Con em chúng ta là sản phẩm lỗi của bao lần giáo dục cải cách

Khi thay đổi, lại sẽ thay đổi toàn bộ sách giáo khoa, lãng phí hàng ngàn tỉ đồng và tốn thêm hàng ngàn tỉ đồng khác. 

Điểm qua một vài thay đổi "chấn động": môn Giáo dục Lối sống được đổi tên thành môn Đạo đức, đồng thời giảm thời lượng từ 70 tiết ở các lớp 1, 2, 3 xuống còn 35 tiết. Vậy là sao? Môn Đạo đức được cải cách thành tên môn Giáo dục lối sống, giờ môn Giáo dục lối sống được cải cách về tên môn Đạo đức.

Có cái tên mà đời bố học là môn Đạo đức, đời con đầu học là môn Giáo dục Lối sống, đến đời đứa con thứ học lại cải cách thành môn Đạo đức. Để làm gì? Môn Đạo đức đúng ra là môn quan trọng nhất vì dạy học sinh "làm người", đã dạy dở thì chớ, nay lại cắt đi một nửa thời lượng.

Môn Cuộc sống quanh ta (ở các lớp 1, 2, 3) được đổi thành một môn Tự nhiên và Xã hội. Ở các lớp 4, 5, môn Tìm hiểu Tự nhiên được đổi thành môn Khoa học. Còn môn Tìm hiểu Xã hội được đổi thành môn Lịch sử và Địa lý. Thời lượng học tập không thay đổi.

Ví dụ sơ vậy thôi để thấy sự cải cách "xà quần" của Bộ Giáo dục thế nào. Năm nào cũng có cải cách mà có những cải cách kiểu chỉ đổi tên môn học thì để làm gì? Chẳng mang lại lợi ích cho học sinh. Chỉ gây hại là học sinh phải bỏ sách giáo khoa cũ, mua sách giáo khoa mới.

Nền giáo dục Việt Nam không cần bất kì một cuộc cải cách nào nữa, mà chỉ cần một cuộc cách mạng. Cải cách là điều chỉnh để cái cũ hoàn thiện hơn. Cách mạng là thay đổi hoàn toàn. 

Giáo dục ở ta vẫn thiếu thứ quan trọng nhất là triết lý của nó. Hai chữ triết lý nghe nghiêm trọng nhưng thực ra nó đơn giản là chỉ ra được: giáo dục nghĩa là gì? Giáo dục tạo ra điều gì và làm cách nào để đạt được điều đó? 

Nếu áp 3 câu hỏi đó vào một nhà sư phạm hiện nay, sẽ khiến nhà sư phạm ấy lúng túng, vì ngành giáo dục ở ta chưa bao giờ đặt vấn đề rõ ràng về điều đó. Con tôi và con của các anh chị đang là sản phẩm lỗi vì được xây dựng trên nền lỗi.

Cụ thể: 12 năm học, "công trình đứa trẻ" được xây dựng bởi khoảng 150 kĩ sư xây dựng (150 giáo viên). Không có bất kì bản thiết kế tổng thể nào nên 150 kĩ sư cắm đầu xây theo kiểu mỗi người một chút, mỗi người một ý, hết người này xây đến người kia xây, sau 12 năm, cho ra một công trình chẳng ra làm sao.

Mỗi khi động viên con của mình học, tôi không biết nói thế nào cho đúng. Anh hàng xóm của tôi thì nói với con anh ấy là "Học để sau này được vô làm việc ở phòng máy lạnh". Vợ anh ấy nói "Con phải học nếu không phải đi bán vé số nghe chưa". Trời ơi, việc học hướng đến mục tiêu nhạt nhẽo vậy sao?

Chẳng có một mục tiêu nào rõ ràng cho việc học cả. Mà bất kì cái gì cũng vậy, không có mục tiêu thì có làm - làm - làm, có cải cách - cải cách - cải cách, cũng vậy mãi mà thôi.

Năm nào cũng thấy Bộ Giáo dục - Đào tạo cải cách, nhưng chưa thấy năm nào cải cách Bộ Giáo dục - Đào tạo.

Trần Triều