Đặc sản “tiến vua” lên sân khấu thử nghiệm

Theo sách “Đại Nam thực lục” (Quốc Sử quán triều Nguyễn biên soạn), năm 1838, vua Minh Mạng đã: “định lại lệ chở nộp thóc vua dùng ở Gia Định. Thóc này ở 7 xã thôn huyện Phúc Lộc, bông thưa gặt muộn, theo lệ cũ mỗi năm phải nộp 100 hộc, nay đổi làm 50 hộc”.

Huyện Phúc Lộc thuộc khu vực Cần Đước (tỉnh Long An hiện nay) là nơi xuất phát của loại gạo Nàng Thơm nổi tiếng mà ngon nhất là được trồng ở xã Mỹ Lệ – nơi có sự giao hòa giữa nước ngọt phù sa của rạch Đào và dòng nước mặn từ rạch Nha Ràm. Nếu đem giống lúa đi nơi khác gieo trồng, gạo sẽ kém chất lượng, không còn những phẩm chất dẻo hạt, thơm lâu của gạo Nàng Thơm.

Phía sau đặc sản gạo Nàng Thơm nổi tiếng này còn có một câu chuyện tình buồn.

Phía sau đặc sản này còn có truyền tích về tình yêu đẹp, thủy chung của cô gái xinh đẹp nết na tên Lúa và chàng nông dân chăm chỉ thuần hậu quê Cần Đước. Mối tình lãng mạn, bi thương kết tinh thành “những hạt ngọc trời” được truyền tụng muôn đời qua đặc sản gạo Nàng Thơm.

Đó cũng là nguồn cảm hứng để NSƯT Hồ Ngọc Trinh – Phó trưởng Đoàn nghệ thuật Cải lương Long An – thực hiện vở Truyền tích Nàng Thơm dự Liên hoan quốc tế sân khấu thử nghiệm 2022. “Chúng tôi muốn làm những cái mới mẻ hơn cho sân khấu cải lương. Tham gia liên hoan sân khấu thử nghiệm là cơ hội để thử áp dụng những cái mới. Mà trước tiên, phải cống hiến cho quê hương, chúng tôi muốn giới thiệu những thương hiệu làm nên tên tuổi cho Long An, muốn người xem biết quê hương Long An có những gì. Và gạo Nàng Thơm là một đặc sản mà người Long An rất tự hào, muốn người dân biết đến nhiều hơn nữa” – NSƯT Hồ Ngọc Trinh chia sẻ.

Từ đó, Đoàn nghệ thuật Cải lương Long An đã lên ý tưởng và đặt hàng tác giả Lê Thế Song, tổ chức cho tác giả đi thực tế tại vùng lúa Nàng Thơm để lấy cảm xúc và chất liệu viết tuồng.

Đây là lần đầu tiên, một vở cải lương có kết hợp màn hình led và gauze.

Truyền tích Nàng Thơm do NSND Hoàng Huỳnh Mai và NSƯT Hồ Ngọc Trinh đồng đạo diễn. NSƯT Hồ Ngọc Trinh cho biết ý tưởng thử nghiệm là biểu diễn một vở cải lương trong một không gian sân khấu hoàn toàn không có cảnh trí, bục bệ nặng nề mà kết hợp công nghệ 4.0 với kỹ thuật biểu diễn, hình thể của người diễn viên. “Ở đây là sử dụng hiệu ứng màn hình led và màn hình gauze để người xem cảm nhận như đang trong không gian vở diễn dù rằng không hề có cảnh trí. Điển hình như có cảnh các màn chiếu kết hợp với chuyển động, biểu diễn của diễn viên mà khán giả tưởng như diễn viên đang chạy trên một đồng lúa thật sự…” – NSƯT Hồ Ngọc Trinh cho biết.

Cùng với đó, vở sử dụng nhiều bài bản, làn điệu, những câu hò điệu lý xưa được sưu tầm từ các nghệ nhân, những người cao tuổi ở Long An. Dàn nhạc dân tộc gồm tranh, sáo, bầu, trống, kìm… cũng được đánh sống toàn bộ.

Bối cảnh trong vở khá phong phú và được thực hiện hoàn toàn bởi kỹ thuật màn chiếu, không dùng cảnh trí.

Vở có sự kết hợp nhiều của nghệ thuật múa...

... và cả nghệ thuật xiếc.

Theo NSƯT Hồ Ngọc Trinh, sau khi dự thi, vở có kế hoạch biểu diễn phục vụ khán giả trong tỉnh và lưu diễn, giao lưu với các đơn vị kết nghĩa. Truyền tích Nàng Thơm có sự tham gia biểu diễn của: NSƯT Hồ Ngọc Trinh, “chuông vàng” 2006 Võ Minh Lâm, “chuông vàng” 2021 Lê Diệu Hiền, các nghệ sĩ Mai Thắm, Thu Mỹ… cùng các nghệ sĩ của đoàn và nhiều nghệ sĩ xiếc, múa khác.

Ngoài lực lượng nghệ sĩ chủ lực của Đoàn nghệ thuật Cải lương Long An, vở có sự tham gia tăng cường của Chuông vàng vọng cổ 2006 Võ Minh Lâm - một trong những nghệ sĩ được yêu thích nhất hiện nay.

Vở Antigone của Lucteam đã khai màn Liên hoan quốc tế sân khấu thử nghiệm 2022 - Ảnh: Lucteam. Liên hoan quốc tế sân khấu thử nghiệm 2022 diễn ra tại Hà Nội và Hải Phòng từ ngày 15 tới 26/11 với 21 vở diễn của 15 đơn vị nghệ thuật trong nước và 6 đơn vị nghệ thuật nước ngoài. Các tác phẩm trong nước dự Liên hoan lần này đa số là những tác phẩm mới được đầu tư quy mô và nhiều ý tưởng thử nghiệm, như: Antigone (Lucteam), Trái tim người Hà Nội (Nhà hát Kịch Hà Nội), Thượng Thiên Thánh Mẫu (Nhà hát Cải lương Việt Nam - Liên đoàn Xiếc Việt Nam), Bản tình ca trên núi cao (Nhà hát Múa rối Việt Nam), Độc thoại đêm (Hội Sân khấu TPHCM), Truyền tích Nàng Thơm (Đoàn nghệ thuật Cải lương Long An)…

Đông A