Đại biểu Quốc hội đề nghị làm rõ tại sao EVN thua lỗ triền miên, phải đi nhập khẩu điện

ĐBQH Lê Thanh Vân đề nghị làm rõ tại sao EVN thua lỗ triền miên, giá điện trong nước không giảm và phải đi nhập khẩu

Sáng 25/5, tại phiên thảo luận ở tổ về tình hình kinh tế - xã hội của Quốc hội, ĐBQH Lê Thanh Vân (đoàn Cà Mau) đánh giá, việc sản xuất điện trong nước đang trong tình trạng chưa biết dồn trọng tâm để khai thác.

“Điện mặt trời và điện gió mới được quy hoạch vào điện 8, vậy tại sao không đưa vào điện 7. Chúng ta xác định lâu dài nhập khẩu điện từ Trung Quốc, Lào. Giá thành họ giảm tại sao ta lại không giảm và không sản xuất được điện trong nước và phải đi nhập khẩu?”, ĐB nêu vấn đề.

ĐBQH cũng đặt câu hỏi, tại sao Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) thua lỗ triền miên, xem xét trách nhiệm cán bộ EVN, xem xét chi tiêu của doanh nghiệp này và đề nghị Quốc hội cần phải mổ xẻ vấn đề này.

Đồng quan điểm, ĐBQH Đinh Ngọc Minh (đoàn Cà Mau) chia sẻ, điện là vấn đề người dân đang bức xúc hiện nay. “Tại sao đi nhập khẩu điện, trong khi điện mặt trời và điện gió không được hòa mạng bán trên lưới? Đó là tài sản quốc gia sao lại lãng phí?”, ông đề nghị làm rõ trách nhiệm và yêu cầu ngành điện phải đổi mới.

ĐBQH Tạ Thị Yên cho rằng, có sự lãng phí khi hàng trăm dự án không được phát điện nhưng phải nhập khẩu điện từ Lào, Trung Quốc

ĐBQH Tạ Thị Yên (đoàn Điện Biên) cũng phản ánh băn khoăn của nhiều cử tri về việc điều chỉnh tăng giá điện. Theo bà, từ năm 2010 đến nay, Tập Đoàn điện lực Việt Nam (EVN) đã 8 lần điều chỉnh tăng giá điện, giá bình quân từ 1.058 đồng/kwh lên 1.864,44 đồng/kwh (vào năm 2019) và đến nay vẫn tiếp tục báo lỗ và đề nghị điều chỉnh tăng giá điện.

Nhiều cử tri thắc mắc về việc, thời gian qua, EVN trong các báo cáo đều khẳng định về tình hình sản xuất, kinh doanh điện liên tục thua lỗ. Tuy nhiên, khoản lỗ hơn 26 ngàn tỉ đồng năm 2022 của EVN thì trong báo cáo chưa thấy làm rõ nguyên nhân và giải pháp cụ thể.

Cử tri cho rằng, cùng một hệ sinh thái nhưng công ty mẹ thì báo lỗ trong khi các công ty con vẫn công bố lợi nhuận cao trong năm 2022. Điển hình như 2 doanh nghiệp thuộc EVN là Tổng công ty Phát điện 3, Tổng công ty Phát điện 2 đều ghi nhận lợi nhuận sau thuế trong năm 2022 lần lượt là 2.550 tỉ đồng và 3.668 tỉ đồng...

“Vậy nguyên nhân chính của khoản lỗ này do đâu? Nếu nói rằng do giá đầu vào tăng cao, gồm nhiên liệu, lãi vay hay bị lỗ tỉ giá thì các công ty con cũng đối diện với khó khăn này. Tại sao ra kết quả khác nhau, đây có phải là vấn đề về năng lực quản lý không?”, ĐBQH đặt vấn đề.

Trong khi EVN kêu lỗ và tăng giá điện thì việc đàm phán giá bán điện với các đơn vị sản xuất điện gió, điện mặt trời vẫn chưa có sự ngã ngũ: “Tôi cho là rất lãng phí khi hàng trăm dự án năng lượng tái tạo đã được Nhà nước thỏa thuận quy hoạch, cấp phép xây dựng, thế nhưng khi xây dựng xong lại không thể đấu nối, phát điện, trong khi nền kinh tế thiếu điện, phải tăng cường mua điện của Lào, Trung Quốc?”.

Lý giải về vấn đề lãng phí nguồn điện gió, điện năng lượng mặt trời, Bộ trưởng Tài chính Hồ Đức Phớc cho biết, ông đã trao đổi với Bộ trưởng Bộ Công thương để xem có vướng mắc gì không nhưng Bộ trưởng Bộ Công thương khẳng định: “Không phải vướng về giá, mà vướng về công suất, tức hiện nay chúng ta đủ tải rồi”.

“Tôi có hỏi lại, nếu chúng tả đủ tải rồi thì tại sao cho làm. Còn nếu đã làm rồi thì tại sao không giảm bớt điện đã mua của nước ngoài? Bộ trưởng Công thương trả lời là đã ký hiệp định với nước ngoài rồi, bây giờ không thể đàm phán để cắt được. Đấy là nguyên nhân và chúng ta phải đi tận gốc rễ của vấn đề để thấy được nguyên nhân từ đâu và phải giải quyết như thế nào”, Bộ trưởng Hồ Đức Phớc lý giải.

Theo Bộ trưởng Tài chính, cần phải sửa một số quy định, đặc biệt ách tắc nhất là Luật Quy hoạch và Luật Đầu tư công.

M.Quang