Dám đi thì sẽ đến

Với một thị trường sôi động như TP.HCM, tôi tin rằng có hàng ngàn lập trình viên từng lâm vào trạng thái loay hoay tìm lối đi mới thay vì ngồi “code” miệt mài theo đơn đặt hàng. Cuối cùng, chính mình cũng không biết hiệu quả thực sự của phần mềm sau khi ra lò ra sao. Sự phát triển của công nghệ thông tin, đặc biệt là thương mại điện tử trong vài năm trở lại đây đáng để bất kỳ một “tay code” nào cũng nuôi mộng làm “nghiệp lớn”.

Năm 2013, sau mấy năm “code” thuê cho các công ty (CT) gia công phần mềm, tôi mở CT thiết kế web vì thấy thị trường khá “ngon ăn”. Chỉ riêng số hợp đồng thiết kế web, SEO web tại Q.Bình Tân, Q.12, H.Hóc Môn vào tháng 4/2013, CT tôi đã có thể sống khỏe trong nửa năm. Ngoài ba nhân viên lập trình, hai nhân viên kinh doanh khá “bén”, tôi tổ chức thêm vài nhóm lập trình làm việc thời vụ để giảm chi phí thuê nhân viên và từ đó tiếp cận khách hàng mới vì các nhóm tham gia nhiều diễn đàn của nhiều hội nhóm.

Sau một năm hoạt động, CT của tôi đã làm website cho gần 200 doanh nghiệp (DN) với khá nhiều ngành nghề đa dạng. Thành quả này với một CT nhỏ theo tôi là thành công đáng kể. Sau năm đầu tiên mở CT, tôi mua một căn nhà 600 triệu đồng, trả góp 200 triệu đồng. Nhưng cũng chính vì tầm nhìn chủ quan, tôi bị “hất văng”. Đó là sự tấn công của các website giao diện tùy biến tương thích với cả máy tính và thiết bị di động khi người dùng truy cập bằng điện thoại thông minh tăng vùn vụt.

Ba tháng đầu năm 2014, tôi tá hỏa vì doanh số sụt giảm gần 50%. Một CT tôi đã tìm hiểu, ngoài việc thiết kế giao diện tùy biến, thân thiện với thiết bị di động, họ còn nuôi một đội ngũ phát triển các app miễn phí riêng biệt hỗ trợ DN để quản lý đơn hàng, kết nối với các đơn vị vận chuyển để khách hàng có nhiều lựa chọn về giá.

Sự khăng khít của những CT này với cộng đồng khởi nghiệp thương mại điện tử cũng thể hiện rõ qua các buổi hội thảo, chương trình khởi nghiệp, cộng đồng doanh nhân trẻ. Trong khi đó, tôi xuất thân là một “tay code” ngại giao tiếp, chỉ đam mê ngôn ngữ lập trình. Sáu tháng đầu năm 2014, CT tôi không khác gì “chùa bà đanh” vì các nhân viên ít việc làm, các hợp đồng SEO web lúc này tôi đã thuê lại bên ngoài.

Ảnh: Phùng Huy

Tôi bỏ Sài Gòn đi Đà Lạt một tuần, dự tính đi làm thuê trở lại. Một nhóm bạn có vẻ là dân làm ăn ngồi cạnh bàn tôi trong quán cà phê trao đổi đủ thứ chuyện về các đơn hàng, tìm khách hàng. Họ gọi điện hình như là cho tất cả những người có thể để tìm một đơn vị cung cấp hạt nhựa sản xuất túi ni lông. Thoạt đầu tôi chỉ nghe rồi để đó chứ không quan tâm.

Nhưng trên đường về lại khách sạn, tôi chợt nhớ ra trong danh sách khách hàng mình đã có, những CT như vậy nhiều vô kể. Tôi đã quên mất cái họ thực sự cần, đó là bạn hàng. Chỉ với một website DN thì đáp ứng vấn đề này rõ ràng chưa đủ. Mặt khác, không phải DN nào cũng đủ lớn và chuyên nghiệp để xây dựng một đội ngũ kinh doanh tốt. Có rất nhiều DN nhỏ cần được giúp bước vào chuỗi cung cứng một cách thực sự thay vì chỉ bán hàng cho nhóm người cần mua.

Một DN bán hạt nhựa tại Việt Nam cần kết nối với một DN xuất khẩu hạt nhựa tại nước ngoài. Trước khi bán hàng, họ cần các CT chuyên làm thủ tục hải quan xuất nhập khẩu, các CT vận tải... Rõ ràng, họ là người bán và họ cũng chính là người mua. Cho dù là đơn vị sản xuất, họ cũng cần mua nguyên liệu thì mới có thể sản xuất được.

Tôi đã bỏ qua một nguồn tài nguyên vô giá dù đã ở rất gần. Trong nhiều hoàn cảnh, sự gắn bó của CT như chúng tôi có ưu thế hơn các sàn giao dịch thương mại điện tử B2B (Business To Business) đã hình thành, nếu phát triển về dữ liệu phân tích DN ngay khi họ có nhu cầu thiết kế web (lúc họ khát khao kết nối nhất), sau đó dùng thuật toán để sắp xếp sơ đồ chuỗi cung ứng. Đó là ngách thị trường khả thi.

Tôi quay lại Sài Gòn, bán nhà, trả hết nợ ngân hàng và thuê nhà trọ trong một trạng thái không thể thoải mái hơn. Sau khi kêu gọi các nhân viên quay trở lại làm việc, thuê thêm hai nhân viên nghiên cứu thị trường, tôi trực tiếp liên lạc với tất cả các khách hàng cũ mời họ nâng cấp giao diện web để bắt kịp với thị trường công nghệ giao diện tùy biến.

Tôi cũng không quên hỏi thăm những khó khăn trong tình hình kinh doanh và đề nghị họ tham gia sân chơi chọn lọc đối tác. Kết quả khá khả quan, 80% khách hàng của tôi đồng ý, hầu hết là các DN vừa và nhỏ. Sau tám tháng làm việc cật lực, chúng tôi đã “tập” kết nối chéo cho gần 30 DN trong sáu nhóm ngành nghề dù thuật toán vẫn đang giai đoạn vừa làm vừa sửa. Thành quả là 30 DN đem lại 82 hợp đồng mua bán với thỏa thuận về giá tốt nhất.

Tính thêm những hợp đồng thiết kế web mới sau này, chúng tôi đang hợp tác phân tích dữ liệu với khoảng 500 DN trong hầu hết các ngành nghề. Trước đó, chúng tôi cũng đã “bắc cầu” tới các CT, tập đoàn, các quỹ tài chính tại nước ngoài để gia tăng hiệu quả cho thuật toán. Bên cạnh đó, các phần mềm hỗ trợ marketing, quản lý kho... đang được tích hợp để phục vụ cho việc quản trị DN. Tháng Sáu vừa qua, hai CT tại Hà Lan và Nhật Bản đã ngỏ lời sát nhập, góp vốn một triệu USD vào CT chúng tôi nhằm tiếp cận khách hàng là các CT trong ba nhóm ngành nghề: thủ công mỹ nghệ, xuất khẩu lao động, xử lý môi trường. Tôi vẫn đang cân nhắc...

HỒNG HẠNH (quận 12, TP.HCM)

* Bạn đọc tham gia viết cho chuyên mục "Kiếm tiền ở Sài Gòn" xin gửi bài về địa chỉ email: bandocphunu@gmail.com.