Cuối tuần tìm đến một nơi có gốm

Tôi lạc vào đó, một nơi vẫn còn lưu giữ hồn gốm mộc mạc bình dị của nghề gốm mỹ nghệ Nam Bộ - một hôm lang thang kiếm tìm lại những bộ chén đĩa với những mẫu hoa văn vẽ hoa vẽ lá, vẽ cá vẽ gà…thuần chất Lái Thiêu xưa.

Nơi hiếm hoi còn sản xuất những bộ chén đĩa thuần chất Lái Thiêu xưa.

Cách cầu Bình Triệu chừng hơn 15 phút đi xe máy, Vườn Nhà Gốm thong dong đón chào khách đến tham quan với vô vàn những sản phẩm mang hồn gốm của xứ gốm Bình Dương.

Ống đũa con gà - một trong những sản phẩm gốm đặc trưng Lái Thiêu.

Bình Dương vốn nổi tiếng với nghề gốm sứ lâu đời. Bao nhiêu lò gốm đã từng hiện diện khắp Lái Thiêu, cũng là bộ mặt đại diện cho gốm Bình Dương, từng được khắp nơi biết đến với dòng gốm đặc trưng Nam Bộ.

Các đây chừng hai mươi năm, nếu có dịp đi trên các con đường khắp Lái Thiêu, ta sẽ dễ dàng bắt gặp những người đàn ông khỏe khoắn đạp xe thồ, chở theo những lu, khạp, chum vại và vô số thứ đồ gốm từ các lò tỏa về các vùng lân cận như Thủ Đức bán lẻ từng chiếc một.

Lu, khạp xưa.

Đôn (ghế ngồi) con voi.

Thời bây giờ, công nghiệp lên ngôi, nghề gốm thủ công dần mai một. Một số lò gốm thủ công rơi rụng dần, chủ lò tìm nghề mới phù hợp hơn kiếm sống. Lái Thiêu giờ còn ít lò gốm nhưng cũng đã chuyển đổi sang gốm công nghiệp với đầy đủ dây chuyền sảng xuất hiện đại, năng suất cao, làm ra các sản phẩm gốm tinh xảo, sang trọng, xuất ra nước ngoài rầm rộ chứ không an phận trong nước nữa.

Nghe gốm kể chuyện.

Vườn Nhà Gốm là một địa chỉ gợi lên bao điều cho những người luôn mang trong mình tình yêu với gốm, hoặc cả với những người luôn tò mò với những khối đất nung. Ông chủ lò gốm cũng là một người thợ gốm nặng tình, nặng nghĩa với gốm quê nhà. Những sản phẩm gốm trưng trong Vườn, chính là thứ cho ta thấy rõ nhất những kỳ công và tình yêu mà những nghệ nhân nơi đây đã đặc biệt dành riêng cho gốm.

Bình gốm bách hoa tinh xảo.

Heo bách hoa trang trí sân vườn.

Từ những bộ chén bát kiểu cũ như chén dĩa viền xanh, những chén nhỏ đổ bánh bèo, chén cơm, dĩa trẹt, tô tượng, thố cơm, ống đũa…hình con gà, hình hoa đơn giản mang đậm dấu ấn Lái Thiêu xưa đến những bình gốm bách hoa tinh xảo, những ché, những đôn, lu, khạp, chậu, những chú heo trang trí cực kỳ bắt mắt…

Bình gốm vuốt tay đắp nổi

Dòng gốm vuốt tay với những hoa văn đắp nổi ngẫu hứng cũng là một loại sản phẩm có sức hút đặc biệt, độc đáo khiến nhiều người không thể dửng dưng. Vườn là địa chỉ cung cấp dòng chén bát kiểu cũ cho các quán ăn, nhà hàng khắp Bình Dương, Sài Gòn…

Khách thích thú được tự tay làm gốm.

Điều thú vị ở Vườn không chỉ là những sản phẩm gốm thân thiện. Vườn thường xuyên tổ chức những buổi workshop, mang đến những khám phá thú vị cho khách tham quan xung quanh các công đoạn làm gốm như nặn gốm, xoay gốm…Trong những buổi đó, Vườn kết hợp để chia sẻ những câu chuyện thú vị về gốm Nam Bộ, để khách có thể hiểu sâu hơn, yêu mến hơn dòng gốm mộc mạc như hồn đất xứ mình.

Khách tham gia các buổi dạy làm gốm thoáng chút bỡ ngỡ trong những phút đầu tập quen với đất. Rồi sau đó lại thành thích thú, ghiền… nặn nặn, xoay xoay, ngỡ ngàng khi những ngón tay quện trong lớp đất dẻo, mềm, dính chặt quyến luyến. Hoặc chỉ cần xem các nghệ nhân trổ tài chạm khắc, chấm men vẽ hoa văn trên các sản phẩm gốm, khách thưởng lãm cũng phải ồ à đi hết ngạc nhiên này đến ngạc nhiên khác.

Nghệ nhân gốm thực hiện công đoạn chấm men vẽ hoa văn.

Những buổi dạy làm gốm của Vườn nhiều khi còn xuất hiện những vị khách đặc biệt là các em nhỏ. Được chạm tay vào đất nặn, tự mình nhào nặn thành một cái chén, cái dĩa, dù không hoàn hảo nhưng rất vui với sản phẩm tự mình làm ra. Có như vậy, mọi người mới hiểu được nỗi vất vả của những người thợ gốm.

Các em nhỏ rất háo hức với các khối đất chuẩn bị "biến hình" trong tay mình.

Vậy đó, một ngày với gốm thôi chưa đủ nói lên điều gì. Nhưng có thể gợi lên một cách nhìn gần gũi hơn với gốm Nam Bộ, chính là cách thức mà Vườn đang mang đến cho khách. Đó cũng chính là giá trị tinh thần mà lò gốm này cố gắng giữ gìn: giữ nguyên hồn cốt gốm Nam Bộ nói chung và dòng gốm Lái Thiêu nói riêng.

Khối đất vừa nặn xong thật hiền hòa, bình dị.

Cuối tuần, vườn đón khách trong tâm thế thong dong, thư thả.

Thông tin tham khảo:

Vườn Nhà Gốm đều đặn tổ chức các buổi workshop dạy làm gốm, tìm hiểu về gốm vào các ngày thứ bảy, chủ nhật hàng tuần.

Địa chỉ: 120 Gia Long, Khu phố Long Thới, Lái Thiêu, Thuận An, Bình Dương. (Cách cầu Bình Triệu 15 phút đi xe máy).

Bài: Trần Huyền Trang

Ảnh: Vườn Nhà Gốm