Cuối năm, thị trường vẫn ảm đạm, sức mua vẫn yếu

Người mua ưu tiên chọn hàng giá rẻ 

Trước đây, các siêu thị ở TPHCM như Satramart, Lotte Mart, Co.opmart… bày bán nông sản hữu cơ, nông sản nhập khẩu cao cấp với số lượng nhiều, chủng loại phong phú nhưng hiện nay, không gian để bày bán các sản phẩm này bị thu hẹp do sức tiêu thụ giảm. 

Dù nhiều quầy hàng tại một siêu thị ở TPHCM treo bảng giảm giá nhưng khách hàng vẫn không đông như thời gian trước đây (ảnh chụp vào giữa tháng 11/2023) - Ảnh: Hoa Lài

Tại Lotte Mart Tân Bình, nông sản hữu cơ của các doanh nghiệp trong nước khá ít, phần lớn là nhập khẩu với khoảng hơn 10 loại như bông cải trắng và cần tây Úc, bắp cải tí hon Bỉ, tỏi Úc, bông cải xanh Úc, chanh vàng Ai Cập, hành tím Hà Lan, tỏi khô Tây Ban Nha, xà lách và rau chân vịt baby Úc. Nhân viên siêu thị này cho hay, người có thu nhập cao và người nước ngoài vẫn chọn mua các loại nông sản này dù giá mỗi ký đều từ 120.000 đồng trở lên (có loại 850.000 đồng/kg) còn khách bình dân luôn cân nhắc về giá. Họ chọn mua bầu đạt chứng chỉ VietGAP với giá 23.000 đồng/kg thay vì mua bầu thuần túy hữu cơ với giá 120.000 đồng/kg.

Ghé siêu thị Satramart trên đường Ba Tháng Hai, quận 10, chúng tôi không thấy nông sản thuần túy hữu cơ, chỉ thấy nông sản an toàn (có dùng chất hóa học nhưng bảo đảm thời gian cách ly). Trước đây, các doanh nghiệp sản xuất nước mắm chú trọng vào dòng nước mắm từ 30-45 độ đạm dạng chai thủy tinh từ 500ml đến 1 lít, nay chuyển sang sản xuất dòng cao đạm hoặc chỉ 20 độ đạm đóng chai nhựa từ 1,9-4,9 lít. 

Mua hàng ở Satramart, chị Hạnh cho biết, chị vẫn mua nước mắm Hồng Hạnh 30 độ đạm nhưng thay vì mua chai thủy tinh 500ml, giá 54.000 đồng thì chuyển sang mua dạng chai nhựa 1,9 lít với giá 179.000 đồng, tiết kiệm được hơn 30.000 đồng/2 lít. 

Người tiêu dùng còn có xu hướng chờ mua sản phẩm giảm giá cuối ngày hoặc chọn ăn uống ngay trong các siêu thị nhằm tiết kiệm chi phí. Ở các siêu thị Aeon Mall và hệ thống cửa hàng tiện lợi Bách Hóa Xanh, từ 21g30 - 22g hằng ngày, chúng tôi thấy lượng khách luôn đông hơn trước do đồ ăn được giảm giá từ 20 - 50%. Khu vực bán đồ ăn chế biến sẵn trong Aeon Mall Bình Tân luôn đông khách xếp hàng chờ tính tiền do lượng khách đến ăn trực tiếp tăng gấp 2-3 lần so với trước. Tại đây, có hàng trăm món ăn bình dân của các vùng miền Việt Nam và Nhật Bản được chế biến, đóng gói bắt mắt nhưng giá khá mềm, như gà hấp lá chanh 16.600 đồng/100g, combo gà lên mâm 2-3 người ăn 137.400 đồng, mâm cơm Việt Nam cho 6 người ăn khoảng 500.000 đồng. 
 

Người dân mua sắm hàng thiết yếu tại Aeon Mall Bình Tân - ẢNH: H.L.

Ở các chợ truyền thống, người mua cũng chọn rau quê giá rẻ thay vì chọn rau an toàn được đóng gói. Ở chợ Bàu Cát và chợ Bà Hoa (quận Tân Bình), rau được đóng gói và dán nhãn rau an toàn VietGAP luôn còn đầy nhưng rau ruộng Long An hoặc rau Hội An luôn mau chóng hết hàng. Người bán nói, rau quê ngon, giá lại thấp hơn rau an toàn vài ngàn đồng/kg. Như rau muống hạt đóng gói có giá 35.000-40.000 đồng/kg trong khi rau muống tím mọc ở ruộng có giá chỉ 20.000-25.000 đồng/kg. 

Doanh thu bán lẻ giảm

Theo Sở Công Thương TPHCM, so với tháng trước, tổng doanh thu bán lẻ hàng hóa ở TPHCM có xu hướng giảm. Trong tháng 10/2023, tổng mức bán lẻ hàng hóa đạt 63.207 tỉ đồng, tăng 2,2% so với tháng Chín và tăng 20,2% so với cùng kỳ năm trước nhưng trong tháng 11/2023, tổng mức bán lẻ hàng hóa đạt 62.328 tỉ đồng, giảm 2,6% so với tháng trước và chỉ tăng 17,9% so với cùng kỳ năm trước, dù có nhiều chương trình khuyến mãi giảm giá. 
Ông Nguyễn Anh Đức - Tổng giám đốc Liên hiệp Hợp tác xã thương mại Sài Gòn (Saigon Co.op), Chủ tịch Hiệp hội Các nhà bán lẻ Việt Nam (AVR) - cho biết, sức mua vào các ngày cuối tuần trong hệ thống Co.opmart, Co.opXtra, Co.op Food tăng nhẹ so với ngày thường do Saigon Co.op tập trung khuyến mãi, giảm giá. Các mặt hàng được khách ưu tiên chọn lựa là nhóm thực phẩm phục vụ cho bữa ăn hằng ngày, nhóm hóa phẩm dọn dẹp nhà cửa. 

Cuối năm, các quầy bán thực phẩm ở chợ Bến Thành vẫn vắng khách mua - Ảnh: Phùng Huy

Ông nhận xét, người tiêu dùng ngày càng có xu hướng thắt chặt chi tiêu. Ông dẫn chứng kết quả khảo sát của Công ty Nghiên cứu thị trường Kantar (Anh), tỉ lệ hộ gia đình Việt Nam nói tình hình tài chính “không ổn” tăng lên trong các quý gần đây. Khi chọn mua hàng, người tiêu dùng ưu tiên các sản phẩm có lợi cho sức khỏe, tăng trải nghiệm tại nhà, cá nhân hóa nhu cầu. 66% cho biết, có ý định cắt giảm chi tiêu giải trí bên ngoài, tiếp đến là giảm ăn ngoài, giảm sắm thiết bị gia dụng.

Đại diện Tổng công ty Thương mại Sài Gòn TNHH một thành viên (Satra) cho biết, sức mua ở hệ thống bán lẻ giảm khoảng 9% so với cùng kỳ năm trước, giảm ở hầu hết nhóm hàng nhưng nhiều nhất là hàng thời trang và mỹ phẩm. Theo đánh giá của Satra, người tiêu dùng chỉ mua các sản phẩm thiết yếu cho cuộc sống hằng ngày, không còn mua trữ hàng với số lượng nhiều như trước và chỉ mua nhiều khi có khuyến mãi hoặc được tặng kèm quà tặng có giá trị. Họ luôn lựa chọn kỹ về giá cả trước khi mua. Một bộ phận giới trẻ ưa chuộng hình thức mua sắm trực tuyến hơn do tiện lợi, tiết kiệm được thời gian. 

Theo đại diện Aeon Việt Nam, trong tháng 10/2023, có nhiều ngày hội giảm giá lớn nhưng sức mua hàng ở hệ thống Aeon Mall chỉ tăng khoảng 2 - 3% so với cùng kỳ năm ngoái. Người tiêu dùng chuộng hình thức mua trực tuyến hơn, chủ yếu mua lương thực, thực phẩm, giảm mua hàng ăn chơi, ăn vặt, chuộng mặt hàng giá rẻ hơn hàng cao cấp. 

Sức mua ở các chợ truyền thống càng lúc càng giảm sâu. Bà Nguyễn Thị Xuân Mai - Trưởng ban Quản lý chợ Bàu Cát - so sánh, trong 2 năm 2021-2022, sức mua sắm giảm khoảng 20 - 30% so với trước khi có dịch COVID-19 thì trong năm 2023, sức mua giảm gần 30% so với cùng kỳ năm trước và giảm gần 50% so với trước khi có dịch. Theo ông Ngô Văn Hà - Trưởng ban Quản lý chợ Bến Thành (quận 1) - sức mua hàng mỹ nghệ, bánh kẹo, mứt, trà, cà phê dịp cuối năm tăng do nhu cầu mua hàng làm quà cuối năm và các dịp lễ 20/10, 20/11, nhưng sức mua hàng phụ liệu, gia dụng, quần áo, vải đều giảm khoảng 5% so với cùng kỳ năm 2022.

Thanh Hoa