Cứu sống bệnh nhi người Lào bị xương cá găm trong phổi suốt cả tháng

Dị vật là mảnh xương cá có kích thước khoảng 15x3 mm ở thùy trên phổi. Bệnh nhân tên Chon (SN 2009, ở tỉnh Sepon, Savanakhet, CHDCND Lào).

Cách đây gần 1 tháng, Chon ăn cá trê nướng bị sặc thức ăn vào đường thở, ho sặc sụa nhưng sau đó không biết đã rơi vào phổi. Ba tuần liên tiếp bệnh nhân ho khạc ra nhiều máu, có đi khám và điều trị ở Bệnh viện Sepon, Lào nhưng không chẩn đoán ra bệnh. Tiếp đến bệnh nhân được chuyển sang Việt Nam điều trị ở bệnh viện tỉnh Quảng Trị, tại đây Chon đã được các bác sĩ tiến hành phẫu thuật lấy dị vật nhưng không thành công.

Mảnh xương cá sắc nhọn có kích thước khoảng 15x3 mm đang cắm sâu vào nhánh phế quản

Sau đó bệnh nhân tiếp tục được chuyển vào khoa Tai mũi họng Bệnh viện T.Ư Huế ngày 25/7. Thông qua các xét nghiệm và chẩn đoán hình ảnh tại đây, các bác sĩ đã phát hiện có một dị vật ở nhánh phế quản B2 của bệnh nhân Chon.

Trải qua quá trình hội chẩn, đến sáng 2/8 các bác sĩ khoa Tai mũi họng, khoa Nội Nội tiết - Thần kinh - Hô hấp đã quyết định phẫu thuật nội soi phế quản ống mềm lấy dị vật là mảnh xương cá sắc nhọn có kích thước khoảng 15x3 mm đang cắm sâu vào nhánh phế quản B2 ở thùy trên bên phải. Sau 15 phút tiến hành phẫu thuật mảnh xương cá trê đã được lấy ra khỏi cơ thể bệnh nhân Chon.

Các bác sĩ tham gia ca phẫu thuật cho biết: Sặc dị vật đường thở là tình trạng cấp cứu, cần thực hiện thủ thuật Hemlick để tống di vật ra khỏi đường thở, nếu không thành công cần đưa bệnh nhân đến các cơ sở y tế chuyên khoa trong thời gian sớm nhất để tiến hành nội soi lấy dị vật.

Thời gian tiến hành nội soi được xác định tùy theo tình trạng lâm sàng. Nếu bệnh nhân có dấu hiệu suy hô hấp, nội soi phải được thực hiện khẩn cấp trong các trường hợp dị vật khí quản gây nguy cơ ngạt thở do sự di chuyển của dị vật hay khi có các biến chứng như tràn khí màng phổi hay tràn khí trung thất. Nếu bệnh nhân có tình trạng lâm sàng ổn định, nội soi có thể được trì hoãn (24 - 36 giờ) để có thể tiến hành trong điều kiện tốt nhất.

Sau 15 phút phẫu thuật nội soi mảnh xương cá trê đã được đưa ra khỏi cơ thể bệnh nhân Chon

Riêng trường hợp bệnh nhân Chon là do dị vật phế quản bỏ quên, sau sặc dị vật bệnh nhân nhầm là đã họ khạc ra ngoài nên không đến bệnh viện kiểm tra, chỉ 3 tuần sau ho ra máu số lượng nhiều mới đi khám. Bệnh nhân vào viện khi đã có biến chứng viêm phổi nghẽn, xẹp thùy trên phổi phải nên phải điều trị nhiễm trùng ổn định mới tiến hành lấy dị vật.

Bác sĩ CKII Hoàng Thị Lan Hương, Phó Giám đốc Bệnh viện T.Ư Huế - người trực tiếp thực hiện nội soi lấy dị vật - cho biết, việc lấy được dị vật đòi hỏi người bác sĩ hết sức khéo léo, cẩn thận và có kinh nghiệm, phối hợp tốt với người phụ và các bác sĩ gây mê. Lấy dị vật phế quản qua ống soi mềm ít gây tổn thương, tỷ lệ thành công trong lấy dị vật khá cao (trên 90%). 

Với những trường hợp xương găm vào phổi như bệnh nhân Chon nếu không được phẫu thuật sớm sẽ dẫn đến ngạt thở tử vong

Bác sĩ Hương thông tin thêm, dị vật phế quản ở nước ta nguyên nhân chủ yếu là do bất cẩn khi ăn uống: trong lúc ăn vừa cười đùa, la hét… cũng có thể do dị tật vùng hàm miệng, giảm phản xạ nuốt, răng giả ở người lớn, các cháu nhỏ hay có thói quen ngậm đồ chơi… Một yếu tố thuận lợi hay gặp ở nước ta là do cách chế biến trong một số món ăn còn để lẫn cả xương: cháo xương, canh xương, cháo cá…

Để phòng ngừa dị vật phế quản, đặc biệt đối với người già và trẻ nhỏ, phải hết sức chú ý khi ăn uống. Nên ăn uống cẩn thận, ăn chậm, nhai kỹ, ăn thức ăn mềm, dễ tiêu, tốt nhất nên lấy bỏ hết xương trước khi ăn; không cười đùa la hét khi ăn uống; tháo răng giả khi đi ngủ; tránh các thói quen ngậm dụng cụ khi làm việc…

Được biết, thời gian qua các bác sĩ bệnh viện T.Ư Huế đã thực hiện thành công hàng chục trường hợp lấy dị vật phế quản qua nội soi phế quản ống mềm. Hàng năm có hàng nghìn bệnh nhân Lào đã chọn bệnh viện T.Ư Huế là địa chỉ tin cậy để đến khám và điều trị, bệnh viện cũng đã miễn giảm viện phí cho nhiều bệnh nhân Lào nghèo, có hoàn cảnh khó khăn.

Thuận Hóa