Cuộc hoán đổi tổn thất

Liên quan đến vụ việc Vũ “nhôm” (tức Phan Văn Anh Vũ, cựu thượng tá công an) thôn tính đất vàng ở TP.HCM, ngày 20/9, Báo Tiền Phong đưa chi tiết một phần khu đất “vàng” có diện tích gần 1.300m² ở số 8 Nguyễn Trung Trực, Q.1 trước đây là đất của bà Nguyễn Thị Thanh Hiền. Qua nhiều quyết định chuyển đổi rồi hoán đổi, cho đến ngày qua đời (năm 2014) bà Hiền vẫn chưa có nhà, đúng hơn là chưa đòi lại được nhà của mình. 

Khu đất số 8 Nguyễn Trung Trực

Cũng đã có nhiều cuộc rời khỏi mảnh đất ruột rà của mình trong tức tưởi, câm lặng, ngay tại Thủ Thiêm đó thôi! 

Xa hơn, là sự phản đối, hơn thế là chống đối của anh em Đoàn Văn Vươn trước lệnh cưỡng chế họ ra khỏi vùng đầm lấn biển ở Tiên Lãng, Hải Phòng mà gần 20 năm họ đã đắp đổi bằng mồ hôi, tài sản và cả tính mạng người thân. 

Những đúng sai cần đặt để theo thời gian, hoàn cảnh và nguyên do khách quan lẫn chủ quan có tính bản chất của nó. Nhưng là gì, dưới lớp áo chuyển đổi hay hoán đổi thì sự đẩy, đuổi người dân rời khỏi ngôi nhà của họ ở đô thị, khỏi đất của họ ở nông thôn mà mịt mờ cả lý lẽ lẫn tình người thì những phản ứng, dẫn tới phản kháng - dưới hình thức nào cũng là tổn thất cho nhà cầm quyền. 

Sự tổn thất ấy, bao giờ cũng là “người đến sau”, còn những kẻ gây ra tổn hại thường liều lĩnh mà ký tá, bất chấp mà chuyển nhượng, hoán đổi ngay trong thời điểm có đầy đủ quyền lực và sự ảnh hưởng, cấu kết quyền lực mang lại.

Nhìn đường đi của khu đất số 15 Thi Sách (P.Bến Nghé, Q.1) mới thấy sự tịnh tiến ma quỷ: tháng 6/2015, ông Nguyễn Hữu Tín, cựu Phó chủ tịch UBND TP.HCM ký chấp thuận cho Công ty Bắc Nam 79 thuê khu đất hơn 2.300m², trong đó yêu cầu công ty không được chuyển đổi, chuyển nhượng, cho thuê, thế chấp, góp vốn bằng quyền sử dụng đất; tháng 5/2016, ông Tín lại ký quyết định cho Công ty Bắc Nam 79 chuyển mục đích sử dụng đất, hoàn thành giao đất cho thuê mà không thông qua đấu thầu theo đề nghị của Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường Đào Anh Kiệt.

Khu đất 15 Thi Sách

Còn ở khu đất số 8 Nguyễn Trung Trực thì có cả văn bản đề nghị của Bộ Công an đối với UBND TP.HCM hỗ trợ, tạo điều kiện thuận lợi cho Công ty Bắc Nam 79 thuê, sử dụng khu đất trên. Khi đã có đất thuê, ông chủ thuê lại đề xuất bên cho thuê chuyển đổi chức năng từ đất để xây công trình văn hóa (Thư viện thiếu nhi) sang xây dựng dự án khu phức hợp cao tầng, văn phòng, khách sạn. Rồi dấn thêm một bước tiếp tục xin hoán đổi…

Cứ thế, đất quy đổi đất, đất nứt nẻ ra tiền, tiền đẻ ra tham nhũng cấu kết (từ của tác giả Minxin Pei, trong cuốn Tư bản thân hữu Trung Quốc - Hội Nhà văn xuất bản năm 2018), cấu kết tham nhũng làm lũng đoạn hệ thống chính trị, hệ thống luật pháp và môi trường ổn định xã hội. 

Mới hơn một tháng trước, Chủ tịch UBND Q.1 Trần Thế Thuận ký kết luận thanh tra về phòng, chống tham nhũng liên quan đến cấp giấy phép xây dựng tại Phòng Quản lý đô thị Q.1, giai đoạn từ ngày 1/1/2016 đến ngày 31/10/2017. Những sai phạm lập tức lộ ra, nào là tăng hệ số sử dụng đất sai quy định, cấp giấy phép tăng tầng cao không đúng quy định.

Thế mới thấy, dưới đất thì hoán đổi, cho thuê, chuyển nhượng, mua bán; trên cao thì cơi nới, tăng tầng, tăng tổng vốn đầu tư… tất cả cứ múa may quay cuồng trong mấy chữ ký, giữa những cơ quan quản lý nhà nước, đơn vị chấp pháp.

Để cuối cùng là sự biến dạng của kiến trúc, quy hoạch đô thị; là sự “biến chất” của những cơ chế, chính sách qua bàn tay và toan tính của đội ngũ cán bộ thực thi; là biến đổi lòng tin nơi mỗi người dân khi cơ man những sai phạm của quan chức đều xuất phát từ lòng tham, sự bất chấp, hành vi cấu kết, dung túng - sớm muộn cũng sẽ dẫn đến sự suy yếu của thể chế, thì lấy gì làm sức đẩy cho guồng máy phục vụ xã hội, con người ngày càng ưu việt và tiến bộ hơn? 

Ái Mỹ