COVID-19 có gây tổn thương mắt?

Bệnh COVID-19 gây ra nhiều triệu chứng khác nhau. Là bác sĩ chuyên khoa mắt, thạc sĩ - bác sĩ Trần Đình Minh Huy - Đại sứ Viện Thị giác Thế giới khu vực châu Á - Thái Bình Dương, hiện là giảng viên bộ môn mắt, Trường đại học Y Dược TPHCM - đã có những ghi nhận khá bất ngờ về các triệu chứng bất thường liên quan đến mắt ghi nhận được ở bệnh nhân COVID-19. Báo Phụ Nữ đã có cuộc trao đổi với bác sĩ Huy nhằm giúp bạn đọc nhận biết, chăm sóc, điều trị kịp thời, tránh hậu quả đáng tiếc.

Thạc sĩ - bác sĩ Trần Đình Minh Huy đang kiểm tra bệnh lý mắt cho bệnh nhân giai đoạn hậu COVID-19

Phóng viên: Thưa bác sĩ, ông có thể kể một số trường hợp mắc COVID-19 điển hình xuất hiện triệu chứng bất thường ở mắt mà ông đã tư vấn và điều trị?

Thạc sĩ - bác sĩ Trần Đình Minh Huy: Cách đây hai ngày, một nữ bệnh nhân 38 tuổi gọi điện cho tôi để hỏi về tình trạng của cô ấy. Bệnh nhân này tỏ ra rất lo lắng, hoảng sợ. Triệu chứng bắt đầu xuất hiện vào ngày thứ sáu cô mắc COVID-19. Sáng thức dậy, cô ấy vẫn đang nằm trên giường, nhưng khi mở mắt ra, mọi thứ bỗng tối sầm. Bệnh nhân phải nhắm mắt một lúc, đến khi mở mắt lần nữa thì thấy mọi thứ đều chao đảo, nhìn không rõ, người nôn nao như bị say xe.

Dù nhắm mắt, bệnh nhân vẫn cảm nhận rõ tình trạng mất trọng lực và không thể xoay mình hay ngồi dậy. Ngay cả với tay lấy điện thoại gọi cho người thân cũng là việc khó khăn lúc đó.

Sau vài giờ, bệnh nhân nhìn được bình thường, hình ảnh hết bị nghiêng ngả nhưng vẫn cảm thấy rất mệt mỏi. Bệnh nhân sợ thị lực bị ảnh hưởng đồng thời e ngại triệu chứng trên sẽ tái phát nên đã liên hệ xin tư vấn về dấu hiệu mình vừa trải qua. 

Nữ bệnh nhân trên không phải trường hợp mắc COVID-19 duy nhất phản ánh gặp tình trạng nhìn mờ, xây xẩm… Rất nhiều bệnh nhân COVID-19 khác đã kể về các triệu chứng tương tự.

Một nam bệnh nhân cho hay anh trải qua những đợt mờ nhiều cả hai mắt xuất hiện thoáng qua. Nguyên nhân gây mờ mắt thoáng qua, chóng mặt, chao đảo… thường do các rối loạn về huyết động học, hậu quả của việc bệnh nhân bị sốt cao từng đợt kéo dài cũng như ho khan liên tục trong nhiều ngày hoặc tăng nhịp thở nhanh và mất nước qua đường hô hấp dẫn đến ảnh hưởng tại mắt.

Tình trạng này thường được các bác sĩ theo dõi kỹ cùng với tổng trạng toàn thân. Triệu chứng nhìn mờ thường sẽ cải thiện tốt, ổn định theo thời gian khi tổng trạng cơ thể bệnh nhân ổn định sau đợt bệnh. Tuy nhiên, với một số ít trường hợp nặng, tổn thương thực thể tại mắt như võng mạc hoặc thần kinh thị do COVID-19 có thể sẽ làm mất thị lực không hồi phục.

Ngoài ra, ca điển hình và cũng là tình trạng hay gặp nhất chính là viêm kết mạc cấp với biểu hiện thường thấy là sưng đỏ cả hai mắt (xuất hiện ở giai đoạn đầu của bệnh). Vì kết mạc của mắt là một màng niêm mạc có sự liên thông với màng niêm mạc mũi, hầu họng nên viêm kết mạc cũng có thể xuất hiện trong một bệnh cảnh chung của viêm đường hô hấp trên.

Điểm đặc biệt là các trường hợp viêm kết mạc cấp này thường tự giới hạn. Triệu chứng tại mắt như sưng, chảy nước mắt, đỏ mắt, có ghèn không quá đáng ngại mà khá nhanh khỏi khi điều trị bằng thuốc nhỏ mắt tại chỗ kèm với các phác đồ điều trị bệnh COVID-19 chung mà chúng ta đang áp dụng cho bệnh nhân.

Không chỉ bác sĩ nhãn khoa mà các bác sĩ ở những chuyên khoa khác lúc điều trị cho bệnh nhân COVID-19 cũng ghi nhận tình trạng đỏ mắt. Bởi thế, đỏ mắt được xem là triệu chứng thường gặp của bệnh nhân nhiễm COVID-19.

Ngoài ra, còn một tình trạng ít gặp hơn: cộm xốn, cảm giác nóng mắt và kích thích ánh sáng. Các dấu hiệu này thường được mô tả ở bệnh nhân sau các đợt sốt cao do tình trạng nhiễm virus SARS-CoV-2 gây ra. Đây thường là hậu quả của việc khô mắt, mất nước ở lớp film bề mặt nhãn cầu dẫn đến mất ổn định và khô bề mặt nhãn cầu, từ đó gây kích thích, khó chịu tại mắt.

Thông thường, những ca này sẽ hết hoặc ổn định dần theo thời gian sau khi bệnh nhân khỏe, hết sốt hoặc thuyên giảm dần khi được bác sĩ cho sử dụng thêm các loại nước mắt nhân tạo.

* Ngoài các ca điển hình bác sĩ vừa kể, bệnh COVID-19 còn có thể gây ra các biến chứng nghiêm trọng nào ở mắt mà mọi người cần thận trọng theo dõi?

- Các báo cáo y khoa đều xếp triệu chứng đỏ mắt, viêm kết mạc là một trong số những dấu hiệu thường gặp nhất ở bệnh nhân COVID-19. Ngoài ra, nhiều báo cáo cũng chỉ ra rằng sự hiện diện của virus SARS-CoV-2 trong dịch cùng đồ kết mạc của nhiều bệnh nhân có thể dẫn đến lây nhiễm khi tiếp xúc.

Còn một số bệnh lý tại mắt mà chúng ta cần lưu ý, dù ít gặp hơn những ca kể trên nhưng lại có thể gây tổn hại thị lực rất nặng nề. Đó là những trường hợp: nhiễm trùng nội nhãn, viêm thị thần kinh, xuất huyết võng mạc xuất hiện trên những bệnh nhân COVID-19. Tuy rất hiếm gặp nhưng đã có báo cáo y khoa rải rác trên toàn thế giới công bố về những ca bệnh này.

* Những triệu chứng ở mắt sẽ xuất hiện ngay trong lúc bệnh nhân mắc COVID-19 hay ở giai đoạn hậu COVID-19? Thời điểm xuất hiện dấu hiệu ở mắt sớm hay muộn có ảnh hưởng tới sự hồi phục của bệnh nhân hay không?

- Những triệu chứng như đỏ mắt, viêm kết mạc thường xuất hiện ngay trong lúc đang mắc COVID-19 và ở giai đoạn đầu của bệnh. Riêng tình trạng khô mắt hoặc những đợt thị lực bị mờ thoáng qua ở cả hai mắt do tình trạng mất nước của cơ thể thường xuất hiện sau những đợt sốt hoặc giai đoạn hậu COVID-19 khi tổng trạng bệnh nhân đang hồi phục dần.

Thật ra, các triệu chứng mắt, đặc biệt là đỏ mắt, luôn nằm trong danh sách triệu chứng thường gặp của COVID-19. Tuy nhiên, triệu chứng nặng tại mắt thường sẽ xuất hiện ở những bệnh nhân COVID-19 diễn tiến nặng hơn.

Do đó, tổng trạng và điều trị tổng thể đối với nhiễm virus SARS-CoV-2 vẫn là quan trọng nhất. Điều trị các vấn đề tại mắt hầu hết chỉ là điều trị triệu chứng tại chỗ của mắt. Quá trình hồi phục các triệu chứng của mắt sẽ đi kèm quá trình hồi phục các triệu chứng của bệnh cảnh toàn thân.

* Xin bác sĩ hãy cho lời khuyên để bệnh nhân COVID-19 có thể phát hiện và điều trị kịp thời nhằm tránh các biến chứng liên quan đến mắt.

- Ngay khi có các triệu chứng và xác định được tình trạng mắc COVID-19, bệnh nhân cần báo ngay cho cơ quan y tế địa phương để được theo dõi, hướng dẫn chăm sóc tại nhà phù hợp với tình trạng bệnh toàn thân. Những triệu chứng mắt chủ yếu được điều trị một cách hiệu quả với các loại nước muối sinh lý rửa mắt, nước mắt nhân tạo và một số loại thuốc nhỏ đặc hiệu theo chỉ định của bác sĩ chuyên khoa. Cần tránh việc tự mua và sử dụng các loại thuốc nhỏ mắt không đúng theo hướng dẫn điều trị.

Nếu tổng trạng cơ thể đã hồi phục, ổn định mà các dấu hiệu ở mắt vẫn chưa thuyên giảm, bệnh nhân cần đi khám chuyên khoa mắt, khám hậu COVID-19 để được kiểm tra và đưa ra phương án điều trị kịp thời.

* Cảm ơn bác sĩ đã chia sẻ. 

Thanh Huyền (thực hiện)