Đại biểu đề nghị chấm dứt tình trạng mua nhà ở xã hội kiểu... bốc thăm trúng thưởng

Người dân chen chúc tham gia bốc thăm nhà ở xã hội tại Hà Nội

Mua nhà để ở chứ không phải đầu cơ cho tương lai

Cho ý kiến về Luật nhà ở (sửa đổi) tại phiên họp sáng 29/8, ĐBQH Lê Thanh Hoàn (Thanh Hóa) cho biết, phát triển nhà ở là chính sách lớn của Đảng, Nhà nước. Tuy nhiên, việc phát triển nhà ở còn hướng đến quyền sở hữu nhà ở dưới góc độ là tài sản hơn vai trò mấu chốt của nhà là để ở. 

Theo điều tra dân số và nhà ở năm 2019, tỷ lệ sở hữu nhà ở của gia đình Việt Nam là 88,4%, thuộc nhóm cao nhất thế giới. “Câu hỏi đặt ra là vì sao nhu cầu nhà ở tại các đô thị vẫn là vấn đề bức thiết đến như vậy? Để trả lời câu hỏi này, đề nghị nghiên cứu thấu đáo, tiếp cận theo hướng nhà là để ở không phải là để đầu cơ với kỳ vọng sinh lời trong tương lai”, ĐBQH Lê Thanh Hoàn đặt vấn đề.

Ông kiến nghị cần có một chính sách lớn về nhà ở đầu tiên nhằm ưu đãi những người mua nhà lần đầu; hạn chế cấp tín dụng với ngôi nhà thứ hai, đánh thuế chuyển nhượng tài sản và nhà ở theo các mức tăng dần và theo tỷ lệ nghịch với thời gian sở hữu. Ngoài ra, có thể miễn thuế thu nhập từ cho thuê nhà ở xã hội cũng như cho thuê nhà với giá nhà ở xã hội; hạn chế đến mức tối đa tình trạng người mua nhà ở xã hội sau thời gian mua 5 năm. Ông chỉ ra, có nhiều nhà ở xã hội tăng giá đến 2 đến 3 lần so với lúc mua.

ĐBQH cũng đề nghị “có chính sách cụ thể để chấm dứt tình trạng mua nhà xã hội kiểu “bốc thăm trúng thưởng” trong thời gian vừa qua”.

2 thách thức với thị trường nhà ở

ĐBQH Lê Thanh Hoàn trăn trở khi việc tiếp cận nhà ở của người dân ngày càng khó khăn

ĐBQH Lê Thanh Hoàn chỉ ra, thời gian tới có 2 thách thức với thị trường nhà ở là di cư từ nông thôn ra thành thị và già hóa dân số. 

Thứ nhất, về vấn đề di cư, thống kê 2019, cả nước có 6,4 triệu người di cư. Con số này chiếm 7,3% dân số. Do đó, nhu cầu về nhà ở tại các đô thị lớn, theo ông tiếp tục tăng mạnh trong 2 thập kỷ tới.

Thứ hai, tuổi thọ trung bình Việt Nam liên tục tăng, theo dự báo người Việt sống trên 75 tuổi sẽ tăng khoảng 5 triệu người vào năm 2025. Tới năm 2050, Việt Nam sẽ tương đương với các nước dân số già như Nhật Bản, Hàn Quốc. Tỷ lệ người già ở đô thị sẽ làm tăng nhu cầu nhà ở trong thời gian tới.

Ông đề nghị trong Chiến lược phát triển nhà ở quốc gia và trong Chương trình phát triển nhà ở cấp tỉnh cần căn cứ về quy mô dân số, tỉ lệ cư dân di cư để phát triển nhà ở cho phù hợp, đặc biệt là nhà ở xã hội. Từ đó, xác định sẽ dựng xây dựng nhà ở xã hội đến khi nào, đáp ứng cho ai và ai sẽ là người cung cấp. 

Ông cũng đề nghị  cần có chủ trương khuyến khích các tổ chức hoạt động phi lợi nhuận khác tham gia tích cực hơn vào việc phát triển nhà ở xã hội. 

“Cây không mọc trên trời và nhà ở cũng vậy. Việc tiếp cận nhà ở, đất đai, đặc biệt các đô thị ngày càng khó khăn thì mục tiêu mọi người có chỗ ở còn rất xa. Vì vậy trong sửa đổi lần này, các nội dung dành cho phát triển quỹ đất dành cho nhà ở xã hội, cần quy định cụ thể so với đất cho xây dựng nhà ở thương mại”, ông nói.

Về cải tạo nhà chung cư cũ, ĐB Lê Thanh Hoàn đề nghị bổ sung quy định về quyền tự quyết của các chủ sử dụng đất, chủ sở hữu nhà ở như quyền chuyển nhượng, cho thuê các khu đất sử dụng chung, bán căn hộ cho tổ chức, cá nhân khác để thực hiện việc khai thác khu đất có hiệu quả, tối đa hóa giá trị đất đai. Bên cạnh đó, có thể quy đổi giá trị sử dụng đất thành cổ phần góp vốn với cơ chế phân chia lại lợi nhuận cho các chủ sở hữu nhà bị phá dỡ...

Minh Quang