
Có tình yêu và có lời ru
Những con cò con vạc từ xưa
Vẫn lặn lội bờ sông bắt tép
Cuộc sống vẫn ngàn đời nối tiếp
Như trăng lên, như hoa nở mỗi ngày...

Nếu ví dụ không có chúng tôi đây
Liệu cuộc sống có còn là cuộc sống
Ai sẽ mang lại cho các anh vui buồn hạnh phúc
Mở lòng đón các anh sau thất bại nhọc nhằn
Thử nghĩ xem thế giới chỉ đàn ông
Các anh sẽ không còn biết yêu biết ghét
Các anh không đánh nhau nhưng cũng chẳng làm nên gì hết
Thế giới sẽ già nua và sẽ lụi tàn
Ai sẽ là người sinh ra những đứa con
Để tiếp tục giống nòi và dạy chúng biết yêu, biết hát...

Buổi sớm mai ướm bước chân mình lên vết chân trên cát
Bà mẹ đã cho ra đời những Phù Đổng Thiên Vương
Dẫu là nguyên thủ quốc gia hay là những anh hùng
Là bác học... hay là ai đi nữa
Vẫn là con của một người phụ nữ
Một người đàn bà bình thường, không ai biết tuổi tên

Anh thân yêu, người vĩ đại của em
Anh là mặt trời, em chỉ là hạt muối
Một chút mặn giữa đại dương vời vợi,
Loài rong rêu ai biết tới bao giờ
Em chỉ là ngọn cỏ dưới chân qua
Là hạt bụi vô tình trên áo
Nhưng nếu sáng nay em chẳng đong được gạo
Chắc chắn buổi chiều anh không có cơm ăn.

Vài đoạn thơ vui nhân dịp ngày Xuân
Đùa một chút xin các anh đừng giận
Thú thực là chúng tôi cũng không sống được
Nếu không có các anh, thế giới chỉ đàn bà.

Xuân Quỳnh, 1986
(Thơ Xuân Quỳnh, Kiều Văn chủ biên, nhà xuất bản Đồng Nai, 1997)

Họa lại bài thơ của Xuân Quỳnh, tôi nghĩ vẩn vơ, dù đàn ông quan tâm những chuyện tận đẩu tận đâu, chẳng thiết thực gì, nhưng mỗi mái ấm, vẫn có họ lặng lẽ phía sau. Rồi khi gặp sự cố, ai sẽ là người gánh vác nếu không là đàn ông? Nếu phụ nữ tự hào: “Ai sẽ là người sinh ra những đứa con/ Để tiếp tục giống nòi và dạy chúng biết yêu, biết hát...”, thì đàn ông có quyền trả lời “chảnh như con cá cảnh” mà rất chính xác: “Sứ mệnh tuyệt vời, hạnh phúc lớn lao/ Nở nhụy khai hoa làm sao được biết?”, nếu không có họ.

Dù mỗi bên đều khẳng định ưu thế về giới tính, cả hai đều nhất trí rằng, họ sẽ không thể tồn tại nếu thiếu nhau. Âm và dương, nước và lửa vẫn phải hòa hợp vào nhau để mở ra những cuộc tái sinh tiếp nối đến muôn năm ngàn kiếp… Ấy mới là thuận theo lẽ tự nhiên.

Phụ nữ các em là những người kỳ diệu
Có mặt trên đời gánh vác chuyện cao siêu
Là quan tâm đến chén, đũa, nồi, niêu
Bếp núc mỗi ngày, dẫn con đi học
Thức giấc nửa khuya dỗ con chợt khóc
Khuya khoắt chờ chồng, thao thức đợi canh
Có tầm nhìn xa - tính toán rất nhanh  
Nào đếm củ hành, đo lọ nước mắm
Các em giỏi giang, siêu nhân lắm lắm
Chỉ đôi nếp nhăn cũng nghĩ ngợi, đăm chiêu
Sự âu lo to tát biết bao nhiêu
Cứ như thể mới là đời đáng sống
 
Đàn ông chúng tôi thân dài vai rộng
Chỉ quan tâm những việc rất cỏn con
Nhân loại thế nào hỡi Nam, Bắc, Tây, Đông
Nơi nào chiến tranh, khí hậu biến đổi?
Bao giờ hòa bình cho toàn thế giới
Câu hỏi đặt ra đau đáu nghĩ suy
Còn bữa nay vợ nấu nướng những gì
Thú thật chúng tôi chỉ xem chuyện vặt
 
Chúng tôi phải mở to hai con mắt
Xem xét tình hình chiến sự cả năm châu
Nghị trường nơi đâu mới bị lật nhào
Phe nào lên voi, phe nào xuống chó?
 
Với mối quan tâm giản đơn như thế đó
Chúng tôi đây, nói thật, rất tầm thường
Chẳng có niềm vui “tự sướng” lúc soi gương
Được trang điểm nâng niu son với phấn
Ai khen “trẻ ra” là thấy đời tươi thắm
Ngầm tự kiêu… xinh nhất trên đời

Còn chúng tôi xông pha cuối đất cùng trời
Sôi giọt mồ hôi mưu cầu danh phận
Bất chấp gian lao, cơ cầu lận đận
Một lẽ tự nhiên hết tháng lại qua ngày
Nếu thí dụ không có chúng tôi đây
Thì cuộc sống sẽ ra sao đấy nhỉ?
Ai sẽ mang lại cho các em những điều thi vị
Đấu trí ghen tuông với mèo mỡ lằng nhằng?

Thử nghĩ xem, thế giới chỉ hoa hồng
Sao các em biết vẻ đẹp của hiên ngang tùng, bách?
Ngôn, hạnh, công, dung, dịu dàng vào bếp
Mặc đẹp, ăn ngon rồi ngắm nghía cùng nhau?
Sứ mệnh tuyệt vời, hạnh phúc lớn lao:
Nở nhụy khai hoa làm sao được biết?
 
Mỗi một ngày cây đời thêm xanh biếc
Bà mẹ chỉn chu, quán xuyến cửa nhà
Con cái giỏi giang, hiền hậu, nết na
Từng ngày đi qua trưởng thành, khôn lớn
Có các anh mới chan hòa mái ấm
Dù góp công nhưng lặng lẽ phía sau
 
Em thương yêu, em quan trọng làm sao
Vũ trụ là em, anh chỉ là hạt bụi
Dấu vết nhỏ nhoi trong ta bà chín cõi
Chỉ rong chơi, hậu đậu, lơ ngơ
Đàn đúm, rượu chè, nhếch nhác, trăng hoa
Sự có mặt rõ ràng vô ích quá
Nhưng gặp lúc đạo, tặc, thủy, hỏa
Ai là người sẽ gánh vác, chở che em?
 
Họa lại bài thơ ngẫu hứng viết thêm
Huếnh hoáng trêu chơi, các em đừng dỗi
Nếu trái đất hoàn toàn không phụ nữ
Thì đàn ông tồn tại để làm gì?

Lê Minh Quốc