Có tình trạng hai giá đất, cán bộ thuế nhũng nhiễu người dân

ĐBQH Phan Thái Bình bức xúc trước tình trạng "hai giá đất", một số cán bộ thuế nhũng nhiễu người dân

Sáng 1/6, Quốc hội thảo luận tại hội trường về đánh giá bổ sung kết quả thực hiện kế hoạch phát triển KTXH và ngân sách Nhà nước năm 2021 và những tháng đầu năm 2022.

Phát biểu thảo luận, ĐBQH Phan Thái Bình (Quảng Nam) chỉ ra, có tình trạng hai giá đất đang diễn ra. Cụ thể, giá giao dịch bất động sản cao hơn nhiều so với giá kê khai trên hợp đồng trong hoạt động kinh doanh, chuyển nhượng bất động sản còn làm thất thu ngân sách Nhà nước. 

Bộ Tài chính, Bộ Tư pháp đã nhiều lần có văn bản chỉ đạo cơ quan thuế các cấp, cơ quan liên quan… để chống thất thu thuế. Tuy nhiên, các chỉ đạo, hướng dẫn của Tổng cục thuế thời gian qua, theo ĐBQH, còn rất chung chung, chưa giải quyết triệt để, tận gốc vấn đề mà ngược lại làm phát sinh các hệ lụy trong quá trình thực hiện.

Cụ thể, theo quy định, việc kê khai tính thuế là giá chuyển nhượng quyền chuyển nhượng quyền sử dụng đất theo giá hợp đồng thực tế. Trường hợp trong hợp đồng không ghi giá hoặc giá ghi trong hợp đồng chuyển nhượng thấp hơn giá đất Nhà nước quy định thì giá tính thuê theo khung giá đất Nhà nước. Bản chất là giao dịch dân sự với sự thỏa thuận của hai bên mua và bán.

“Như vậy nguồn gốc của thất thu thuế trong hoạt động kinh doanh, chuyển nhượng bất động sản chính là kê khai không trung thực của một bộ phận người dân tham gia giao dịch bất động sản và bảng giá đất của các địa phương hiện không sát với giá thị trường”, ĐB phân tích.

Bên cạnh đó, ĐB Phan Thái Bình đặt vấn đề, hoạt động chống thất thu thuế trong hoạt động kinh doanh chuyển nhượng bất động sản phải gắn với quyền lợi của người sử dụng đất khi sử dụng đất khi thực hiện bồi thường cho người dân bị thu hồi đất. Khi kinh doanh, chuyển nhượng đất, người dân chịu mức thuế cao hơn nhưng khi bị thu hồi thì áp theo giá Nhà nước dẫn tới bất bình đẳng trong mối quan hệ này.

Một trong những vấn đề bất cập được ĐBQH chỉ ra là cơ quan thuế hiện không có cơ sở rõ ràng để công nhận hoặc không công nhận mức giá công khai trong hợp đồng công chứng là giá giao dịch thực tế. Do đó, việc áp dụng thất thu thuế trong lĩnh vực này không thống nhất, mỗi nơi mỗi người áp dụng một kiểu.

“Người dân phản ánh, tại một số cơ quan thuế địa phương có biểu hiện tùy tiện trong việc áp dụng giá bất động sản tính thuế. Nhiều nơi phải chấp nhận giá tính thuế cao hơn từ 1,2 – 1,5 lần. Thậm chí cơ nơi cao gấp 2 lần giá đất Nhà nước quy định mới được giải quyết hồ sơ. Trường hợp hợp đồng thấp hơn mức giá Nhà nước, cơ quan thuế “ngâm” hồ sơ hoặc trả lại vì không sát giá trị thực tế. Tuy nhiên lại không có quy định, căn cứ nào để xác định việc này”, ĐB nói và bức xúc trước hiện tượng một số cán bộ thuế có biểu hiện lạm quyền, nhũng nhiễu người dân và doanh nghiệp; một số người chấp nhận tiêu cực để giải quyết hồ sơ được thuận lợi.

Từ thực tế này, ĐBQH đề nghị, phải sớm hoàn thiện hành lang pháp lý về đất đai, thuế, trong đó quy định rõ nguyên tắc xác định giá đất theo giá thị trường theo quy định Luật đất đai. UBND các cấp phải cập nhật đúng, đủ kịp thời giá đất theo sát giá thị trường vào bảng giá đất Nhà nước để làm căn cứ tính thuế trong hoạt động kinh doanh bất động sản và tính chi phí bồi thường hỗ trợ khi thu hồi đất cho người dân. Ngoài ra, Bộ tài chính phải quy định cụ thể các biện pháp chống thất thu thuế theo đúng quy định pháp luật để tránh lạm quyền, nhũng nhiễu…

Minh Quang