Có thể truy tố kẻ rải đinh tội cố ý giết người

Phóng viên: Theo ông, vì sao nạn rải đinh đã xuất hiện từ hơn 20 năm trước mà đến nay vẫn tồn tại và gây bức xúc dư luận?

Luật sư Trương Xuân Tám: Nạn rải đinh gắn liền trực tiếp đến lợi ích của một số cá nhân. Gần đây, tình trạng này có xu hướng tăng về số vụ, số lượng đinh được rải và mức độ nghiêm trọng. Các biện pháp cảnh báo, phòng ngừa, ngăn chặn, xử phạt đối với hành vi này vẫn còn thiếu sót, cần hoàn thiện.

Hành vi rải đinh vẫn tồn tại và có những thời điểm gia tăng là do nhiều nguyên nhân. Đầu tiên, lợi nhuận từ việc rải đinh khiến nhiều người cố tình kiếm lợi bất chấp đạo đức, pháp luật. Họ cắt các miếng thép thành hình thoi và rải dọc 2 bên quốc lộ; khi cán phải, người chạy xe phải thay luôn cả ruột xe, vỏ xe chứ không thể vá, giá thay vỏ, ruột xe cao gấp nhiều lần so với giá thị trường. Như vậy, với các vật liệu dễ tìm, chi phí thấp, bọn xấu dễ dàng biến thành phương tiện để kiếm được khoản lời to.

Luật sư Trương Xuân Tám

Nhưng hành vi rải vật nhọn này lại khó bị phát hiện, khó bắt quả tang. Kẻ gây án thường giả vờ như đang tham gia giao thông, lợi dụng trời tối để rải đinh ra đường. Đinh rất nhỏ nên việc rải ra cũng dễ dàng, nhanh chóng. Nếu có lắp đặt camera thì đa số đều là những hình ảnh từ xa, mờ và không rõ nét, không đủ bằng chứng để kết tội. Hình phạt dành cho những đối tượng rải đinh tương đối nhẹ so với số lợi nhuận thu được, tức là theo quy định, nếu chưa đến mức truy cứu trách nhiệm hình sự thì chỉ bị xử phạt 6-8 triệu đồng theo điểm a, khoản 10, điều 11 Nghị định 100/2019/NĐ-CP .

* Việc xử lý hình sự tội “cố ý làm hư hỏng tài sản” hoặc “cản trở giao thông đường bộ” liệu có bỏ lọt tội không, khi mà hành vi rải đinh còn đe dọa tính mạng của người đi đường? Có thể xem xét, xử lý về tội “giết người” đối với hành vi trên không, thưa ông?

- Ý kiến này có cơ sở vì hành vi rải đinh trên đường bộ không chỉ gây thiệt hại về tài sản mà còn đe dọa nghiêm trọng đến sự an toàn tính mạng của người đi đường. Đây là hành vi có chủ đích, với mục đích kiếm tiền từ việc vá hoặc thay lốp xe bị hỏng do đinh rải, và người thực hiện hành vi này hoàn toàn ý thức được sự nguy hiểm mà họ gây ra cho người lưu thông. Trên thực tế, ở tất cả các tuyến đường đang bị rải đinh, đặc biệt là quốc lộ, thường có xe tải, xe container cùng di chuyển nên tai nạn nghiêm trọng có thể xảy ra khi người chạy xe máy cán phải đinh. Nếu hành vi rải đinh gây ra hậu quả chết người, người rải đinh có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội “giết người” theo quy định tại điều 123, Bộ luật Hình sự năm 2015, được sửa đổi, bổ sung năm 2017.

Việc truy tố hình sự cần xem xét đến các yếu tố mục đích và ý thức của hành vi, mức độ nguy hiểm, trách nhiệm hình sự. Rải đinh để kiếm tiền từ việc thay vỏ, ruột xe là hành vi có tính toán và có mục đích rõ ràng; người thực hiện biết rõ hành vi của mình có thể gây ra tai nạn nghiêm trọng, thậm chí gây tử vong cho người đi đường. Đây là hành vi có tính chất nguy hiểm cao. Theo pháp luật Việt Nam, hành vi gây nguy hiểm đến tính mạng, sức khỏe của người khác có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự về các tội danh như “cố ý gây thương tích”, “hủy hoại hoặc cố ý làm hư hỏng tài sản”, thậm chí là “cố ý giết người” nếu hậu quả là đặc biệt nghiêm trọng.

Trong trường hợp cụ thể, các cơ quan chức năng cần thu thập đầy đủ bằng chứng, xác minh mức độ nguy hiểm của hành vi và hậu quả gây ra để có căn cứ truy cứu trách nhiệm hình sự đúng người, đúng tội. Việc xử lý nghiêm minh các hành vi này không chỉ bảo vệ sự an toàn cho người dân mà còn răn đe các đối tượng xấu, góp phần duy trì trật tự, an toàn xã hội.
* Xin cảm ơn ông.

Minh Linh (thực hiện)