Con người đang tự sát trong 'hào quang' corona

Dù Tổ chức Y tế thế giới WHO vẫn thận trọng không ban bố tình trạng khẩn cấp toàn cầu nhưng, với diễn tiến phát tán nhanh và nguy cấp, trong khi chưa thể có bất kỳ một chủng ngừa vắc xin thì sức khỏe của một cộng đồng không hề nhỏ đang bị đe dọa nghiêm trọng.

WHO tuyên bố còn quá sớm để coi sự lây lan do chủng mới của virus Corona là tình trạng khẩn cấp y tế toàn cầu - Ảnh: Getty Images

“Một cuộc đại di dân khổng lồ”, “chuyến tàu “ma” từ thành phố Vũ Hán", “Chính phủ Trung Quốc phong tỏa thêm thành phố, thị trấn gần Vũ Hán để ngăn cản dịch bệnh”… Đó là những gì đang nháo nhào trên truyền thông, phản ảnh một thực tế đang đi dần về… thảm họa.

Ngay lập tức, con người - với phản xạ có điều kiện - đã phải co mình lại, trong sự đề phòng, chống đỡ con virus siêu nhỏ, corona bằng cách không đến gần, không tham dự vào đám đông. Cái thói quen, sở thích tụ hội, lại là mùa Tết, bỗng trở nên bị… dè chừng, lo sợ. Tiếp đến, trong cơn quay quắt đi tìm giải pháp phòng vệ, con người được chỉ dẫn “nên giữ nhà cửa thông thoáng, hạn chế nằm máy lạnh quá lạnh, kín khí” vì virus corona sẽ yếu đi khi nhiệt độ vượt trên 20 độ C và nhất là trên 25 độ C, sẽ suy yếu trong môi trường có độ ẩm cao và thông khí tốt…

Một người đàn ông đeo khẩu trang kín mít trên quảng trường Thiên An Môn, Bắc Kinh - Ảnh: AFP

Sự đối phó mang tính phòng vệ sống còn, lại rất có dáng dấp… văn minh này, dường như ít dính dáng, thậm chí chẳng hề liên quan đến cái hành vi, thói quen, sở thích trước đó - vốn dĩ được xem là điểm khởi phát, là nguồn cơn của đại dịch: tiếp xúc, mua bán, mổ xẻ, ăn thịt động vật hoang dã.

Giờ thì những sạp hàng và toàn khu chợ Hoa Nam, Vũ Hán đã bị đóng cửa. Nhưng những mẫu quảng cáo trên mạng như “Thú rừng mới giết mổ, tươi sống được đông lạnh và giao hàng tận nơi”, kèm theo bảng giá của 112 mặt hàng thú rừng: cáo, cá sấu, chó sói, kỳ nhông, rắn, chuột, chim công, nhím, lạc đà, cầy hương, dơi… đã phơi bày bản năng “ăn không từ con gì” của con người.

“70% tất cả các bệnh truyền nhiễm mới xuất phát từ động vật hoang dã. Sự xâm lấn của con người đối với môi trường sống của động vật hoang dã làm gia tăng nguy cơ mầm bệnh lây lan. Thị trường buôn bán động vật hoang dã đã tạo cơ hội cho virus lây lan” - cảnh báo của ông Christian Walzer, giám đốc Chương trình Y tế - Hiệp hội Bảo tồn Động vật hoang dã WCS (Mỹ) vẫn không khiến những tiểu thương - người tiêu dùng ở Vũ Hán, Trung Quốc từ bỏ thói quen kiếm chác lợi nhuận việc săn bắt, tàn sát và ăn thịt động vật hoang dã.

Một giả định đầu tiên trong nghiên cứu thực địa đã được đưa ra, virus corona mới này thuộc cùng một họ virus với chứng hô hấp cấp tính SARS-CoV và hội chứng hô hấp Trung Đông MERS-CoV, vốn là những virus lây nhiễm từ dơi, qua các loại cầy hương đeo mặt nạ (một loại động vật có vú ở châu Á, châu Phi) và lạc đà - là những vật chủ trung gian giữa dơi và người.

Ngay cả giả định kế tiếp là rắn, cũng được lý giải là loài chuyên săn bắt dơi. Bản thân những vật chủ này, giữa chúng đã có thể dung chứa sự thích nghi lẫn nhau, chúng tồn tại được với đặc thù sinh thể loài. Hoặc ngay trong vật chủ (dơi) - virus đã tiến hành một loạt đột biến gen để từ đó lây nhiễm với tốc độ cao sang người. Con người, với hệ hô hấp "máu nóng" đã không thể chống cự nổi, lập tức lây nhiễm, bội nhiễm từ phổi đến các cơ quan nội tạng. Và tử vong.

Vậy con người sẽ sống sót qua cơn đại dịch này như thế nào?

Ngoài những chỉ dẫn phòng vệ, điều trị theo triệu chứng thì giải pháp sống còn hiện nay là tìm cách phân lập RNA virus này từ các vật chủ giả định, hướng tiếp cận là giải trình tự hệ gen để nhanh chóng xác nhận nguồn gốc của virus.

Một lần nữa, sự ngạo mạn của con người, cái bản năng “con” trong người đã phản chủ. Thói háu ăn (thịt) các loài, tự cho mình quyền sát hại mọi động vật hoang dã, chính phần “hoang dã” một cách dã man ấy đang đẩy con người vào “vùng hào quang” corona tự sát.

* Corona: vương miện/ hào quang.

Ái Mỹ