Cuộc sống mới ở làng thông minh

Ông Lê Minh Hoan - Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn - cho biết chương trình nông thôn mới giai đoạn 2021-2025 sẽ đưa tiêu chí làng thông minh vào, là một trong những mục tiêu trọng điểm.

Ông Bảy Những kiểm tra hệ thống quan trắc ở làng thông minh

Nông dân ứng dụng công nghệ số

Mới mờ sáng, lão nông Đặng Văn Những (Bảy Những - 74 tuổi, Chủ nhiệm Tâm Quê hội quán, xã Tân Thuận Tây, TP Cao Lãnh, tỉnh Đồng Tháp) pha bình trà ngồi bàn chuyện sản xuất nông nghiệp với bà con. Tay cầm điện thoại cảm ứng, ông Những bấm bấm ít cái trên hệ thống quan trắc, lập tức các chỉ số về môi trường nước, độ ẩm của đất, độ mặn, độ pH, không khí, khí tượng thủy văn… trong ngày ở xã Tân Thuận Tây xuất hiện. Căn cứ vào các chỉ số đó, nông dân có thể áp dụng vào sản xuất một cách chủ động. “Ngày trước, mỗi khi muốn bón phân hay phun thuốc, phải nhìn trời dự đoán có mưa hay không; còn độ ẩm, độ pH rất khó biết được. Nay hệ thống quan trắc này đã giúp nông dân rất nhiều trong canh tác, vì vậy hiệu quả mang lại rất cao…” - ông Bảy Những khoe. 

Xã Tân Thuận Tây là vùng chuyên canh xoài lâu năm với diện tích hơn 477ha. Dù vậy, tập quán sản xuất lâu nay vẫn là nhỏ lẻ, mạnh ai nấy làm, thiếu liên kết với các doanh nghiệp… Năm 2017, Tâm Quê là hội quán đầu tiên được thành lập ở xã Tân Thuận Tây để nông dân cùng chia sẻ “chuyện làng, chuyện xóm”, rồi hỗ trợ nhau trong sản xuất, kinh doanh, giúp nhau cùng phát triển… 

Lãnh đạo tỉnh Đồng Tháp kiểm tra các ứng dụng công nghệ số ở làng thông minh Tân Thuận Tây

Bà Phan Thị Kiều Nga (xã Tân Thuận Tây) chia sẻ: “Sau khi hội quán ra đời, được ngành nông nghiệp cùng các nhà khoa học ở Viện Cây ăn quả miền Nam, Trường đại học Cần Thơ… quan tâm hỗ trợ những kỹ thuật mới trong canh tác xoài, bà con đã thay đổi từ nhận thức đến thực tế sản xuất. Các doanh nghiệp xuất khẩu cũng về đây tìm hiểu mô hình trồng xoài của người dân, rồi liên kết tiêu thụ. Chính sự thay đổi này đã giúp người dân hạn chế rủi ro, tăng thu nhập, nhờ sản phẩm làm ra đáp ứng đúng nhu cầu thị trường…”.

Gia đình bà Nga canh tác 1,5ha xoài cát chu, giá xoài bình quân khoảng 13.000-20.000 đồng/kg, những lúc hút hàng tăng lên gần 30.000 đồng/kg. Từ khi sản xuất có liên kết đầu ra với các doanh nghiệp, mỗi năm nguồn thu từ vườn xoài của bà Nga được khoảng 400 triệu đồng, tăng khoảng 100 triệu đồng so với cách làm trước đây. 

Ông Đặng Phụng Đức (xã Tân Thuận Tây) cho hay: “Nông dân tụi tui rất bất ngờ với những đổi thay tích cực do ứng dụng khoa học công nghệ và chuyển đổi số mang lại. Sản xuất xoài bây giờ sạch và hiệu quả hơn, bởi tất cả đều được áp dụng theo tiêu chuẩn VietGAP. Nhiều lãnh đạo trung ương đến thăm, khen ngợi hội quán đã thổi vào luồng gió mới, chuyển dịch sản xuất căn cơ và bền vững hơn”.

Tâm Quê hội quán lúc đầu có 46 thành viên, nay đã tăng lên 65 thành viên, canh tác hơn 50ha xoài theo tiêu chuẩn VietGAP, hữu cơ… UBND xã Tân Thuận Tây cũng thành lập thêm Thuận Tân hội quán và Nhân Tân hội quán, vừa sản xuất xoài rải vụ, phát triển sản phẩm làng nghề, sản phẩm OCOP; vừa xây dựng mô hình du lịch cộng đồng như dỡ chà bắt cá phục vụ du khách phương xa… 

Vùng quê đáng sống

Hôm chúng tôi đến cũng là lúc một đoàn khách nước ngoài ghé thăm vườn xoài hữu cơ ở Tân Thuận Tây. Ông Lê Phước Tánh - Chủ nhiệm Thuận Tân hội quán - hướng dẫn khách quét mã QR để biết xoài hữu cơ, xoài VietGAP được canh tác thế nào, đảm bảo các tiêu chuẩn xuất khẩu ra sao… Nhiều du khách còn được dạo quanh các vườn xoài ven sông Tiền mát rượi, tận mắt xem dỡ chà bắt cá, nghe đờn ca tài tử… Ông Tánh cho biết, bà con đang nỗ lực cùng chính quyền địa phương và các đơn vị liên quan thực hiện những phần việc của mô hình làng thông minh, nhằm xây dựng nông thôn Tân Thuận Tây trở thành vùng quê đáng sống. 

Du khách quốc tế thăm vườn xoài sạch, hữu cơ ở làng thông minh Tân Thuận Tây

Ông Nguyễn Phước Cường - Phó chủ tịch UBND TP Cao Lãnh - cho biết: năm 2020, tỉnh Đồng Tháp chọn xã Tân Thuận Tây là nơi đầu tiên để triển khai xây dựng mô hình “làng thông minh”, phát triển từ hội quán nông dân của tỉnh. Mặc dù ảnh hưởng dịch COVID-19, nhưng đến nay đã triển khai xây dựng xong bộ tiêu chí và cấu trúc mô hình làng thông minh phù hợp với xu hướng phát triển của thế giới và điều kiện kinh tế - xã hội trong nước. Thiết kế kiến trúc tổng thể cho mô hình làng thông minh cũng được thực hiện; phát triển hệ thống lưu trữ và phân tích dữ liệu trung tâm phục vụ hoạt động làng thông minh. Xây dựng cây thông tin hội quán; cổng thông tin điện tử, các ứng dụng trên điện thoại thông minh, hệ cơ sở dữ liệu ứng dụng cho hội quán nông dân.

Bên cạnh đó, còn đầu tư hệ thống quan trắc môi trường với 2 thiết bị quan trắc về đất, nước và không khí; hoàn thành hệ thống tưới tự động sử dụng năng lượng mặt trời cho vườn xoài; lắp đặt hàng chục camera giám sát an ninh trật tự; xây hệ thống chiếu sáng công cộng thông minh với 60 trụ đèn; đầu tư hệ thống giám sát điện, nước thông minh với 50 thiết bị đo chỉ số điện, nước; thiết kế hệ thống sổ tay canh tác điện tử… Tất cả đều giúp ích rất nhiều cho người dân trong sản xuất và sinh hoạt thường ngày.

Ông Đặng Văn Những bộc bạch: “Từ khi triển khai xây dựng làng thông minh, nông dân cũng thay đổi nhiều về phương pháp sản xuất. Ngày trước, bà con thường dùng thuốc hóa học phòng trị sâu bệnh trên vườn xoài, nay đã biết dùng thảo dược làm từ gừng, tỏi, ớt để phòng trị hiệu quả và thân thiện môi trường; đồng thời ủ chế phẩm sinh học để trồng xoài hữu cơ, VietGAP. Người dân còn được tiếp cận các thông tin về thị trường, giá cả, thời vụ canh tác… qua sự tích hợp công nghệ của làng thông minh; từ đó gắn kết giữa nông dân với doanh nghiệp trong việc tiêu thụ chặt chẽ hơn”. 

Phó giáo sư, tiến sĩ Thoại Nam - Giám đốc Trung tâm Kỹ thuật điện toán - Trường đại học Bách khoa (Đại học Quốc gia TPHCM) - nhận định: “Sáng kiến làng thông minh nhằm mục đích tạo ra các khu vực nông thôn thành nơi đáng sống. Mô hình kinh doanh và nền tảng từ nền kinh tế tuần hoàn, kinh tế chia sẻ là những ví dụ tuyệt vời. Đây là hướng đi tất yếu nhằm phát triển nông thôn hiện đại và ngày càng được mở rộng ở nhiều nước trên thế giới. Đồng Tháp đang phát triển làng thông minh, lấy con người làm trung tâm, xây dựng nền sản xuất bền vững, kinh doanh hiện đại, nông thôn bình yên, an toàn…”. 

Huỳnh Lợi