Con bạn thuộc loại nào, hoa lan hay bồ công anh?

Hoa lan hay cỏ dại bồ công anh? Đây không phải câu đố về vườn thực vật, mà là cách giúp cha mẹ nhận biết tính cách của con mình. Chúng sẽ mong manh yếu đuối hay mạnh mẽ vươn lên trong môi trường khắc nghiệt?

Bác sĩ nhi khoa W. Thomas Boyce của trường đại học California, San Francisco đã dành nửa thế kỷ để tìm câu trả lời.

Ông viết trong cuốn sách mới xuất bản The Orchid and The Dandelion (Hoa lan và hoa bồ công anh): “Một số trẻ, giống như hoa bồ công anh, trong môi trường cằn cỗi, chúng lại nở hoa tưng bừng, một số khác lại như hoa lan, cực kỳ nhạy cảm, khiến chúng rất mong manh, nhưng lại có khả năng sống sót bất ngờ, sáng tạo và thành công ngoài mong đợi nếu được hỗ trợ, nuôi dưỡng trong môi trường phù hợp”.

Mỗi đứa trẻ là một khác biệt, cần tôn trọng chúng. Hình minh hoạ

Nghe có vẻ đơn giản như việc dán nhãn vào tính cách của trẻ. Nhưng thực tế, việc nghiên cứu được kéo dài và thực hiện trong nhiều nhóm trẻ khác nhau, bằng nhiều cách thức khác nhau. Các kết quả được cho là bước đột phá, bởi những gì bác sĩ Boyce tìm thấy là sự củng cố sinh học cho hai loại cá tính này.

Các thí nghiệm cho thấy hoa lan có các phản ứng giống nhau khi bị kích thích rất khác với hoa bồ công anh.

Tác giả của cuốn sách gây tiếng vang ở Mỹ và Anh hiện đang sống ở Oakland, California. Ông tự nhận mình là nhóm hoa bồ công anh, trải qua những biến cố trong cuộc đời một cách dễ dàng. Trong khi đó, em gái của ông là Mary, người rất gắn bó với ông lại thuộc nhóm hoa lan. Bà là một phụ nữ rất thông minh và tài năng, mắc căn bệnh rối loạn sức khỏe tâm thần trầm trọng và đã tự kết liễu đời mình ở tuổi năm mươi ba. 

Ảnh minh hoạ

“Khoảng gần mười hai năm trước, tôi mới nhận ra các nghiên cứu của tôi có liên quan đến lịch sử gia đình mình. Tôi luôn trăn trở giá như chúng tôi biết sớm hơn là em gái tôi thuộc nhóm hoa lan. Tôi tin rằng điều đó sẽ hữu ích hơn cho tôi trong việc ứng xử với những vấn đề của cô ấy”.

Ứng xử với những đứa trẻ hoa lan đúng cách rất quan trọng. Nghiên cứu đã chỉ ra: thành quả đến từ chúng thường tốt hơn những đứa trẻ hoa bồ công anh, nếu cha mẹ, thầy cô phát hiện nhu cầu của chúng và đáp ứng phù hợp. Khi những đứa trẻ nhạy cảm này đối đầu với hoàn cảnh khắc nghiệt, chúng phải xoay xở để đáp ứng, khiến sức khỏe tinh thần và thể xác của chúng bị ảnh hưởng. 

Vậy làm cách nào để cha mẹ có thể phát hiện con mình thuộc nhóm hoa lan (chiếm khoảng 1/5 dân số) - và họ cần làm gì với con mình? 

Ảnh minh hoạ

Bác sĩ Boyce tiết lộ: “Không có cách chắc chắn nào nếu chỉ dựa vào sự quan sát một đứa trẻ. Chúng tôi xác định cá tính hoa lan hay hoa bồ công anh bằng những thí nghiệm chưa được phổ biến với các bậc phụ huynh. Tuy nhiên, có một số biểu hiện giúp chúng ta xác nhận trẻ thuộc nhóm hoa lan dù không phải là tất cả: chúng thường nhút nhát, có thái độ phản kháng, không thích ứng với các tình huống lạ, có sự mẫn cảm ở nhiều mức độ khác nhau, không thích tiếng ồn và một số mùi vị. Trẻ hoa lan rất sáng tạo và có trí tưởng tượng phong phú, nhưng những thói quen của chúng cần được duy trì”.

Bác sĩ đưa ra ví dụ về một cậu bé là bệnh nhân của mình vài năm về trước. Những triệu chứng ban đầu của cậu chỉ là những lời than phiền rằng, gia đình không thể đưa cậu đến những nơi công cộng, chỉ vì cậu không chịu được tiếng giật nước trong nhà vệ sinh. Hay như con gái của bác sĩ - Amy, không thể chịu được chuyện vớ của bé bị nhăn nhúm trong giày. Đây là các dấu hiệu mà chúng ta nên quan tâm. 

Trong cuốn sách của mình, bác sĩ cũng gợi ý một số yếu lược thực hành dành cho cha mẹ và giáo viên nhằm giúp trẻ thuộc nhóm hoa lan. Những điều này bao gồm thiết lập các thói quen, sự quan tâm và tình yêu vô bờ bến của cha mẹ, thể hiện rõ sự chấp nhận và quả quyết về cá tính, trái tim yếu mềm, cùng sự sáng tạo của bé.

Nếu bạn có hai đứa trẻ thuộc hai loại cá tính hoa lan và bồ công anh, cha mẹ có nên đối xử với chúng khác nhau?

Bác sĩ khẳng định, chúng ta nên có cách đối xử riêng với mỗi đứa trẻ: “Tôi biết quan niệm trong cách làm cha mẹ hiện đại là mang lại lợi ích như nhau cho trẻ. Nhưng sắc thái của cách làm là điều cần phải suy nghĩ. Giáo viên cần được biết đến các nhu cầu của trẻ hoa lan tường tận như cha mẹ chúng. Não được uốn nắn vào những năm đầu đời của trẻ, và giảm dần trong vòng mười, mười lăm năm đầu của cuộc đời. Trong khi đó, lương của giáo viên lại tăng dần từ tiểu học đến trung học. Đây là một sai lầm. Chúng ta cần phải trả lương cao nhất cho các giáo viên tiếp cận sớm với trẻ nhất, khi sự hình thành của não đang phát triển”.

Đây không chỉ là vấn đề của trẻ. Nhiều độc giả nhận ra mình cũng có vài đặc điểm của hoa lan. Bác sĩ Boyce nhận được nhiều phản hồi từ độc giả, tâm sự rằng họ là trẻ hoa lan, nhưng đến bây giờ họ mới nhận ra. Dĩ nhiên, người ta thay đổi theo năm tháng, một đứa trẻ hoa lan nhút nhát có thể đã rất cố gắng để vượt qua các nhận thức đã ăn sâu vào tâm thức cá tính của mình. 

Bác sĩ Boyce chia sẻ: “Bạn có thể là một người trưởng thành rất hoạt bát, hướng ngoại, và thoải mái giữa đám đông, nhưng cơ bản vẫn thuộc nhóm hoa lan sinh học. Cha mẹ của trẻ hoa lan không nên để chúng rút lui một cách dễ dàng trong các việc mà chúng không muốn làm. Cha mẹ cần tạo cú hích cho chúng trải nghiệm. 

Điều này cũng tương tự như người lớn. Họ cần hiểu rằng để tự trưởng thành, thì phải có sự tự phát triển, cố gắng làm bằng được điều mà theo phản xạ họ đã định rút lui. Quan trọng là những người lớn hoa lan không chỉ nhận thấy những khó khăn họ đã trải qua, mà còn phải ý thức được những thành công mang lại từ sự nhạy cảm của chính họ”. 

 (theo Telegraph)