Dân “khát” cạnh những nhà máy nước hàng chục tỷ đồng bỏ hoang

Từ thiếu vốn...

Chỉ tay vào hồ chứa nước ở nhà máy nước còn dang dở tại xã Quỳnh Lâm (huyện Quỳnh Lưu, Nghệ An), ông Nguyễn Văn Đức (trú xã Quỳnh Lâm) nói rằng, đây chẳng khác gì cái bẫy chết người cả. Hè đến, họ lại phải nhắc nhở con em mình tránh xa, không đến khu vực này chơi kẻo rơi xuống khi nào không biết.

Hồ chứa nước sâu hoắm nằm cạnh khu dân cư này là một trong những hạng mục của dự án nhà máy nước sạch xã Quỳnh Lâm đã được xây dựng. Năm 2014, dự án này được triển khai xây dựng với kinh phí hơn 18 tỷ đồng. Tuy nhiên, sau khi triển khai được một số hạng mục thì dự án này lại án binh bất động rồi bỏ hoang suốt nhiều năm qua.

Hồ chứa nước trong các công trình nhà máy nước bỏ hoang trở thành "cái bẫy chết người" đối với trẻ nhỏ

“Tưởng rằng chúng tôi sẽ chẳng phải lo thiếu nước sạch dùng nữa, nào ngờ họ làm giữa chừng rồi bỏ hoang. Bao năm qua, chúng tôi vẫn phải trông chờ vào nước mưa, nước giếng khoan để sử dụng. Nhưng mấy năm nay nguồn nước cạn kiệt, giếng khoan hàng chục mét cũng bị khô cạn”, ông Đức nói.

Theo người dân địa phương, hồ chứa nước của dự án này được đào khá sâu, dựng đứng nên có nhiều trường hợp không may bị ngã xuống khi đi qua khu vực này. Trong đó, 2 trẻ nhỏ không may bị ngã xuống dẫn đến tử vong. Ngay sau khi xảy ra sự việc, chính quyền địa phương đã phải dựng hàng rào bằng thép gai xung quanh, cắm biển cảnh báo để tránh những vụ việc đáng tiếc.

Theo ông Nguyễn Đình Dung - Chủ tịch UBND xã Quỳnh Lâm, nguồn nước sạch ở địa phương này vẫn đang phụ thuộc vào mạch nước ngầm, do đó khó tránh thiếu nước sạch vào mùa khô. Dự án nhà máy nước này khi đi vào hoạt động sẽ đáp ứng nhu cầu nước sạch cho 2.000 hộ dân trên địa bàn, song vì thiếu nguồn vốn nên hiện vẫn chưa thể tiếp tục triển khai dự án.

“Hiện nhà thầu thi công nhà máy nước đã rút, nguồn vốn không có, huy động người dân đóng góp thì lại quá lớn. Chúng tôi cũng đang xin ý kiến của huyện để tìm nguồn vốn, sớm có thể hoàn thành được dự án này” - ông Dung nói.

Cùng cảnh ngộ, nhà máy nước xã Minh Thành (huyện Yên Thành, Nghệ An) được xây dựng cạnh trục đường trung tâm xã với tổng mức đầu tư gần 25 tỷ đồng. Khởi công từ năm 2012, sau một năm thi công, dự án phải dừng lại vì “điệp khúc”… thiếu vốn. 

Nhà máy nước xã Hưng Thông bỏ hoang nhiều năm qua khi các hạng mục cơ bản đã được xây dựng

Minh Thành là xã vùng cao, tình trạng thiếu nước sạch mỗi khi vào mùa khô vẫn thường xuyên xảy ra. Dự án nhà máy nước sạch được triển khai, với công suất 450m³/ngày đêm, sau khi hoàn thành sẽ đáp ứng nhu cầu nước sạch cho gần 1.000 hộ dân. Tuy nhiên, sau khi xây dựng cơ bản các hạng mục như nhà vận hành, hồ chứa, hệ thống đường ống và phụ kiện… thì lại phải bỏ hoang vì không còn kinh phí để xây dựng.

... Đến bỏ hoang vì thiếu nước để sản xuất

Nhà máy nước xã Hưng Thông (huyện Hưng Nguyên, Nghệ An) có vốn đầu tư 25,8 tỷ đồng, với công suất thiết kế 1.000m³/ngày đêm để cung cấp nước sạch cho hơn 1.200 hộ dân ở địa bàn. Năm 2018, dự án cơ bản hoàn thành với hệ thống nhà làm việc, hai hồ chứa, khu xử lý và đường ống dẫn nước sau 4 năm thi công. Tuy nhiên từ đó đến nay, nhà máy nước sạch này vẫn “cửa đóng then cài”, cỏ mọc um tùm bên trong, một số hạng mục có dấu hiệu xuống cấp, hoen gỉ. 

Nhà máy nước hơn 25 tỷ khó đi vào hoạt động do nguồn nước thô sông Hoàng Cần khô cạn

Ông Nguyễn Hữu Phúc - Chủ tịch UBND xã Hưng Thông - cho biết công trình này do UBND huyện Hưng Nguyên làm chủ đầu tư, xã chỉ là đơn vị thụ hưởng. Người dân địa phương này thường xuyên bị ảnh hưởng do thiếu nước sạch, thậm chí là nước sản xuất nông nghiệp vào mùa hè. Trước tình trạng trên, chính quyền xã cũng đã nhiều lần kiến nghị lên UBND huyện tiếp tục đầu tư để đưa dự án vào sử dụng nhưng vẫn chưa có kết quả.

Lãnh đạo Ban quản lý Dự án đầu tư và Xây dựng huyện Hưng Nguyên cho hay, nguyên nhân chính khiến nhà máy nước hơn 25 tỷ này phải bỏ hoang khi đã hoàn thành cơ bản là do thiếu nguồn nước thô đầu vào để sản xuất. 

Khi thiết kế xây dựng, nguồn nước thô được lấy từ một con sông Hoàng Cần gần đó. Những năm gần đây, con sông này khô hạn, ngoài ra còn phải cung cấp nước tưới sản xuất nông nghiệp, do đó không đủ nguồn nước thô cho nhà máy sản xuất nước sạch. 

Ngoài ra, hiện đường ống cấp nước chưa vào tận nhà các hộ dân, ở địa bàn chưa có đơn vị nhà nước nào đủ chuyên môn quản lý vận hành nên huyện này đang kêu gọi các nhà đầu tư, hợp tác để sớm vận hành nhà máy.

Phan Ngọc