Cuối năm, khói nhà máy nhuộm đen trời Sài Gòn

Hình ảnh tương phản ấy tái diễn ở khu vực gần cụm công nghiệp Quang Trung, P.Hiệp Thành, Q.12, TP.HCM. Đây cũng là một đại họa ở Q.Bình Tân, H.Hóc Môn, H.Bình Chánh khiến người dân vô cùng bức xúc.

Xả khói mù mịt cả ngày lẫn đêm

Vốn đã quen với cảnh xả khói đen mù trời từ các nhà máy trong cụm công nghiệp Quang Trung nhưng vào dịp cuối năm, người trồng rau ở các khu đất dọc tuyến kênh Trần Quang Cơ (thuộc xã Đông Thạnh, H.Hóc Môn) cũng không chịu thấu.

“Ngày thường, mấy nhà máy đó đã phun khói mù trời rồi, nhưng cuối năm, khói đen còn khủng khiếp hơn. Chắc là do họ tăng công suất nên khói đen phun lên dữ dội. Không chỉ ban ngày, ban đêm họ cũng xả khói mù mịt. Bụi đen không chỉ phủ lên rau mà còn bay vào nhà, bám đen cả mùng mền, chiếu gối. Nhiều đêm, họ còn xả khói kèm theo mùi khét lẹt, không thể nào chịu nổi” - chị Huyền, một người trồng rau kế bên cụm công nghiệp Quang Trung, bức xúc.

Không chỉ người trồng rau, người trồng hoa sát bên cụm công nghiệp (cuối đường 567, P.Hiệp Thành, Q.12) cũng không chịu thấu với “vòi rồng”. Một người trồng hoa phản ánh: “Năm nào cũng vậy, khi bà con ở đây chuẩn bị thu hoạch hoa mang đi bán tết, các nhà máy kế bên lại đua nhau phun khói đen ngòm, rơi bụi đen xuống hoa. Dân ở đây đã phản ánh không biết bao nhiêu lần nhưng tình trạng này vẫn không giảm”.

Liên tục trong nhiều ngày giữa tháng 1/2019, chúng tôi ghi hình được gần cả chục nhà máy trong cụm công nghiệp Quang Trung phun khói mù mịt, nhuộm đen cả một góc trời. Đêm xuống, những cột khói từ các nhà máy vẫn không ngừng phun lên, tỏa ra các khu phố lân cận. Một số người dân sống gần cụm công nghiệp Quang Trung cho biết, do phản ánh hoài không thấy ai xử lý, lại sợ bị trả thù nên bây giờ không ai còn gửi đơn phản ánh lên chính quyền địa phương nữa.

“Gần nhà tôi, có người không chịu nổi cảnh ô nhiễm, đã chuyển đi chỗ khác. Chắc mấy nhà máy này được “chống lưng” nên mới ngang nhiên xả khói ô nhiễm như vậy” - anh T., nhà ở cuối đường 567, nghi ngờ.

Theo người dân, ngoài các nhà máy trong cụm công nghiệp Quang Trung, khoảng nửa năm trở lại đây, còn xuất hiện thêm hai nhà máy khác ở cuối đường 567, cách cụm công nghiệp Quang Trung khoảng vài trăm mét. Hai nhà máy này không ghi biển hiệu, luôn đóng cửa kín mít nhưng hai ống khói lại liên tục xả khói đen ngòm, suốt từ sáng đến giữa đêm. Dân đã phản ánh mấy lần rồi nhưng vẫn vậy. “Khói xả mù trời như vậy, lẽ nào cơ quan chức năng không thấy?” - một người dân ở gần hai nhà máy này ngao ngán nói.

Ô nhiễm di chuyển… lòng vòng

Ngoài điểm nóng ở cụm công nghiệp Quang Trung, theo ghi nhận của chúng tôi, tình trạng xả khói đen cũng diễn ra thường xuyên ở cụm công nghiệp Lê Minh Xuân (H.Bình Chánh). “Cuối năm, họ lại đua nhau xả khói. Tình trạng xả khói đen ô nhiễm ở cụm công nghiệp này đã kéo dài nhiều năm, dân kêu hoài vẫn vậy. Các nhà máy ở đây tái chế kim loại như nhôm, chì, đồng nên khói thải rất độc hại, con nít ở đây bị bệnh suốt” - chị T., nhà ở gần cụm công nghiệp Lê Minh Xuân, bức xúc.

Không chỉ cụm công nghiệp, tại các quận, huyện như H.Bình Chánh, Q.Bình Tân, Q.12, tình trạng các nhà máy nằm xen kẽ trong khu dân cư xả khói cũng xảy ra phổ biến. Vào những ngày cuối năm, khi các nhà máy tăng công suất, lượng khói đen xả ra càng mù mịt, khiến người dân còn khổ sở hơn.

Chiều xuống, đi dọc theo các trục đường chính ở xã Vĩnh Lộc A, Vĩnh Lộc B (H.Bình Chánh) hay xã Xuân Thới Thượng (H.Hóc Môn), cứ vài trăm mét, chúng tôi lại thấy có cột khói đen phun lên. Phần lớn các cơ sở sản xuất này không để biển hiệu và có dấu hiệu đối phó.

Cụ thể, tại một cơ sở sản xuất bên đường Phạm Văn Sáng, thuộc ấp 2, xã Xuân Thới Thượng, H.Hóc Môn, khi công nhân ở đây phát hiện chúng tôi ghi hình, lượng khói đen đột nhiên giảm xuống rồi ngưng hẳn. Tuy nhiên, sau khi bỏ đi một lúc rồi quay lại, chúng tôi lại thấy cơ sở này tiếp tục xả khói đen mù trời.

Tiến sĩ Phạm Viết Thuận - Viện trưởng Viện Kinh tế tài nguyên và môi trường TP.HCM - cho rằng, tình trạng ô nhiễm không khí ở TP.HCM tăng cao vào dịp cuối năm là do công tác quản lý chưa tốt.

Ông nói: “Có thể chia làm hai loại hình ô nhiễm: ô nhiễm ở cụm công nghiệp - khu công nghiệp và ô nhiễm từ cơ sở sản xuất trong khu dân cư. Trách nhiệm quản lý ô nhiễm ở cụm, khu công nghiệp là của chủ đầu tư hạ tầng, ban quản lý các khu công nghiệp, Sở Tài nguyên và Môi trường. Đối với tình trạng ô nhiễm do cơ sở sản xuất nằm xen kẽ trong khu dân cư gây ra, trách nhiệm quản lý là của chính quyền phường xã, rồi đến cơ quan quản lý môi trường cấp quận huyện”.

Từng nhiều năm sống trong khu vực có nhiều nhà máy xả khói ô nhiễm, tiến sĩ Thuận chia sẻ thêm: “Lúc trước, tôi sống ở P.Đông Hưng Thuận, Q.12, khu vực từng được xem là điểm nóng về ô nhiễm của TP.HCM. Hằng ngày, các nhà máy đã xả khói mù mịt, nhưng đến dịp cuối năm, lượng khói thải còn tăng gấp nhiều lần. Người già, trẻ em ở khu vực này thường xuyên bị bệnh về đường hô hấp. Gia đình tôi không chịu nổi cảnh khói bụi từ các nhà máy nên cũng phải chuyển đi nơi khác. Dù báo chí lên tiếng liên tục nhưng sau nhiều năm, các nhà máy ô nhiễm này mới được di dời”.

Theo tiến sĩ Thuận, việc quản lý các nhà máy ô nhiễm không triệt để sẽ rất dễ dẫn đến tình trạng di dời ô nhiễm từ chỗ này sang chỗ khác: “Nếu dời cơ sở ô nhiễm ra khỏi khu vực này nhưng đến khu vực khác, nhà máy vẫn sản xuất với công nghệ cũ thì vẫn tiếp tục gây ô nhiễm. TP.HCM từng xảy ra tình trạng nhiều nhà máy ô nhiễm ở nội thành chuyển ra ngoại thành để hoạt động tiếp. Khí thải ô nhiễm từ các nhà máy đâu chỉ ảnh hưởng ở một địa bàn nhỏ hẹp mà phát tán rộng khắp, ảnh hưởng chung đến chất lượng không khí của cả thành phố”.

Trung Thanh - Hoàng Nhiên