Dân nghèo Ấn Độ dễ tổn thương trước COVID-19

Phong tỏa các thành phố hay cả một nước để ngăn sự bùng phát đại dịch COVID-19 chẳng hề là chuyện đơn giản với cả chính quyền lẫn người dân. Đặc biệt, chuyện phong tỏa càng dễ gây tổn thuơng với những dân nghèo thành thị...

Đi ra ngoài hay ở nhà đều khó 

Cô Devi, 38 tuổi, đã mất 80% thu nhập hàng tháng của mình do sự lây lan của vi-rút SARS-CoV-2, dù điều tồi tệ nhất ở Ấn Độ có thể vẫn chưa xảy ra. Người mẹ bốn con này kiếm sống bằng nghề giúp việc nhà, song hiện nay cô đã mất việc ở hai trong số ba người chủ của mình. Hiện Devi chỉ còn có thể mang về nhà khoảng 0,67 đô-la mỗi ngày. Gia đình cô sống trong một phòng đơn chật chội, và dùng chung phòng tắm, phòng vệ sinh với hai hộ gia đình khác. Khi Ấn Độ bắt đầu “cuộc đua” để ngăn chặn chuỗi lây nhiễm COVID-19, họ cũng thuộc về số người có nguy cơ cao nhất.

Một nhóm sinh viên đeo khẩu trang chờ mua vé ở ga xe lửa tại Kochi, Ấn Độ - Ảnh: Reuters

“Tình hình đã trở nên rất khó khăn” - cô Devi nói qua điện thoại từ phía đông thủ đô Delhi - “Đi ra ngoài là một vấn đề và ở nhà cũng là một vấn đề”. 

Theo tạp chí Bloomberg, câu chuyện của cô Devi cũng là chuyện của hơn 1/3 số lao động Ấn Độ, vốn là một phần của khu vực phi chính thức, đóng góp đến một nửa tổng sản phẩm nội địa (GDP) của nền kinh tế lớn thứ ba châu Á. Khu vực này sử dụng hơn 90% tổng lực lượng lao động của Ấn Độ - một phần của hơn 8,8 triệu hộ gia đình sống trong các khu ổ chuột trải khắp các đô thị Ấn Độ.
Hầu hết, những người đàn ông và phụ nữ ấy như thợ ống nước, người giúp việc nhà, người thu gom rác, người kéo xe, người bán hàng rong… chỉ kiếm được trung bình khoảng 2 đô-la một ngày. Họ không hề có lựa chọn nào cho chuyện làm việc ở nhà như dân văn phòng hay có được thời gian nghỉ ngơi, tránh sử dụng giao thông công cộng để thực hiện yêu cầu cách ly trong thời phong tỏa vì COVID-19.

Ai cũng sợ…

Tình thế lúng túng, khó xử với 450 triệu người lao động phi chính thức của Ấn Độ là một trong những thí dụ rõ ràng nhất về sự bất bình đẳng xã hội đe dọa làm suy yếu các nỗ lực ngăn chặn COVID-19 trên toàn thế giới. Từ những người lao động có mức lương tối thiểu cho tới những người tìm việc tràn vào những vùng đô thị, tất cả người nghèo ở thành thị trên thế giới thường bị hạn chế trong việc chăm sóc sức khỏe, không có bảo hiểm y tế và cũng chẳng hề có mạng lưới an toàn tài chính.

Với ông Mohibul Ansari, 42 tuổi, làm việc ở một xưởng nhựa chật chội nơi một khu ổ chuột của thành phố Mumbai, cuộc mưu sinh để nuôi năm đứa con đang sống ở bang miền đông Bihar, cách Mumbai khoảng 1.800 km, đang trở nên khó khăn hơn. Sau khi thủ đô tài chính của Ấn Độ đã đóng cửa từ ngày 16/3, xưởng nhựa cũng đóng cửa. 

“Ai cũng sợ. Có một nỗi kinh hoàng đang lan rộng” - ông Ansari nói qua điện thoại, từ thị trấn nhỏ Dharavi - nơi từng được gọi là “khu ổ chuột lớn nhất châu Á”. “Tôi đã nói với lũ con của mình rằng cần rất cẩn thận với số tiền tôi đã gửi cho chúng. Chỉ có ơn trên giúp chúng tôi, nếu bất cứ ai trong chúng tôi đổ bệnh” - ông Ansari tâm sự. 

Cuộc sống tù túng ở trung tâm tài chính Ấn Độ, với 120.000 người chia sẻ 1km2 không gian sống, gấp khoảng 12 lần so với thành phố New York (Hoa Kỳ), khiến người lao động có thu nhập thấp rất dễ gặp rủi ro. Chính phủ liên bang vẫn chưa công bố bất kỳ biện pháp nào ngoài việc thành lập một ủy ban chính phủ vào cuối tuần trước để kiểm tra vấn đề này. 

Hiện bang Kerala đã công bố khoản tài trợ trị giá 200 tỷ rupee (2,7 tỷ USD), trong khi bang Uttar Pradesh - nơi có gần 1/5 tổng số người nghèo ở Ấn Độ, đã tuyên bố chuyển số tiền mặt 1.000 rupee mỗi tháng cho hơn 3,5 triệu lao động và công nhân xây dựng. Thủ hiến Arvind Kejriwal của thủ đô Delhi cũng tuyên bố các biện pháp giảm bớt căng thẳng tài chính cho người nghèo, bao gồm 5.000 rupee lương hưu được trả trước ngày 7/4 cho 850.000 người, cùng các suất ăn lớn hơn cho những người được trợ cấp lương thực. 

Nhựt Minh