Con tạo xoay: Sự ám ảnh của một kiếp người

Những con người của múa từng nói, với múa (nhất là múa đương đại), đừng cất công để hiểu. Để cảm, chỉ cần bấy nhiêu thôi là đã trọn vẹn sứ mệnh của múa. Thế nhưng với Con tạo xoay, việc hiểu và cảm sánh đôi, với cả những khán giả không phải tín đồ múa.

Không khó để hiểu Con tạo xoay mang câu chuyện gì, bởi ngay từ chủ đề, câu chuyện đó đã hiển hiện, dù rằng Con tạo xoay là một cách chơi chữ: con tạo xoay mãi, xoay mãi không thoát ra được vị trí của mình trên khung cửi như một vòng luân hồi không có điểm dừng, và đó còn là sự xoay vần của tạo hoá, của kiếp người.

6 cảnh của vở múa là 6 giai đoạn của một vòng tròn khép kín: Luân hồi, Con tạo xoay, Lập trình, Thoát xác, Tối và sáng, Cát bụi. Theo từng giai đoạn, con người quay cuồng không kiểm soát, rồi bất lực, gục ngã. Cuộc sống hỗn loạn, xã hội hỗn mang...

Ở đó có những con người trì kéo nhau cùng rơi xuống mà không chấp nhận người khác vượt trên mình, rồi dễ dàng bị đồng tiền chi phối; ở đó có những phận người trôi đi trong vô định, xô nghiêng, mơ hồ, chới với…

Nếu như ở mỗi cuộc đời thường chỉ có vài giai đoạn chịu nhiều sức nặng, thì ở sáu cảnh này cũng thế. Nặng nề nhất, gây nhiều ám ảnh nhất là ở Lập trình và Thoát xác.

Những gì đang diễn ra bằng thứ ngôn ngữ hình thể trên sân khấu, thoạt nhìn tưởng là những lát cắt của xã hội, nhưng không, đó là những hình ảnh/khoảnh khắc trong một cuộc đời của bất kỳ ai: Sự vùng vẫy tìm bản ngã trong khoảng không ao tù chật hẹp, sự trì níu va đập của tình yêu, sự ồn ã của một phút chốc khiến ai đó ngộ nhận rằng đời mình đã có những lúc vui, sự day dứt về những lựa chọn - mà, lựa chọn là mất mát…

Loạn tưởng và ngộ nhận, để rồi chính mỗi người khoác lên trên mình nhiều mặt nạ lúc nào không hay. Những mặt nạ hay những con người khác nhau trong cùng một thực thể chỉ để thích ứng và tồn tại với tuỳ tình huống, tuỳ cuộc gặp gỡ và tuỳ khúc đời. Rốt cuộc, chẳng ai có thể mang mãi mặt nạ về phía bên kia. Mặt nạ rơi xuống, bản ngã phơi ra. Trần trụi. Loã thể. Và đớn đau.

Không chú trọng dàn dựng cảnh trí, không tạo hiệu ứng thị giác nhờ vào sắc màu hay đạo cụ, nhưng mỗi động tác của vũ công trên nền ánh sáng đơn lại mang vẻ đẹp lạ kỳ, như thể khởi phát từ bên trong. Những phận người xiêu vẹo trôi trong đêm đen cũng chỉ được “vẽ” từ thứ ánh sáng của hai màu trang phục sáng - tối.

Âm nhạc, lúc dồn dập, lúc ngưng đọng, lúc thì dồn ép khi lại buông lơi. Ai cũng về với cát bụi, dù có trầm mình trong dòng sông mê hay không, là điều được thấy ở cảnh cuối cùng. Lúc này, tiếng chuông chùa điểm vài canh nhẹ xen lẫn trong mớ âm nhạc nặng tính “thiền”, dẫn con người về Bến Giác. Sự chuẩn xác đến mức tuyệt đối của âm nhạc và từng cái với tay, ánh mắt đã tạo nên một tổng thể nhiều cảm xúc, đưa đến một vòng luân hồi ám ảnh.

Làm nên Con tạo xoay không phải là những người lạ. Đó là biên đạo múa Tuyết Minh, John Huy Trần, là những vũ công của Thử thách cùng bước nhảy mùa 1, 2… và nhạc sĩ An Thuyên trong vai trò chỉ đạo nghệ thuật.

Con tạo xoay cũng là dự án mở đầu cho chuỗi dự án về múa đương đại trong năm 2014 của Đoàn nghệ thuật múa Khám phá. Sau đêm ra mắt tại Nhà hát Bến Thành, vở sẽ được diễn tại Cung Văn hoá hữu nghị Việt - Xô (Hà Nội) vào 21/8/2014.

VÕ HÀ