Công an TP.Cần Thơ "hình sự hóa quan hệ kinh tế" - không có tội cũng thành... có?

Vụ việc không có cơ sở cấu thành tội “lừa đảo chiếm đoạt tài sản” do không có thủ đoạn gian dối, không có hành vi chiếm đoạt, không có người bị hại, kể cả không có thiệt hại nào xảy ra, nhưng cơ quan công an vẫn khởi tố bắt giam người. Theo ông Nguyễn Văn Kịch (60 tuổi, ngụ Q.Ninh Kiều, TP.Cần Thơ), công an TP.Cần Thơ đã “hình sự hóa quan hệ kinh tế ” khi bắt giam oan ức con của ông là Nguyễn Huỳnh Đạt Nhân (36 tuổi) - giám đốc công ty TNHH MTV nông thủy sản Tây Nam (CT Tây Nam), khiến CT buộc phải dừng mọi hoạt động.

Theo trình bày của ông Kịch và hồ sơ chúng tôi có được, đầu năm 2012, CT Tây Nam làm hợp đồng tín dụng vay 289 tỷ đồng từ Ngân hàng Nông nghiệp và phát triển nông thôn Việt Nam - chi nhánh Cần Thơ (Agribank Cần Thơ) để đầu tư xây dựng cụm nhà máy sản xuất, chế biến nông thủy sản xuất khẩu tại TP.Vị Thanh, tỉnh Hậu Giang.

Cụm nhà máy sản xuất, chế biến nông thủy sản xuất khẩu của CT Tây Nam tại TP.Vị Thanh đang dang dở, gây thiệt hại cho doanh nghiệp nói riêng và cả lợi ích chung của tỉnh Hậu Giang. Dự kiến khi hoàn thành, nhà máy sẽ giúp giải quyết việc làm cho khoảng 3.000 lao động tại địa phương. - Ảnh: Quốc Ngọc

“Nhưng không hiểu sao, khi việc thi công, lắp ráp thiết bị sắp hoàn thành, khoảng tháng 5/2014, Công an TP.Cn Thơ nhiều lần mời con tôi lên làm việc, hỏi đi hỏi lại về chuyện vay ngân hàng. Việc này kéo dài hơn 17 tháng trời, làm ách tắc mọi hoạt động của CT, khiến việc xây dựng nhà máy dang dở”, ông Kịch bức xúc.

Trước tình cảnh này, CT Tây Nam đã buộc phải dừng mọi hoạt động đầu tư nhà máy, gửi văn bản đề nghị Agribank Cần Thơ thanh lý hợp đồng vay. Agribank Cần Thơ đồng ý và gửi đơn yêu cầu TAND Q.Ninh Kiều giải quyết. Trong khi Tòa dân sự quận thụ lý vụ án kinh danh thương mại giữa Agribank Cần Thơ và CT Tây Nam, thì giữa tháng 6/2016, Công an TP.Cần Thơ lại khởi tố, bắt tạm giam ông Nguyễn Huỳnh Đạt Nhân.

Trao đổi với phóng viên, Đại tá Bùi Trọng Thế, Phó giám đốc Công an TP.Cần Thơ xác nhận, Cơ quan an ninh điều tra Công an TP.Cần Thơ đã tiến hành khởi tố, bắt tạm giam bị can Nguyễn Huỳnh Đạt Nhân, Giám đốc CT Tây Nam và hai bị can khác vì hành vi “lừa đảo chiếm đoạt tài sản”, vi phạm điều 139 Bộ luật Hình sự. Ngoài ra, một bị can khác là cán bộ Agribank Cần Thơ cũng bị bắt tạm giam vì hành vi “cố ý làm trái các quy định nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng”.

Theo Đại tá Thế, quá trình điều tra xác định các bị can đã lừa đảo, chiếm đoạt hơn 59 tỷ đồng lãi suất ưu đãi trong khoản vay tại Agribank Cần Thơ theo hình thức được hỗ trợ lãi suất nhằm giảm tổn thất thu hoạch đối với nông, thủy sản theo quyết định 63 năm 2010 của Thủ tướng Chính phủ .

Ngân hàng không có thiệt hại!

Theo tìm hiểu của chúng tôi, trước và sau khi xảy ra việc cơ quan công an bắt người, chính Agribank Việt Nam đã có hai văn bản gửi Thống đốc Ngân hàng và Công an TP.Cần Thơ giải thích rõ về khoản vay và vấn đề “ưu đãi lãi suất” đối với CT Tây Nam.

Cụ thể, các văn bản số 2203/ NHNN-PC do Phó tổng giám đốc Agribank Việt Nam Phạm Toàn Vượng ký ngày 25/3/2016 và văn bản số 653/HĐTV-KHL do Chủ tịch Hội đồng thành viên Agribank Việt Nam Trịnh Ngọc Khánh ký ngày 1/7/2016 gửi Bí thư Thành ủy, Chủ tịch UBND, Giám đốc Công an, Viện trưởng VKSND TP.Cần Thơ đều cho thấy vấn đề rất minh bạch.

Theo đó, khi xét hồ sơ - trong đó có cả công văn của UBND tỉnh Hậu Giang về dự án - Agribank Việt Nam xác định dự án của CT Tây Nam thuộc đối tượng được hỗ trợ lãi suất theo quyết đị nh 63 của Thủ tướng Chính phủ .

CT Tây Nam ký hợp đồng thế chấp tài sản bảo đảm cho khoản vay là tòa nhà siêu thị Citimax có diện tích gần 3.000m2 , tọa lạc tại trung tâm TP.Cần Thơ. Việc xác định giá trị tài sản thế chấp được một đơn vị có chức năng độc lập là Công ty thẩm định giá Hoàng Quân (trụ sở chính tại TP.HCM) thẩm định tổng giá trị là 360 tỷ đồng, sau đó ngân hàng định giá lại còn hơn 333 tỷ đồng, lớn hơn số tiền vay.

Vì những lý do khách quan khiến dự án chậm tiến độ, nhận thấy khách hàng khó đáp ứng đủ điều kiện để tiếp tục được hỗ trợ lãi suất theo quy định, từ tháng 8/2014, ngân hàng quyết định chuyển toàn bộ khoản vay sang hình thức vay thông thường. Do đó, CT Tây Nam không được hưởng ưu đãi lãi suất như ban đầu nữa.

Tòa nhà Citimax (số 51 Nguyễn Trãi, quận Ninh Kiều, TP.Cần Thơ) được định giá 333 tỷ đồng là tài sản thế chấp của CT Tây Nam nhằm bảo đảm cho khoản vay 289 tỷ đồng tại Agribank Cần Thơ - Ảnh: Quốc Ngọc

Đồng thời, hơn 59 tỷ đồng tiền lãi ưu đãi được loại ra khỏi số lãi hỗ trợ. Hơn nữa, trên thực tế, Bộ Tài chính chưa hề chuyển số tiền này về, vì ngân hàng chưa thực hiện quyết toán theo thông tư hướng dẫn của bộ.

Lãnh đạo ngân hàng khẳng định, số tiền lãi hơn 59 tỷ đồng nói trên được xem là số tiền chưa thiệt hại và nằm trong số tiền lãi mà CT sẽ phải trả cho ngân hàng theo hình thức vay thông thường.

Tính đến ngày 30/6, CT Tây Nam mới giải ngân được 258 tỷ đồng và khoản vay có thời hạ n 10 năm, tức chưa đến hạn trả nợ. Lãi suất (vay thông thường) tạm tính đến tháng 12/2015 là hơn100 tỷ đồng (bao gồm hơn 59 tỷ đồng đã nêu trên).

CT Tây Nam luôn cam kết trả nợ đầy đủ; còn bổ sung thêm tài sản bảo đảm cho khoản vay bằng chính tài sản hình thành từ vốn vay là nhà xưởng, máy móc, kho tàng, bến bãi… tại cụm nhà máy đang xây cất ở TP.Vị Thanh, có giá trị 190 tỷ đồng.

Có thể thấy, tổng giá trị tài sản thế chấp của CT Tây Nam lên đến 523 tỷ đồng, lớn hơn rất nhiều so với khoản vay 289 tỷ đồng tại Agribank Cần Thơ. Cũng theo ngân hàng, khi dự án dừng triển khai bởi những lý do khách quan, Agribank Cần Thơ đã khởi kiện CT Tây Nam ra tòa dân sự.

Nếu CT không thực hiện, thì ngân hàng chỉ cần phát mãi tài sản thế chấp để thu hồi nợ. Thế nhưng, trong lúc TAND Q.Ninh Kiều thụ lý và đang xét xử vụ tranh chấp dân sự này, thì công an “vào cuộc” (!?).

Có dấu hiệu oan sai

Trao đổi với phóng viên báo Phụ Nữ ngày 24/9, về vấn đề liệu có sự “cấu kết” giữa CT Tây Nam và ngân hàng để trục lợi, luật sư Bùi Quang Nghiêm, Phó chủ nhiệm Đoàn Luật sư TP.HCM, Giám đốc Công ty luật hợp danh Nghiêm & Chính - khẳng định là không thể, vì từ hồ sơ, mục đích sử dụng vốn vay cho đến dự án… tất cả đều là việc thật.

“Các hợp đồng tín dụng được ký giữa CT Tây Nam với Agribank Cần Thơ hoàn toàn đúng luật. Cả về hình thức và nội dung của các hợp đồng tín dụng đều phù hợp với quy định của Nhà nước, do hội sở ngân hàng xét duyệt hồ sơ. Bên vay có tài sản thế chấp với giá trị cao hơn giá trị của các khoản vay và tài sản đó là có thật. Việc sử dụng vốn vay đúng mục đích là xây dựng nhà máy sản xuất nông thủy sản xuất khẩu tại TP.Vị Thanh là làm thật, dự án có thật”, ông Nghiêm nhận định.

Luật sư Nghiêm cũng khẳng định, việc vay vốn này không thấy có bất cứ thiệt hại nào cho ngân hàng là bên cấp tín dụng, cũng như không có thiệt hại nào cho ngân sách nhà nước. Các công văn của ngân hàng đã nêu rõ, Agribank Việt Nam đã chỉ đạo Chi nhánh Cần Thơ không thực hiện hỗ trợ lãi suất nữa và áp dụng lãi suất cho vay thông thường đối với khoản vay của CT Tây Nam.

Thực tế, Bộ Tài chính cũng chưa cấp bù lãi suất cho Agribank. CT Tây Nam đã cam kết bằng văn bản trả toàn bộ số lãi theo lãi suất thông thường. “Không thấy có hành vi gian dối, không có bên nào, cả Nhà nước và ngân hàng có thiệt hại. Hơn nữa, như đã nói, bên vay có tài sản thế chấp với giá trị cao để đảm bảo khoản vay và do vậy không có ai chiếm đoạt của ai. Không có dấu hiệu của tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản theo điều 139 Bộ luật Hình sự như Công an TP.Cần Thơ cáo buộc. Tôi cho rằng trong vụ án này, việc khởi tố các bị can với tội danh lừa đảo chiếm đoạt tài sản là oan”, luật sư Nghiêm nói.

Trả lời chúng tôi về các “khúc mắc” nêu trên, Đại tá Nguyễn Văn Thảo, Phó thủ trưởng thường trực Cơ quan an ninh điều tra TP.Cần Thơ cho rằng, những điều đó cũng không nằm ngoài những gì mà cơ quan điều tra đã và đang… làm rõ (?). Khi chúng tôi hỏi hành vi “lừa đảo chiếm đoạt” cụ thể là gì, ông Thảo từ chối cung cấp vì cho rằng vụ việc đang trong quá trình điều tra.

Quốc Ngọc