Dân đổ máu vì 'cát tặc' hoành hành

Bức xúc trước tình trạng khai thác cát trái phép, người dân sống ven các sông của tỉnh Thừa Thiên - Huế đã nhiều đêm thức trắng, thậm chí phải đổ máu để canh giữ sông, bảo vệ nhà cửa trước khi bị dòng sông nuốt chửng do sạt lở. 

Ông Hoàng Trọng Niệm bị các đối tượng khai thác cát trái phép đánh, phải nhập viện cấp cứu

Trắng đêm truy đuổi “cát tặc”

1g sáng 26/3, trên cầu Hiền Sĩ (xã Phong Sơn, H.Phong Điền), trong màn đêm tĩnh mịch, lất phất mưa phùn, bất chợt một bóng người từ phía sau áp sát nhóm phóng viên, nhìn chằm chằm và yên lặng. Khi người này bỏ đi, chừng 5 phút sau, từ khu vực thôn Hiền Sĩ, chiếc thuyền khai thác cát trái phép dời sang bên kia sông thuộc địa phận thôn Long Khê, P.Hương Vân, thị xã Hương Trà và cắm vòi hút cát tiếp. Theo người dân, đây là đối tượng “chim lợn”, chuyên làm nhiệm vụ cảnh giới cho đám trộm cát.

“Tụi ni tuy không phải người địa phương nhưng như ma xó, nhớ mặt từng người trong thôn, thuộc vanh vách giờ giấc sinh hoạt. Ai hay thức khuya, ngủ sớm hoặc vắng nhà, tụi hắn cũng biết. Mấy ngày ni, anh em về đây, tụi nó nhớ mặt nên chắc lộ rồi” - anh Đ., ở thôn Hiền Sĩ, nói. Anh Đ. cho biết, có ngày, anh em trong thôn tập trung đông, dù rất bí mật nhưng không thấy bóng dáng bọn trộm cát; ngược lại, ngày nào chỉ có hai, ba người thì 1-2g sáng, lại có hai, ba thuyền tới hút cát. 

Chỉ tính riêng khúc sông Bồ chảy ngang qua thôn Hiền Sĩ, xã Phong Sơn, H.Phong Điền (bên kia là thôn Long Khê, P.Hương Vân, thị xã Hương Trà), đã có khoảng bốn thuyền máy, mỗi thuyền có sức chứa từ 10-14m3, đêm đêm thường lui tới “tác nghiệp”. Khai thác “miệt mài” nhất là chiếc thuyền có sơn hàng chữ “9B…” màu xanh. Bất chấp ánh đèn chiếu thẳng vào mặt cùng tiếng la hét và những phát ná của người dân thôn Hiền Sĩ, hai chiếc thuyền máy - trong đó chiếc có sơn hàng chữ “9B…” màu vàng cùng hàng chữ xanh đầu mũi thuyền - vẫn thản nhiên “hành nghề”. Khi thuyền “no” cát rời đi, vẫn không thấy bóng dáng của lực lượng chức năng có mặt.

Nạn hút cát trộm gây sạt lở vùng hạ lưu sông Hương đoạn qua xã Hương Phong, thị xã Hương Trà

Khi chúng tôi hỏi vì sao không báo với chính quyền, người dân canh trộm cát cho biết đã báo với trưởng thôn Hiền Sĩ, được trưởng thôn hứa sẽ báo với chính quyền xã, nhưng thực tế, chưa thấy xã có động thái gì. “Không được chính quyền trợ giúp nên chúng tôi đành làm như ri (thế này) chứ không biết làm chi hơn. Cuối năm 2017, thôn Hiền Sĩ cũng có tổ tự quản, nhưng do không có kinh phí nên đã giải tán từ lâu” - anh V. (thôn Hiền Sĩ) nói.

Tiếp chúng tôi, ông Nguyễn Quốc Tuấn - Chủ tịch UBND xã Phong Sơn (H.Phong Điền) - cho biết, từ cuối năm 2017, UBND xã đã thành lập năm tổ tự quản ở năm thôn gồm Đông Dạ, Hiền Sĩ, Cổ Bi 1, Cổ Bi 2 và Sơn Bồ. Đến nay, các tổ tự quản hoạt động có hiệu quả, cơ bản đã ngăn chặn được tình trạng khai thác cát, sạn trái phép ban đêm. “Trong khoảng một tháng nay, chúng tôi đã xử lý 10 đối tượng hút cát, sạn trái phép ở khu vực thôn Đông Dạ, còn ở Hiền Sĩ vẫn chưa thấy động tĩnh, đúng như phản ánh của người dân thôn này” - ông Tuấn nói.

Trộm cát lộng hành, đánh dân trọng thương

Tối 26/3, ông Hoàng Trọng Niệm - trú tại P.Thủy Biều, TP.Huế - đã bị các đối tượng trộm cát chém nhiều nhát vào đầu. Ông Phạm Văn Quý - người cùng ông Niệm đi ngăn nạn trộm cát - kể: “Khi phát hiện hai chiếc tàu công suất lớn đang hút cát trái phép gần bờ, chúng tôi hô hoán thì bị các đối tượng dưới tàu ném đá lên chống trả”. Ngay sau khi nghe được tiếng kêu cứu của ông Niệm, nhiều người dân sống cạnh đó nhanh chóng chạy xuống ứng cứu. Thấy vậy, nhóm trộm cát vội xuống tàu và tẩu thoát. Được hỏi về trường hợp này, ông Võ Đăng Thái - Phó chủ tịch UBND P.Thủy Biều - nói: “Nạn trộm cát ở đây xảy ra thường xuyên. Chúng tôi đã đề nghị cấp trên có biện pháp xử lý dứt điểm vì nó ảnh hưởng đến đời sống người dân quá”. 

Ông Võ Văn Lẹ - người bị các đối tượng khai thác cát trộm đánh bị thương vùng mắt

Theo người dân thôn Trung Thượng, P.Thủy Biều, tình trạng khai thác cát trái phép tại đây đã diễn ra lâu nay, trực tiếp ảnh hưởng đến diện tích đất trồng và có thể gây sạt lở nhà dân ven sông Hương. Đặc biệt, gần đây, do giá cát xây dựng tại TP.Huế tăng cao (450.000 đồng/m3), nạn khai thác cát trái phép càng diễn ra rầm rộ. Bà con đã nhiều lần gửi đơn thư trình báo chính quyền địa phương nhưng tình trạng này vẫn không thuyên giảm. “Đang đêm khuya mà tiếng máy gầm rú vang trời rứa, ai chịu được? Trước kia, bờ sông cách vườn cả mét, nhưng giờ sạt lở vô đến tận mép vườn rồi. Nếu không xử lý nạn trộm cát, sẽ còn sạt lở nhiều nữa” - chị T. nói. 

Nạn hút cát trộm diễn ra dai dẳng ở khu vực hạ lưu sông Bồ đã gây sạt lở nhà ông Võ Văn Lẹ - ở thôn Thanh Lương 2, P.Hương Xuân, thị xã Hương Trà. Khi ông Lẹ ra nói chuyện với nhóm trộm cát, liền bị một đối tượng trên tàu cát lấy gậy đánh mạnh vào mắt phải, khiến ông Lẹ bất tỉnh, rớt xuống sông. Rất may, có cặp vợ chồng đang thả lưới gần đó đưa ông Lẹ đi cấp cứu. “Trước đây, thỉnh thoảng mới thấy thuyền hút cát trộm; người dân đứng trên bờ hô to là chúng cho thuyền di chỗ khác. Nhưng gần đây, trên sông Bồ đoạn gần nhà tôi, mỗi đêm có đên ba, bốn thuyền hút trộm. Không hiểu sao đợt này, chúng khai thác rầm rộ và hung hãn như vậy” - ông Lẹ nêu nghi vấn.

Trao đổi với chúng tôi, ông Phan Ngọc Thọ - Chủ tịch UBND tỉnh Thừa Thiên - Huế - nói, thời gian qua, tỉnh đã triển khai nhiều biện pháp để ngăn chặn tình trạng khai thác trái phép trên sông Hương, sông Bồ: “Các vụ việc gần đây cho thấy bọn trộm cát rất lộng hành, manh động. Chúng tôi khẳng định sẽ chỉ đạo cơ quan chức năng xử lý nghiêm các đối tượng trên, đồng thời tiếp tục mạnh tay với tình trạng khai thác cát trái phép”. 

Thuận Hóa