Cơn sang chấn tinh thần mang tên COVID-19

Đại dịch COVID-19 như một sang chấn tâm lý thúc đẩy bệnh lý tâm thần diễn ra nhanh hơn, trầm trọng hơn, đặc biệt là với các đối tượng cách ly, sau thời gian cách ly, những người ở trong các khu bị phong tỏa… 

Từ ngày 1/5 đến nay, Bệnh viện Tâm thần Huế (tỉnh Thừa Thiên - Huế) đã tiếp nhận bốn trường hợp, trong đó có hai bệnh nhân rối loạn thích ứng, hai bệnh nhân tâm thần phân liệt ổn định. Bốn người này là đối tượng F1 (tiếp xúc gần với người mắc COVID-19), đã ở 21 ngày trong các khu cách ly tập trung của tỉnh và đã xét nghiệm âm tính lần thứ ba. Trước đó, vào năm 2020, Bệnh viện Tâm thần Huế cũng đã tiếp nhận và điều trị cho bảy người bị sang chấn tâm lý sau khi hoàn thành việc cách ly tập trung.

Việc giáo dục nâng cao ý thức cho người tâm thần đeo khẩu trang hiện rất khó khăn - Ảnh: Thuận Hóa

Thạc sĩ - bác sĩ Bùi Minh Bảo - Giám đốc Bệnh viện Tâm thần Huế - cho biết, bệnh viện xác định nguy cơ phơi nhiễm COVID-19 rất cao, không khác gì những cơ sở y tế khác. Bệnh nhân tâm thần không có ý thức tự bảo vệ nên khi được phát khẩu trang, họ không chịu đeo.

Toàn tỉnh Thừa Thiên - Huế hiện có 5.000 bệnh nhân tâm thần đang được điều trị tại nhà. Công suất tối đa của bệnh viện này là 145 giường bệnh nhưng do dịch COVID-19 diễn biến phức tạp, bệnh viện chỉ nhận điều trị nội trú cho 48 bệnh nhân tâm thần nặng. Ông nhận định: “Khi xảy ra đại dịch COVID-19, người già, phụ nữ, trẻ em, người có học vấn thấp là những đối tượng dễ bị tác động tâm lý, do đó dễ mắc các rối loạn về tâm thần, từ lo âu, sợ hãi đến căng thẳng”. 

Bác sĩ Lâm Tứ Trung - Giám đốc Bệnh viện Tâm thần Đà Nẵng (TP.Đà Nẵng) - cho biết, bệnh viện đang hoàn thiện cuốn cẩm nang chăm sóc sức khỏe tâm thần trong đại dịch COVID-19. Theo bác sĩ Lâm Tứ Trung, dịch bệnh có nhiều tác động khác nhau đến tâm lý con người: “Thứ nhất là thông tin. Liên quan dịch bệnh, có rất nhiều thông tin, trong đó có cả những thông tin sai lệch khiến người tiếp thu rối bời. Thứ hai là tình trạng bị cách ly, phong tỏa khiến người ta bị hạn chế các hoạt động thường ngày, sinh hoạt gia đình bị đảo lộn từ việc làm đến việc học. Thứ ba là kinh tế gia đình bị ảnh hưởng”.

Trung tâm bảo trợ xã hội tỉnh xác định việc lao động thường xuyên sẽ giúp người khuyết tật tâm thần sớm hòa nhập cộng đồng - Ảnh: Thuận Hóa

Bác sĩ Lâm Tứ Trung nhận định với những tác động trên, những người vốn có tâm lý lo lắng sẽ càng lo lắng nhiều hơn; những người không bình tĩnh sẽ có những cách ứng phó không phù hợp; những người có sẵn vấn đề tâm thần thì rất khó tiếp cận các dịch vụ vì họ không biết điều trị ở đâu. “Trong giai đoạn dịch bệnh này, bệnh nhân rất ngại tới các cơ sở y tế để khám. Trong năm nay, có gần 80 người đăng ký tư vấn online và hầu hết bày tỏ sự lo lắng về tình trạng dịch bệnh, lo cuộc sống ngày càng khó khăn, lo bị đưa đi cách ly khi ốm đau, đi khám bệnh. Có một số bệnh nhân do không thích ứng được với môi trường trong khu cách ly tập trung nên đã phản ứng, được đưa vào bệnh viện tâm thần để điều trị và tiếp tục cách ly trong  bệnh viện”,  bác sĩ chia sẻ.  

Trung tâm Bảo trợ xã hội tỉnh Thừa Thiên - Huế là nơi tiếp nhận, quản lý 502 người tâm thần và người cai nghiện ma túy. Mùa dịch COVID-19, nỗi khổ của cán bộ, y, bác sĩ và nhân viên ở đây càng chồng chất. Ông Ngô Duy Bình - Giám đốc trung tâm - cho biết, việc yêu cầu những người khuyết tật tâm thần áp dụng nguyên tắc 5K để chống dịch là rất khó khăn, bởi người tâm thần không tự chủ, thường hành động theo bản năng. Thêm vào đó, đơn vị chưa thể tổ chức các hoạt động bề nổi cho đối tượng này tại trung tâm; việc tiếp nhận sự hỗ trợ của các tổ chức, hội từ thiện, cá nhân có lòng hảo tâm cũng bị gián đoạn nên trung tâm cũng rất khó khăn trong việc nâng cao chất lượng bữa ăn, sinh hoạt tinh thần cho bệnh nhân. 

Nhóm phóng viên miền Trung