Cứ vào trường “hot” là “cá chép hóa rồng”?

Xếp hàng xuyên đêm để mua phiếu trải nghiệm...

Ngay sau khi Trường Marie Curie (Hà Nội) phát hành hồ sơ tuyển sinh vào lớp 1, năm học 2022 - 2023, từ 0g ngày 12/3, nhiều cha mẹ dẫn theo con rồng rắn xếp hàng để mua bằng được phiếu trải nghiệm.

Nhiều phụ huynh cho biết do nhà trường phát hành hồ sơ tuyển sinh lớp 1 với số lượng hạn chế nên sợ đến muộn sẽ mất cơ hội của con nên phải đến từ rạng sáng 12/3 để mong đến sáng mai khi bắt đầu phát hành hồ sơ thì có thể có suất. Theo họ, vì con vào được trường tốt, có thức trắng đêm cũng không vấn đề gì. 

Thức trắng đêm để có suất mua hồ sơ cho con vào lớp 1 của Trường Marie Curie không phải là chuyện quá hiếm khi năm ngoái, dư luận cũng xôn xao khi hơn 100 người mang ghế đến trước cổng Trường phổ thông Thực hành Sư phạm (trực thuộc Đại học Đồng Nai) ngồi chờ từ khuya đến sáng để mua hồ sơ cho con vào lớp 1.

Cảnh phụ huynh chầu chực mua hồ sơ lớp Một, Trường Marie Curie cho con từ 0g sáng - Ảnh: Đại Minh

Hay tại Hà Nội, hàng trăm phụ huynh nằm, ngồi la liệt trước cổng Trường mầm non Thanh Xuân Bắc để chờ đến sáng hôm sau mua hồ sơ xin học cho con. Để có thể trụ được tới sáng, nhiều người đã mang theo ghế nhựa, áo mưa, nước, bánh mì, sữa… Thậm chí, đã từng xảy ra việc hàng trăm phụ huynh xô đổ cổng sắt ùa vào sân Trường phổ thông Thực nghiệm (Hà Nội) để tranh suất mua hồ sơ thi vào lớp 1.

Trường "hot" không bằng trường phù hợp

Xếp hàng xuyên đêm, chen qua khe cửa hẹp để vào trường điểm, trường nổi tiếng là câu chuyện dài chưa bao giờ hạ nhiệt của tuyển sinh đầu cấp. Đó là mong muốn của phụ huynh, họ mong con vào trường nổi tiếng để trở thành người giỏi. Nhưng, theo các chuyên gia, trường nổi tiếng chưa hẳn là môi trường tốt và kể cả có là môi trường tốt cũng chưa chắc sẽ dạy ra trò giỏi bởi đâu phải tất cả cá chép đều có thể hóa rồng. Khoa học giáo dục đã chứng minh mỗi đứa trẻ là một thực thể với những tố chất, khả năng, sở thích và nhu cầu phát triển rất khác nhau, không có mẫu số chung cho tất cả. 

Trong khi đó, đa phần trường chuyên lớp chọn, trường điểm đều có áp lực học tập cao hơn so với những ngôi trường được cho là bình thường. Trong suốt quá trình học, học sinh phải nỗ lực để duy trì kết quả học tập, rèn luyện nhất định của nhà trường, chỉ cần không đủ chuẩn thường sẽ bị “loại” bằng cách xuống hệ B, chuyển trường… Rất nhiều đứa trẻ không thích hợp với những môi trường cạnh tranh nhiều áp lực, phải bỏ “cuộc chơi” giữa chừng, rời trường với đầy những mặc cảm thua sút bạn bè, hoài nghi bản thân dẫn đến trầm cảm. 

Phó giáo sư Trần Thành Nam cho rằng, việc phụ huynh thức xuyên đêm mua hồ sơ tuyển sinh lớp 1 cho con có thể thấy phụ huynh rất quan tâm đầu tư giáo dục cho con, mong con được vào trường tốt. Điều này cũng thể hiện rằng phụ huynh đang thiếu tin tưởng vào chất lượng giáo dục nói chung nên trường nào có bề dày thương hiệu sẽ được gán nhãn trường tốt. Điểm nữa là do tâm lý của nhiều phụ huynh nghĩ rằng cái gì càng khan hiếm càng phải đổ xô giành bằng được, cũng giống như mua hàng hiệu có giới hạn, độc bản theo tâm lý đám đông. Ví dụ như nhà trường chỉ phát hành 360 phiếu trải nghiệm cho 180 chỉ tiêu đầu vào lớp Một thì phụ huynh bằng mọi cách phải mua được nên mới có chuyện thức trắng đêm mua hồ sơ. 

Theo ông Trần Thành Nam, khi chọn trường cho con cần xem xét nhiều yếu tố, không phải chỉ dựa vào thương hiệu ngôi trường. Do đó, phụ huynh có thể cân nhắc quan điểm giáo dục của giáo viên và môi trường giáo dục tổng thể của trường có phù hợp với mục tiêu giáo dục của gia đình và các đặc điểm, nhu cầu, sở thích của con hay không. Kể cả việc trường cần có cơ sở vật chất và điều kiện phát triển thể chất của trẻ cũng là yếu tố phụ huynh nên quan tâm bởi sau này học sinh sinh viên Việt Nam thường không khỏe như sinh viên nước ngoài.

Hiện nay nhiều tập đoàn lớn như Google cũng không quá trọng bằng cấp mà họ quan tâm nhiều đến việc nhân viên có khả năng tự học, làm việc nhóm, sáng tạo… Điều đó đủ thấy chọn trường cho con phụ huynh cũng phải chú ý đến vấn đề phát triển kỹ năng cho con mới là điều quan trọng. Ngày nay trường học tốt phải là trường phát triển học sinh theo hướng đa trí thông minh nên không phải cứ vào trường chuyên, trường hoành tráng là trò giỏi.

Theo phó giáo sư Thành Nam, trường tốt là trường phù hợp với khả năng của con mình, gieo được cảm giác hạnh phúc cho trẻ, truyền được khát vọng, giúp trẻ phát huy tối đa năng lực nhưng đáng buồn hiện nay đa số phụ huynh lại không nhìn theo hướng đó mà chọn trường cho con, họ thường căn cứ vào tỷ lệ tốt nghiệp, số học sinh giỏi… Phụ huynh không biết rằng hiện nay học không phải để nhớ thông tin mà học cách thức tự học, rèn luyện khả năng tự học tự nghiên cứu, kỹ năng ứng xử với thực tế cuộc sống. 

Tiến sĩ Nguyễn Chí Hiếu - có bằng tiến sĩ kinh tế học tại Đại học Stanford, bằng MBA tại Đại học Oxford… là một trong những du học sinh xuất sắc với nhiều giải thưởng danh giá, đã đưa ra nhận định tại hội thảo Chương trình Quốc tế Oxford “Khai phá niềm vui học tập” mới đây, rằng có nhiều học sinh giỏi, có điểm số rất cao nhưng bộ não lại đang “chết dần”.

Theo đó, tiến sĩ Nguyễn Chí Hiếu nêu thực trạng hiện nay học sinh ở nhiều độ tuổi khác nhau đang phải gồng mình tham gia các lớp học thêm, luyện thi, thời gian vui chơi ít dần đi, thậm chí nhiều em không có. Nhiều phụ huynh tìm đủ các lớp học cho con, đi “lệch pha” với sự phát triển tự nhiên của trẻ. Bởi vì trẻ có thể học thông qua chơi, đặc biệt là trẻ nhỏ, khả năng giao tiếp, phát triển ngôn ngữ, tư duy sẽ phát triển khi các em được chơi. Niềm vui trong học tập cực kỳ quan trọng nhưng quá trình thực tế hiếm có em nào từ lớp 1 đến lớp 12 còn ham thích học tập và tìm thấy niềm vui trong học tập bởi vì các em đã phải đốt năng lượng quá nhiều, năng lượng học ở trong trường nhiều cạnh tranh, ở các lớp học thêm… Nhưng dường như chưa bao giờ là đủ vì mong muốn của phụ huynh ngày càng cao.

Bởi thế, theo các chuyên gia, thay vì phải tìm bằng được đường vào trường “hot” và đặt lên vai con những áp lực học tập ngay từ những lớp vỡ lòng thì cha mẹ nên trao cho con cơ hội được học ở môi trường vừa sức, học trong sự vui vẻ và hứng thú để có thể phát triển đúng bản thân và đủ sức đi chặng đường dài trên con đường chinh phục tri thức. 

Đại Minh - Thanh Thanh