Có tình trạng bảo kê phân bón giả, thực phẩm bẩn

Chiều 2/12, tại Trụ sở Chính phủ, Phó Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã họp với các bộ, ngành về công tác phòng chống buôn lậu và hàng giả trong sản xuất, kinh doanh thức ăn chăn nuôi, phân bón, thuốc bảo vệ thực vật và giống cây trồng.

Phó Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc phát biểu chỉ đạo cuộc họp. (Ảnh: Doãn Tấn/TTXVN)

Những con số kinh hoàng

Tại cuộc họp, theo báo cáo của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, trên thị trường hiện nay, tình hình sản xuất, kinh doanh hàng giả, hàng kém chất lượng là phân bón, thuốc bảo vệ thực vật, thuốc thú y, thức ăn chăn nuôi, thức ăn thủy sản và các chất dùng trong chế biến thực phẩm, nông nghiệp (vật tư nông nghiệp) diễn biến phức tạp, gây khó khăn cho nhà sản xuất, kinh doanh, nông dân và cả những người tiêu dùng.

Bằng các thủ đoạn khác nhau, các đối tượng vi phạm ngày càng chuyên nghiệp, trà trộn hàng giả với hàng thật, hàng không đảm bảo chất lượng với hàng đảm bảo chất lượng, áp dụng khuyến mại, bán trả tiền sau cho các cửa hàng nhỏ lẻ ở vùng nông thôn... Không chỉ vậy, chúng thay đổi phương thức để đối phó, rất tinh vi và khó phát hiện.

Vì chạy theo lợi nhuận, thiếu hiểu biết về pháp luật, nhiều nhà sản xuất do không trang bị quy trình sản xuất chuẩn, nguyên liệu không tốt, sản phẩm làm ra tiêu thụ chậm... nên đã sử dụng các chất cấm, lạm dụng các chất bảo quản, dùng hóa chất công nghiệp thay cho hóa chất thực phẩm, sử dụng các chất kháng sinh vượt liều lượng cho phép rất nhiều lần.

Theo đó, tính đầu năm đến nay, Thanh tra ngành Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã thực hiện thanh tra, kiểm tra 3.103 cơ sở sản xuất, kinh doanh thuốc thú y, thủy sản, phát hiện 1.107 cơ sở có hành vi vi phạm pháp luật, tiến hành xử phạt vi phạm hành chính với số tiền trên 5 tỷ đồng.

Những tỉnh có nghề chăn nuôi phát triển và chiếm sản lượng lớn nhất cả nước như Sóc Trăng, Bạc Liêu, Trà Vinh, Bến Tre, Tiền Giang, Hậu Giang, Đồng Nai, Bình Dương... là nơi phát hiện nhiều hành vi vi phạm.

Không chỉ vậy, thanh tra kiểm tra đối với gần 5.900 cơ sở sản xuất, kinh doanh thuốc bảo vệ thực vật, Thanh tra Bộ đã phát hiện 913 cơ sở vi phạm với các hành vi phổ biến như buôn bán, sử dụng thuốc bảo vệ thực vật ngoài danh mục, sản xuất, kinh doanh thuốc bảo vệ thực vật giả, kém chất lượng, quá hạn sử dụng, nhãn mác không đúng với công dụng.

Bên cạnh đó, Thanh tra Bộ còn tiến hành thanh tra việc sử dụng thuốc bảo vệ thực vật đối với trên 4.000 hộ nông dân, phát hiện trên 800 hộ vi phạm sử dụng thuốc không đúng quy định, lạm dụng thuốc bảo vệ thực vật gây mất an toàn, ô nhiễm môi trường, sử dụng thuốc ngoài danh mục, thuốc không rõ nguồn gốc từ Trung Quốc, thuốc bảo vệ thực vật cấm, thời gian cách ly không đảm bảo và không đúng nồng độ liều lượng cho phép.

Cũng theo Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, tổng số phân bón hữu cơ và các loại phân bón khác được sản xuất và tiêu thụ khoảng 1 triệu tấn/năm trên cả nước, trong đó 600.000 tấn phân bón hữu cơ.

Do lực lượng chức năng thanh tra, kiểm tra quyết liệt. Kết quả phát hiện và xử lý các hành vi vi phạm pháp luật còn thấp, mức phạt hiện tại của các hành vi sử dụng chất cấm trong chăn nuôi vẫn chưa được điều chỉnh nên còn quá nhẹ. Số vụ bắt giữ về vi phạm kinh doanh phân bón mỗi năm cao, nhưng chỉ có khoảng 0,3% số vụ khởi tố hình sự, vì vậy không đủ sức răn đe.

Quyết liệt và mạnh tay hơn

Nhìn thẳng vào hiện tại, Phó Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc chỉ rõ, hiện nay một số Bộ, ngành, địa phương chưa thực sự vào cuộc, làm ngơ, thậm chí bao che cho tình trạng này. Như vậy, chưa huy động được sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị, sự tham gia của nhân dân vào việc phòng, chống buôn lậu.

Công tác phối hợp, phòng ngừa xử lý vi phạm, thanh tra, kiểm tra của các lực lượng liên ngành chưa thực sự hiệu quả, vẫn còn hiện tượng chạy chọt, tiêu cực. Thậm chí còn một bộ phận cán bộ, công chức tha hoá, biến chất bảo kê cho hoạt động buôn lậu, nhất là mặt hàng thực phẩm bẩn, hoá chất.