Cơn sốt hạt nêm siêu rẻ, siêu ngọt

“100g hạt nêm chay giá 12.000 đồng là quá đắt. Khi ra kinh doanh, chỉ nên mua loại rẻ. Em đến sạp L.H. mua, hạt nêm chay từ nấm chỉ có giá 35.000 đồng/kg, bao bì, thương hiệu đàng hoàng. Nấu 1 lít nước, chỉ cần nêm 2 muỗng, không cần dùng bất kỳ gia vị nào khác” - chủ một hệ thống quán bún bò nổi tiếng ở TP.HCM bày cho chúng tôi. 

Thời của hạt nêm “vừa rẻ, vừa ngọt”

Tại sạp L.H. (chợ Bình Tây, Q.6, TP.HCM), khi chúng tôi hỏi về loại hạt nêm có giá 35.000 đồng/kg, chủ sạp lấy ra một bịch hạt nêm có thương hiệu là Scook.

Theo chủ sạp, hệ thống quán bún bò nổi tiếng kể trên và nhiều quán ăn lớn đều sử dụng loại hạt nêm này thay cho các loại muối, nước mắm, bột ngọt, đường, hạt nêm khác.

“Hạt nêm này bán chạy lắm, không cần thêm bất cứ gia vị nào khác nhưng món ăn lại ngon, ngọt, vừa miệng” - chủ sạp này nói.

Các vụ làm giả hạt nêm, bột ngọt mà cơ quan chức năng triệt phá đều có xuất xứ từ Trung Quốc.

Tại một số sạp gia vị khác ở chợ Bình Tây, trong hàng chục thương hiệu hạt nêm đang bán, hạt nêm mang thương hiệu Scook rẻ nhất và được tìm mua nhiều nhất. Nếu hạt nêm chay giá 35.000 đồng/kg thì hạt nêm mặn cũng chỉ 40.000 đồng/kg.

Chủ một sạp gia vị cho biết, mỗi ngày, sạp giao cả trăm kg hạt nêm Scook cho các quán, mỗi kg nêm được với 20-30 lít nước phở, bún bò, hủ tíu. Hiện nay, thực khách rất khó tính, họ chỉ chọn quán ăn nào ngon, sử dụng gia vị có xuất xứ rõ ràng. Nếu mới kinh doanh, dùng hạt nêm có bao bì, thương hiệu thì xem như đã “ghi điểm”. 

Hiện thương hiệu hạt nêm Scook phủ sóng khá rộng, hầu hết các trang bán hàng online đều có loại hạt nêm này, giá cao hơn tại chợ Bình Tây khoảng 5.000 đồng/kg.

Chẳng hạn, tại trang khuyenmaivang.vn, combo gồm một gói hạt nêm nấm và một gói hạt nêm thịt Scook (1kg/gói) chỉ có giá 89.000 đồng; còn tại trang cungmua.vn, combo gồm hai gói hạt nêm thịt Scook (1kg/gói) giá 89.000 đồng. 

Giá hạt nêm Scook rẻ gấp hai, ba lần so với các loại hạt nêm cùng thương hiệu khác. Có thể nói, mức giá này còn rẻ hơn cả hạt nêm hàng xá đang bán tại các chợ ở TP.HCM. Chẳng hạn, tại chợ Vườn Chuối (Q.3), chợ Xóm Chiếu (Q.4), hiện hạt nêm hàng xá đang có giá 40.000-50.000 đồng/kg. 

Ngoài Scook, trên thị trường cũng đang xuất hiện nhiều loại hạt nêm có thương hiệu nhưng giá siêu rẻ. Do bán chạy, tiểu thương vốn kinh doanh hạt nêm xá cũng nhanh nhạy chuyển sang kinh doanh các loại hạt nêm này.

Tại các chợ Xóm Củi (Q.8, TP.HCM), chợ Phạm Văn Hai (Q.Tân Bình), chúng tôi được mời mua hạt nêm tên Nutricook chỉ có giá 40.000 đồng/kg. “Trước đây, chủ hàng quán thường tìm mua hạt nêm hàng xá để có giá rẻ, lời cao. Nay có nhiều loại hạt nêm có thương hiệu nhưng giá rất rẻ nên chúng tôi chuyển sang bán các loại này” - một tiểu thương chợ Xóm Củi nói.

Giá rẻ, coi chừng nguyên liệu “có vấn đề”

Tiến sĩ Phan Thế Đồng - khoa Khoa học và kỹ thuật, Trường đại học Hoa Sen - phân tích: thành phần hạt nêm Scook gồm có muối ăn, đường tinh luyện, chất điều vị 621, bột nấm, đạm đậu nành thủy phân, tinh bột bắp, tiêu trắng. Còn trong thành phần các loại hạt nêm có thương hiệu khác, ngoài những chất tương tự trên, có thêm chất điều vị E635.

Các loại hạt nêm trên thị trường đều phải sử dụng siêu bột ngọt (còn gọi là chất I&G, chất điều vị E626, E635). Chất siêu bột ngọt này có vị ngọt như nước hầm thịt, độ ngọt gấp gần 75 lần so với bột ngọt thông thường.

Nếu trên bao bì hạt nêm không ghi chất E635 thì không thể có độ ngọt “2 muỗng hạt nêm cho 1 lít nước” được. Ngay cả sử dụng đạm đậu nành thủy phân, cũng không thể nào có độ ngọt như mong muốn. 

Theo quy định, muốn sử dụng siêu bột ngọt, phải xin phép và phải thông báo trên nhãn hàng hóa về hàm lượng. Nhiều thương hiệu hạt nêm sử dụng chất E635 nhưng lại không kê khai trên nhãn bao bì để người tiêu dùng tin rằng, họ không sử dụng siêu bột ngọt.

Tuy nhiên, cơ quan chức năng lại rất khó phát hiện các loại hạt nêm này có sử dụng siêu bột ngọt hay không, hàm lượng bao nhiêu, bởi các chất trong tự nhiên đều có siêu bột ngọt. Đây chính là kẽ hở để các công ty sản xuất hạt nêm qua mắt cơ quan chức năng và đánh lừa người tiêu dùng. 

Bộ Thực phẩm và thuốc của Hoa Kỳ đang nghi ngờ rằng, khi hai chất này kết hợp với nhau, sẽ tạo ra rất nhiều độc chất mới, có thể gây quái thai và gây rối loạn chuyển hóa. Riêng với những người bị gút, ăn thực phẩm có siêu bột ngọt sẽ khởi phát cơn gút cấp, hoặc người bình thường có thể bị dị ứng.

“Khi ăn một loại thực phẩm nào mà cảm thấy rất ngọt - kiểu ngọt nước hầm thịt - và có cảm giác thèm ăn thêm thì hãy nghĩ đến chất này” - tiến sĩ Đồng hướng dẫn. 

Theo ông Phan Hoàn Kiếm - Chi cục trưởng Chi cục Quản lý thị trường TP.HCM - hạt nêm, bột ngọt là mặt hàng bị làm giả, nhập lậu nhiều nhất. Nguyên liệu để các đối tượng làm thành hạt nêm giả các thương hiệu lớn đều có xuất xứ từ Trung Quốc nên giá rất rẻ. Đã từng có nơi thay vì tự sản xuất thì mua nguyên liệu Trung Quốc về đóng gói thành sản phẩm mang thương hiệu công ty mình rồi tung ra thị trường. 

Thanh Hoa