Đã đến lúc đi bắt cá đồng

Có nhà dọn ao đìa gần mé sông hay sát nhà để đón cá. Những con cá lóc đồng don don từ mương ruộng, sông, rạch ùa về sau những ngày rong ruổi khắp nơi. Những ký ức tuổi thơ trong tôi hiện lên từng hồi như cuộn phim quay chầm chậm…

Ngày xưa, xóm nhỏ nơi tôi sinh ra chỉ chừng năm ba cái nhà lá. Mùa này các chú, các anh lại rục rịch đi câu nhấp. Cần câu làm bằng cây trúc, là loại nhỏ, giống cây tre nhưng đặc ruột và dẻo hơn. Nhợ dài, lỡ câu cỡ lớn, người quăng nhợ cũng phải mạnh tay vậy mới ra xa, câu được cá lớn… Con cá đói mồi táp vào, vậy là câu được cá. 

Những con cá lóc đồng cỡ nửa ký đổ lại, má tôi đem làm sạch, rửa kỹ, để ráo nước. Người dân quê như tôi luôn biết cách biến tấu món ăn sao cho ngon miệng người thưởng thức. 

Mùa mưa về, là nhà trồng bầu, trồng bí. Chúng sai trái đến oằn dây, má thấy vậy. Ra vườn, ngắt mấy đọt bầu đem vô hấp cá lóc đồng với đọt bầu, nước cốt dừa. Một món ăn ngon lành, bổ dưỡng cho cả nhà sau ngày làm việc vất vả. 

Quan trọng nhất khi làm cá là má tôi lúc nào cũng giữ bộ ruột và đầu cá, má hay nói: “Đầu trọng nọng quý” và phần này dành cho bậc “trưởng thượng” hoặc để thết đãi khách quý đến thăm nhà. Thân cá cắt ra từng khúc cho vừa ăn, rửa lại lần nữa cho thật sạch. Đọt bầu non hái vào đem rửa sạch. Má nói ngắt đọt bầu non để cho dây bầu nảy thêm nhánh, ra trái nhiều hơn.

Nguyên liệu còn lại không thể thiếu đó là nước cốt dừa. Dừa trồng sẵn tại nhà, nên cần là có. Tôi vào gầm giường đem hai trái ra lột vỏ dừa, cạo sạch xơ dừa, bửa dừa ra làm đôi rồi ngồi nạo cơm dừa. Xong công đoạn nạo dừa thì đến việc vắt nước cốt dừa, để riêng nước cốt dừa và nước dão dừa ra chén.

Má đem sả cây đập giập lót phía dưới, rồi để từng khúc cá đều nhau nằm gọn trong cái khuôn nhôm cỡ vừa, tiếp đó, má xếp bún tàu cắt khúc, nấm mèo cắt nhuyễn, hành củ nhỏ chẻ đôi, nêm nếm gia vị cho vừa ăn, rưới chậm tay nước cốt dừa lên trên. Má bắc cái xửng hấp bánh trên bếp và chỉnh lửa vừa. Xửng nóng, má cho khuôn cá vào trong xửng. Nước sôi, hơi nước bốc lên sẽ làm cho thịt cá chín dần.

Cá lóc đồng hấp bầu, nước cốt dừa

Cá vừa chín tới, má nhanh tay để đọt bầu lên trên, rưới nước cốt dừa rồi đậy nắp xửng lại chừng năm phút giở ra. Cá chín mềm, đọt bầu vừa chín mà vẫn giữ độ xanh ngọt, nước cốt dừa thơm béo ngậy. 

Cá lóc đồng hấp đọt bầu và nước cốt dừa, chấm với nước mắm ngon kèm trái ớt hiểm. Những ngày mưa gió dầm dề, cơm gạo lúa mới còn nóng hổi, mấy khứa cá kho quẹt với tóp mỡ và đĩa cá hấp đọt bầu nước cốt dừa khiến lòng người ấm lại.

Cá lóc đồng hấp đọt bầu đem cuốn bánh tráng, rau sống hoặc chỉ ăn kèm rau sống chấm nước mắm làm chua ngọt cũng rất “bắt”. 

Ngày nay, món ăn bình dân này không chỉ gói gọn trong vùng quê mà có mặt trong quán ăn, nhà hàng ở thị thành. Món ăn tuy dân dã, bình dị nhưng khiến người chưa biết thì tò mò nếm thử, kẻ xa quê thì tìm về… 

Diệp Linh