Đàn bà mưu sinh buổi sớm

Thường ngày tôi phải dậy sớm đi dạy học xa. Trường cách nhà gần năm mươi cây số. Nhà lại xa tuyến xe buýt nên để kịp giờ làm, tôi phải dậy từ bốn giờ rưỡi sáng, năm giờ lái xe máy vượt gần mười cây số tới trạm xe buýt đầu tiên; năm giờ rưỡi lên xe, sáu giờ rưỡi tới trạm, mất thêm mười lăm phút cuốc bộ tới trường, còn dư đúng mười lăm phút để ghé căng-tin nhai vội ổ bánh mì trước khi lên lớp.

Ngày nắng còn đỡ, gặp những ngày mùa đông mưa gió sụt sùi, năm giờ sáng trời còn tối đen không thấy mặt người, vẫn phải dậy, lọ mọ ra đi. Vậy nhưng, chuyến xe buýt hằng ngày vào giờ ấy không phải tôi là người đi làm xa duy nhất.

Vẫn còn có ba cô giáo cộng thêm một cô nhân viên văn phòng cùng cảnh ngộ. Toàn nữ! Hỏi ra mới biết, các đồng nghiệp nam sức khỏe tốt nên chọn đi xe máy thay vì xe buýt. Họ chán cảnh phải chen chúc, đợi chờ…

Cùng cảnh ngộ, chúng tôi hay chuyện trò, than thở về cuộc mưu sinh vất vả. Ngày nào cũng như ngày nào, nhan nhản trên con đường chúng tôi đi mỗi sáng tinh mơ là những bóng phụ nữ đèo hàng tất tả ngược xuôi. Đàn ông cũng có; nhưng đa phần họ đi… tập thể dục trong khi phụ nữ đi làm. Nhìn các chị là biết ngay: toàn người buôn bán.

Những “con ngựa sắt” được độ chế thêm đủ kiểu ngoe càng thồ đầy nhóc trên lưng, và hai bên hông hàng hóa đủ kiểu, đủ loại. Xe này chở bánh kẹo. Xe kia chở trái cây. Xe khác lại toàn rau củ… Thi thoảng nhận ra vài chuyến xe thồ chở cá tôm vượt luôn xe buýt vun vút lao nhanh. Bắt buộc thôi, hàng thủy sản không nhanh ươn mất còn gì!

Còn nữa, những cái “chợ thồ” chất gọn mọi hàng hóa trên xe ngược đường lên xóm núi. Dễ biết bởi nó trông như cái… chợ tí hon thật sự, lỉnh kỉnh nào gói nào bọc đựng từ rau củ đến cá tôm, cộng thêm các món “hàng khô” như mắm muối, dầu ăn, tiêu, ớt, đường… 

Tôi có cô bạn thân làm nghề “chợ thồ” xóm núi nên biết khá rõ. Nhỏ, nhưng “chợ” ấy có khả năng cung cấp tất tật từ A tới Z mọi nhu yếu phẩm cần thiết cho người xóm núi (thường sống nơi hẻo lánh không có thời gian đi chợ trung tâm) nấu trọn bữa cơm, không phải ra chợ “chính quy” mua thêm bất cứ thứ gì… 

Họ ra đi chắc chắn từ rất sớm, bởi tới lúc gặp chúng tôi, rõ ràng họ đang trên đường về cho kịp chợ (cô bạn “chợ thồ” kể: cô thường phải rời nhà từ lúc hai giờ sáng mới kịp gom hàng về bán). Đơn độc những người phụ nữ - áo khăn trùm kín mít chỉ chừa đôi mắt - một mình lèo lái “con ngựa” cồng kềnh quá khổ, cố bươn nhanh về chợ trong cái lạnh tê người của buổi sáng mùa đông. Vài người may mắn hơn thì có đức ông chồng cầm lái cho vợ ngồi sau, nhưng con số ấy không nhiều.

Thử nhìn sang hai bên đường: hàng quán, xe bán thức ăn sáng cũng đang mở cửa, lục đục bày hàng. Lửa từ các lò than leo lét bập bùng, ánh lên khuôn mặt ửng hồng trong hơi nóng đôi co cùng cái lạnh.

Chỗ này một chị đang hơ cho khách mấy chiếc bánh mì. Chỗ kia lại một cô đang lúi húi đun sôi nồi nước lèo dùng bán phở. Kế bên, một người khác luôn tay phành phạch chiếc quạt buồm đuổi khói từ lò than nướng mấy xâu nem dùng bán bún khô, bánh cuốn.

Nhìn kỹ, hay chưa kìa, từng ấy khuôn mặt loay hoay vẫn chín phần mười là nữ. Đàn ông dường như đóng một vai gì đó rất phụ trong cuộc mưu sinh lặng thầm tất bật mỗi buổi sớm mai… 

 Y Nguyên