Con đường ngắn nhất, chỉ có một số nhà

Nằm trước chợ Xóm Chiếu, đường Đinh Lễ là một trong những chứng nhân của ngôi chợ sầm uất này.

Theo lời kể của các tiểu thương buôn bán lâu năm trong chợ, con đường này trước kia là một bờ kênh. Khu vực chợ Xóm Chiếu lúc trước chỉ là một bãi sình lầy, nơi tập trung buôn bán của tàu thuyền từ bến Vân Đồn vào.

Chợ Xóm Chiếu từng là nơi tụ tập của nhiều băng đảng, đàn anh, đàn chị. Tuy nhiên, sau những biến chuyển của thời cuộc, nơi đây ngày càng yên bình.

Theo lời chú Biểu (80 tuổi) bán mắt kính ở chợ cho biết, trước đây vị trí của chợ Xóm Chiếu là một nhà tù của Pháp. Rồi nhà tù không còn, người dân mới nhóm họp, lập chợ trời để buôn bán. 

Ngày trước, chợ Xóm Chiếu lụp xụp mái lá, mái tôn. Dân cư xung quanh chủ yếu là lao động nghèo. Trong ký ức của nhiều người, những ngôi nhà gỗ, nhà sàn và con đường lúc nào cũng sình lầy vẫn là kỷ niệm không bao giờ quên. Từ khi chợ được cất lại, nơi đây ngày càng sạch sẽ, khu chợ bây giờ được xây bằng đúng khu chợ của ngày xưa.

Trước chợ Xóm Chiếu giờ là cao ốc Đinh Lễ. Đặc biệt, tòa cao ốc này được đánh số 1 và cũng là số nhà duy nhất trên con đường này. Nơi đây từng là một nhà thương có từ thời Pháp. Là địa chỉ tin cậy của người dân lao động nghèo.

Cô Hạnh (68 tuổi) - chủ một tiệm tạp hóa ở đây cho biết, nhà thương này có kiến trúc khá đặc biệt. Khi đập bỏ để xây dựng cao ốc, người ta không tìm thấy bất kỳ thanh thép hay sắt nào trong kết cấu của nhà thương.

Ngoài ra, theo lời chú Biểu kể, gần bệnh viện có một cái bốt lính canh gác được xây từ thời Pháp bằng đá, dưới có hầm. 

Trong ký ức của cô Thoa (70 tuổi), hơn ba mươi năm trước, ngày đó cô bán bánh cuốn ở đường Lê Thạch (cắt đường Đinh Lễ) thì chợ Xóm Chiếu ngày ấy rất sôi động và đáng nhớ.

Trên đường Lê Thạch đoạn cắt Đinh Lễ từng có quán ăn Tư Sang với món bò kho ngon số dách. Chiều chiều, thực khách đến đây ngoài món bò kho, họ còn kêu thêm bia hơi. Đây là một trong những quán nhậu nổi tiếng nhất khu vực này. Cạnh quán Tư Sang còn có quán Nguyệt Hồng cũng ngon không kém.

Khu vực này cùng từng rất nhộn nhịp với nhiều bệnh viện và trường học. Cô Hạnh cho biết, nhà thương Đại Đồng và bảo sanh Hữu Đức nổi tiếng nhất khu này. Còn trường Công Tâm lúc nào cũng nườm nượp học sinh vì có thầy giáo giỏi.

Cô Hạnh cho biết, trước đây theo lời kể của những người lớn, trong chợ từng có rạp chiếu bóng, lúc nào cũng chật kín chỗ. Phía ngoài Hoàng Diệu là khu vực ngã tư, lâu lâu lại có trò mô tô bay - môn xiếc khuynh đảo một thời. Khu vực này cũng từng có rất nhiều người Hoa làm ăn, sinh sống.

Sau năm 1975, các địa điểm nổi tiếng này cũng mất dần. Các con đường xung quanh cũng lần lượt thay tên.

Đường Đồ Thành Nhân đổi thành Đoàn Văn Bơ, đường Trịnh Minh Thế đổi thành Nguyễn Tất Thành…

Thế nhưng, cụm đường danh tướng thời Lê xung quanh chợ Xóm Chiếu là Đinh Lễ, Lê Thạch, Lê Quốc Hưng và Lê Văn Linh vẫn không thay đổi. 

Tấn Đồng