Đặc sản cải bẹ xanh

Với mớ dưa cải này, má thêm ít thịt heo vào sẽ thành món xào đặc sắc

Những năm 1980, nhà tôi ở Quảng Ngãi, còn nghèo khó, má tôi phải làm lụng, buôn bán đủ thứ ở chợ để kiếm từng đồng, nuôi mấy chị em tôi ăn học.

Thi thoảng tôi cũng theo má ra chợ những lúc không đi học ở trường. Tôi thích ngồi bên cạnh, phụ má bán hàng. Chừng giữa trưa, thế nào má cũng mua cho tôi bịch chè đậu ván hay ly nước rau má.

Má luôn dậy rất sớm để ra chợ, kể cả khi mùa đông lạnh giá. Hơn 3 giờ sáng là má đã lọ mọ đi. Lớn chút nữa tôi mới biết, má dậy sớm, ngoài việc đi bán, má còn tranh thủ đi “mót” cải bẹ xanh về làm món dưa muối chua, để cải thiện bữa ăn hằng ngày cho mấy chị em tôi. Loại cải bẹ xanh hay cải đắng để làm món cải muối hầu như ở Quảng Ngãi quê tôi mùa nào cũng có, rộ và nhiều nhất là vào tháng Mười, tháng Mười một hay tháng Chạp, vì đây là thời điểm nhà vườn và nhà nông trồng và gieo hạt để kịp thu hoạch, bán vào dịp tết Nguyên đán. 

Thường thì 1, 2 giờ sáng, những chiếc xe lam của chủ hàng đã chở đầy cải bẹ xanh đến chợ. Những cây cải còn tươi ngon được chủ hàng chất thành đống rồi để riêng, đợi giao cho tiểu thương. Những cây không tươi ngon, bị dập nát thường bị bỏ đi. Má sẽ tranh thủ nhặt lại những cây cải bẹ người ta bỏ, về làm dưa muối.

Có hôm, chị em tôi “canh me” má đi rồi mới rón rén trốn nhà ra chợ từ 3, 4 giờ sáng, giữa trời đông lạnh giá, để “mót” cải về cho má. Mùa đông mưa nhiều nên cải thường bị dập nát, lúc nào “mót” được những cây cải còn tươi nguyên, chị em tôi “mừng hết lớn”.

Những cây cải bẹ xanh “mót” về sẽ được má rửa sạch qua mấy lần nước, phơi nắng cho héo mới bắt đầu làm dưa. Trong những ngày tháng mưa gió, bão lũ triền miên, chợ không thể buôn bán, món dưa muối là món ăn thường trực, thay thế thịt cá mà chị em tôi đều thích.

Để thay đổi khẩu vị cho các con đỡ ngán, má làm món dưa muối xào mỡ hành. Dưa muối cắt nhỏ, rửa sạch cho bớt vị mặn. Má bắc chảo lên bếp củi rồi cho ít mỡ heo vào. Khi mỡ nóng, má cho thêm ít hành, tỏi để phi cho thơm, sau đó mới cho dưa muối vào trộn đều, nêm nếm. Thú thật, ngồi cạnh má bên bếp củi vào những ngày đông lạnh, mùi thơm của món dưa muối xào mỡ hành khiến chị em tôi thèm nhỏ dãi, chỉ mong nhanh tới bữa cơm.

Đặc biệt, trong 3 ngày tết Nguyên đán, món dưa muối má làm không thể thiếu trong nhà. Với chút thịt heo, má làm thành món dưa cải muối xào thịt heo, khiến chị em tôi ăn không biết chán.

Cuộc sống ngày nay cũng đã tương đối đủ đầy. Má tôi đã gần 80 tuổi nhưng dường như bản tính cần kiệm, tiết kiệm như đã ngấm, ăn sâu vào trong máu thịt của má. Má vẫn có thói quen làm món dưa muối để ăn. Ngày tết đương nhiên không thể thiếu món dưa muối xào thịt heo má làm.

Có lẽ, đối với rất nhiều người con trong gia đình thời nghèo khó, ký ức luôn vương vấn, khắc sâu về những món ăn kỷ niệm thuở ấu thơ. Với chị em tôi, món dưa muối xào mỡ hành của những năm tháng khó khăn xưa là món ăn ngon nhất và chất chứa thật nhiều kỷ niệm khó quên. 

Nguyễn Đước