“Cuộc đua” gay gắt vào lớp Sáu trường chuyên, trường tiên tiến

"Cửa hẹp" vào trường chất lượng cao

Vừa qua, Trường chuyên Hà Nội - Amsterdam công bố tuyển 200 học sinh (HS) lớp Sáu cho năm học 2023-2024. Việc tuyển sinh sẽ qua 2 vòng sơ tuyển và thi tuyển. Trong đó, vòng sơ tuyển diễn ra từ ngày 2 đến 5/6 bằng cách xét học bạ.

Yêu cầu để tham gia sơ tuyển là trong số 17 bài kiểm tra ở bậc tiểu học - toán, tiếng Việt (lớp Một, Hai); toán, tiếng Việt, tiếng Anh (lớp Ba); toán, tiếng Việt, khoa học, lịch sử và địa lý, tiếng Anh (lớp Bốn, Năm) - HS phải đạt từ 167 trở lên (trên tổng 170 điểm). Như vậy, HS đạt ít nhất 14 điểm 10 và 3 điểm 9 trở lên mới đủ điều kiện qua vòng sơ tuyển. 

Với vòng thi tuyển, HS phải tham gia 3 bài thi tiếng Việt, tiếng Anh và toán do Sở GD-ĐT Hà Nội ra đề. Ở TP Hà Nội, các trường chất lượng cao khác như THCS Cầu Giấy, THCS Thanh Xuân, THCS Nam Từ Liêm, THCS Chu Văn An (quận Long Biên) đều đưa ra các điều kiện sơ tuyển gắt gao, ít nhất HS cũng phải đạt 8-9 điểm mỗi môn trở lên mới đủ tiêu chuẩn nộp hồ sơ.

Tại TPHCM, “cuộc đua” giành suất vào các trường điểm, trường tiên tiến hội nhập cũng ngày càng căng thẳng. Tại Trường THPT chuyên Trần Đại Nghĩa (quận 1), chỉ tiêu lớp Sáu gần như không tăng qua các năm, chỉ có 525 suất nhưng hằng năm đều có khoảng 4.000 hồ sơ đăng ký. Tỉ lệ chọi vào trường này luôn ở mức 1/7-1/8, gay gắt hơn cả vào trường đại học tốp đầu.

Nhu cầu vào các trường chất lượng cao, trường tiên tiến rất lớn dẫn đến cuộc đua gay gắt vào lớp Sáu (trong ảnh: Học sinh lớp Sáu của Trường THCS Phan Văn Trị, quận Gò Vấp, TPHCM) - Ảnh: P.T.

Còn tại các trường theo mô hình chất lượng cao “trường tiên tiến, hội nhập quốc tế” hoặc trường chuẩn quốc gia, do điều kiện cơ sở vật chất và chất lượng giảng dạy tốt nên nhu cầu nộp hồ sơ vào học luôn vượt xa chỉ tiêu.

Các trường này đều đưa ra điều kiện tuyển sinh lớp Sáu vô cùng gắt gao. Chẳng hạn, Trường THCS Lý Thánh Tông (quận 8) đưa ra điều kiện sơ tuyển là HS phải có điểm kiểm tra cuối năm lớp Năm môn toán và tiếng Việt từ 19 điểm trở lên; có một trong các chứng chỉ tiếng Anh như Cambridge Flyers đạt 12/15 khiên, TOEFL Primary Step 2 đạt 3/5 huy hiệu, hoặc PEIC (PTE Young Learners) đạt cấp độ Quickmarch 3/5 sao… 

Một số trường tiên tiến hội nhập ở TP Thủ Đức cũng yêu cầu cao đối với HS vào lớp Sáu như có điểm toán, tiếng Việt cuối lớp Năm đều đạt điểm 10; có năng lực tiếng Anh thỏa một trong các điều kiện: chứng chỉ Flyers (theo hệ thống Cambridge English) tối thiểu 12/15 khiên; chứng chỉ PTE cấp độ Quickmarch (theo hệ thống Pearson English) tối thiểu 4/5 sao; chứng chỉ TOEFL Primary bậc 2 (theo hệ thống ETS) tối thiểu là 3/4 huy hiệu; các chứng chỉ quốc tế khác trình độ từ A2 trở lên. 

Trường THCS Phan Văn Trị (quận Gò Vấp) vừa là trường chuẩn quốc gia vừa là trường “tiên tiến, hội nhập” nên yêu cầu tiếng Anh tuyển sinh lớp Sáu cao nhất TPHCM. HS tham gia xét tuyển phải có một trong các chứng chỉ tiếng Anh như Cambridge Flyers đạt 15/15 khiên, TOEFL Primary Step 2 đạt 10/10 huy hiệu, hoặc PEIC (PTE Young Learners) đạt cấp độ Quickmarch 5/5 sao…

Có nên mở rộng thi tuyển?

Những năm qua, Trường THPT chuyên Trần Đại Nghĩa là trường duy nhất tại TPHCM tổ chức thi tuyển vào lớp Sáu. Thế nhưng, theo kế hoạch tuyển sinh năm học 2023-2024, sẽ có thêm Trường THCS Trần Quốc Toản 1 (TP Thủ Đức) tổ chức tuyển sinh lớp Sáu bằng kỳ kiểm tra đánh giá năng lực. Theo đó, việc đánh giá năng lực xét tuyển vào trường này thực hiện chung thời gian và nội dung bài khảo sát vào lớp Sáu của Trường THPT chuyên Trần Đại Nghĩa.

Ông Nguyễn Thái Vĩnh Nguyên - Trưởng phòng GD-ĐT TP Thủ Đức - cho rằng, từ nhiều năm nay, nhu cầu phụ huynh muốn con em học tại Trường THCS Trần Quốc Toản 1 luôn cao hơn so với chỉ tiêu tiếp nhận của trường. Vì vậy, địa phương lựa chọn hình thức tuyển sinh thông qua kỳ khảo sát sẽ đảm bảo công bằng, minh bạch và khách quan. Còn theo ông Lê Hoài Nam - Phó giám đốc Sở GD-ĐT TPHCM - TP Thủ Đức đã xây dựng kế hoạch tuyển sinh đầu cấp, trong đó có tổ chức khảo sát vào lớp Sáu tại Trường THCS Trần Quốc Toản 1 và được sở chấp thuận, hỗ trợ trong công tác tổ chức và nội dung bài khảo sát. 

Ngoài TP Thủ Đức, ông Lê Hoài Nam cho hay, các quận, huyện đều có thể căn cứ tình hình thực tế để đề xuất phương án đối với những trường THCS có tình hình tuyển sinh phức tạp, áp lực lớn. Nếu thấy tuyển sinh thông qua hình thức xét tuyển không đáp ứng được nhu cầu thực tế thì có thể tổ chức thi khảo sát. Điều này căn cứ vào Thông tư 03 của Bộ GD-ĐT về ban hành Quy chế tuyển sinh THCS và tuyển sinh THPT. Trong đó đối với tuyển sinh THCS, trong trường hợp cơ sở giáo dục có số HS đăng ký vào lớp Sáu nhiều hơn chỉ tiêu tuyển sinh, Sở GD-ĐT hướng dẫn thực hiện phương án tuyển sinh theo phương thức xét tuyển hoặc kết hợp xét tuyển với kiểm tra, đánh giá năng lực HS.

Tuy vậy, phó giáo sư, tiến sĩ Trần Xuân Nhĩ - nguyên Thứ trưởng Bộ GD-ĐT - cho rằng việc mở rộng thi tuyển vào lớp Sáu cần hết sức cân nhắc để tránh tạo áp lực nặng nề cho HS, phụ huynh. Theo ông, do cách tuyển sinh của Việt Nam là thường chỉ căn cứ vào một kỳ thi, một đợt xét tuyển mà không có đánh giá cả quá trình, dẫn đến áp lực nặng nề. Ông lấy ví dụ Singapore đưa ra khoảng 10 loại trường căn cứ vào điều kiện chất lượng, cơ sở vật chất, đội ngũ giáo viên. HS muốn vào trường loại nào thì phấn đấu đảm bảo các yêu cầu của trường đó. Các em được đánh giá bằng cả quá trình học và bằng các tiêu chí toàn diện thay vì chỉ thông qua kỳ thi cũng như những điểm số văn hóa. 

Phạm Luận