Đại hội Hội Nhà văn Việt Nam lần thứ IX: Nhà văn quan tâm gì nhất?

Theo báo cáo tổng kết nhiệm kỳ VIII (2010-2015), 5 năm qua, Hội được trợ cấp từ ngân sách nhà nước gần 197 tỷ đồng. Ngoài ra, còn có nhiều nguồn tài trợ khác trên 22 tỷ đồng. Điều này cho thấy, văn học và các NV nước nhà đã nhận được sự quan tâm đúng mức. Vậy, thời gian qua, nền văn học nước nhà có những tác phẩm nào nổi bật, những thành tựu nào đáng ghi nhận?

Báo cáo của nhà thơ Hữu Thỉnh - Chủ tịch Hội NVVN nhiệm kỳ VIII cho biết: “Còn ít tác phẩm có tính khái quát rộng lớn, khai phá mới lạ, mang tính đột phá. Đây là một hạn chế đã chỉ ra từ lâu nhưng khắc phục còn chậm. Mặt khác còn một số tác phẩm muốn có một cái nhìn mới về cuộc chiến tranh trong quá khứ, nhưng chưa nắm chắc biện chứng của cuộc sống nên đã rơi vào sự chông chênh, xóa nhòa ranh giới chiến tranh chính nghĩa và phi nghĩa”.

Theo nhà nghiên cứu văn học Trần Hữu Tá: “5 năm qua, đội ngũ hội viên đông đảo hơn trước nhưng vẫn chưa có nhiều tác phẩm sâu sắc. Hội NVVN cần chú ý đến các tác giả người Việt đang sống ở nước ngoài. Có như thế mới tạo nên dòng chảy văn học phong phú hơn”.

Từ góc nhìn của một nhà lý luận, ông Lại Nguyên Ân đánh giá: “Đời sống thật với những thay đổi xã hội, không khí chính trị, mối quan tâm của nhân sinh đã vượt ra ngoài phạm vi của các trang viết của NV. Nói cách khác, NV hiện nay đang đứng ở đâu? Trang viết của họ có chạm đến được những đòi hỏi bức thiết, nhu cầu thẩm mỹ, mối quan tâm của bạn đọc?”.

Bên trong hội trường, các bản báo cáo dường như chưa thu hút các đại biểu

Điều dễ nhận ra cuộc gặp gỡ của các NV cả nước lần này vẫn là không khí hội hè, thăm hỏi nhau, hơn là lắng nghe các văn bản liên quan đến đại hội hoặc tranh luận, trao đổi về chuyện nghề nghiệp.

Có hai hình ảnh trái ngược: trong hội trường các bản báo cáo được đọc nghiêm nghị, phía bên ngoài, một lượng hội viên đông đảo không kém tranh thủ choàng vai bá cổ chụp hình lưu niệm, tán gẫu. Ngoài chuyện tình cảm đồng nghiệp lâu ngày mới gặp, còn là do cách tổ chức vẫn duy trì như cách đây hàng chục năm.

Nhà thơ Phạm Sỹ Sáu - Phó chủ tịch Hội NV TP.HCM cho rằng: “Hình thức tổ chức thiếu sự cách tân, vẫn là cách làm cũ khiến các đại biểu mệt mỏi vì đọc lại quá nhiều văn bản đã phát sẵn. Lẽ ra nên dành thời gian đó cho hội viên thảo luận sâu hơn những vấn đề đã tổng kết trong các văn bản”.

NV Y Ban cũng tán thành: “Vấn đề quan trọng giữa các đồng nghiệp vẫn là sự trao đổi, tự vấn, suy nghĩ những gì sẽ viết và viết như thế nào trong hiện thực phong phú, đa dạng, nhiều chiều của cuộc sống đang diễn ra”. Rất tiếc đây không phải là mối quan tâm nhất của các NV.

Được nhiều hội viên quan tâm nhất lại là... kết quả bầu bán nhân sự. Kết quả kiểm phiếu đề cử, ứng cử Ban chấp hành Hội NVVN khóa IX (2015-2020) có đến 402 người. Kết quả thế nào là câu chuyện được bàn tán rôm rả nhất từ trong hội trường ra đến ngoài sân, từ lúc diễn ra đại hội đến khi giải lao.

 LÊ MINH QUỐC