Cộng đồng quốc tế kêu gọi chung tay hỗ trợ Thổ Nhĩ Kỳ và Syria

Thảm họa chết chóc

Thổ Nhĩ Kỳ là một điểm nóng về động đất trên thế giới, nơi 3 mảng kiến tạo Ả Rập, Anatolia và châu Phi va chạm với nhau. Theo Yaareb Altaweel - nhà địa chấn học tại Trung tâm Thông tin Động đất quốc gia ở Colorado (Mỹ) - số người chết lớn khủng khiếp là hệ quả của một số yếu tố như chấn động quy mô lớn, xảy ra tương đối gần bề mặt và khu vực tập trung đông người sinh sống. Trận động đất hôm 6/2 có tâm chấn chỉ sâu khoảng 17km so với bề mặt. Điều đó nghĩa là sóng địa chấn không cần lan xa trước khi chạm tới các tòa nhà và con người, dẫn đến rung chuyển dữ dội hơn. Các dư chấn từ trận động đất cũng rất lớn và dự kiến sẽ tiếp tục kéo dài.

Nhân viên cứu hộ bế bé Raghad Ismail ra khỏi đống đổ nát hôm 6/2 - Ảnh: Reuters

Một trong những khu vực bị ảnh hưởng nặng nề nhất là vùng tây bắc Syria do quân nổi dậy kiểm soát. Ở đó, gần 3 triệu người phải di dời và đang sống trong những điều kiện bấp bênh, do ảnh hưởng của cuộc nội chiến kéo dài hàng thập niên. Họ trú ẩn trong lều, các tàn tích cổ xưa và bất kỳ nơi nào họ có thể tìm thấy sau khi những ngôi nhà cũ bị phá hủy.

Trước trận động đất, sự suy sụp kinh tế do chiến tranh đã khiến nhiều người không thể có được một bữa ăn tươm tất. Cuộc khủng hoảng nhiên liệu mùa đông càng khiến họ run rẩy trên giường bởi lạnh giá. Lực lượng Phòng vệ Dân sự Syria hay nhóm Mũ bảo hiểm Trắng - một tổ chức viện trợ hoạt động ở những khu vực nằm ngoài sự kiểm soát của chính phủ - cho biết, mưa, tuyết và nhiều vật cản đã ngăn nỗ lực cứu hộ. Mặt khác, các cuộc oanh tạc của lực lượng chính phủ trong suốt 12 năm qua làm suy yếu nhiều tòa nhà, khiến chúng dễ dàng sụp đổ do dư chấn.

Khủng hoảng nhân đạo

Trong một bức ảnh do Reuters ghi nhận, bé gái 18 tháng tuổi Raghad Ismail nằm gọn trong vòng tay của một nhân viên cứu hộ, sau khi được đưa ra khỏi khu nhà đổ nát ở thành phố Azaz của Syria do lực lượng nổi dậy kiểm soát. Đứa trẻ không bị thương nặng và đã được đưa đến nơi an toàn. Thế nhưng hầu hết những người thân trong gia đình Ismail đã không thể sống sót. Một người thân cho biết, 2 anh chị khác của Ismail đã chết cùng với người mẹ đang mang thai, còn cha của cô bé bị thương nặng ở lưng. Trong một tuyên bố, Ủy ban Cứu hộ quốc tế (IRC) cho biết tác động của trận động đất rất khắc nghiệt ở những khu vực có nhiều gia đình phải sơ tán và dễ bị tổn thương. Đại diện Lực lượng Phòng vệ dân sự Syria thừa nhận: các tình nguyện viên và thành viên của lực lượng “không có khả năng ứng phó với hoàn cảnh hiện tại” và “quy mô của thảm họa lớn hơn nhiều so với khả năng của chúng tôi”. 

Lực lượng cứu hộ cũng không có đủ thiết bị chuyên dụng để cứu rất nhiều người đang bị mắc kẹt trong đống đổ nát. Các bác sĩ và nhân viên y tế càng thiếu hơn nữa, hiện chỉ có khoảng 45% cơ sở chăm sóc sức khỏe trước chiến tranh của Syria đang hoạt động. Bị quá tải do đợt bùng phát dịch tả gần đây và phải vật lộn với thời tiết lạnh giá, hệ thống y tế Syria đang rơi vào khủng hoảng. Hiệp hội Y tế Syria - Mỹ - tổ chức hỗ trợ 36 cơ sở y tế ở vùng tây bắc Syria - cho biết, 4 bệnh viện của họ đã bị hư hại và phải sơ tán do động đất. Tại Bệnh viện Bab al-Hawa ngay bên ngoài thành phố Idlib, bác sĩ Osama Salloum cho biết: “Những thi thể mới vẫn tiếp tục được đưa đến. Hôm nay tôi đã chữa trị cho rất nhiều trẻ em và tôi sợ rằng sẽ còn nhiều người chết dưới đống đổ nát do cạn kiệt không khí”.

Mark Kaye - người phát ngôn viên của IRC - đã lặp lại lời kêu gọi các nhóm viện trợ gửi thêm nhu yếu phẩm, nhân lực tới Syria sau trận động đất. Tổng thư ký Liên hiệp quốc António Guterres cũng kêu gọi cộng đồng quốc tế chung tay, ông nói rằng nhiều gia đình tại khu vực bị thảm họa "rất cần viện trợ nhân đạo", việc tiếp cận họ cũng đã là thách thức. Riêng Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cảnh báo rằng thiệt hại nhân mạng có khả năng tăng lên gấp 8 lần, khi lực lượng cứu hộ tiếp tục tìm thấy thêm nhiều nạn nhân hơn trong đống đổ nát. Bà Catherine Smallwood - quan chức phụ trách vấn đề khẩn cấp của WHO tại châu Âu - nói: "Có một điểm tương đồng giữa các trận động đất, đó là các báo cáo ban đầu về số người chết hoặc bị thương sẽ tăng đáng kể trong tuần tiếp theo". 

Tấn Vĩ 

(theo NY Times, Washington Post, Guardian, Al Jazeera)