Có phải mẫu gộp 20 người dương tính thì tất cả đều bị COVID-19?

Lấy mẫu xét nghiệm COVID-19 cho người dân tại TP Thủ Đức

Mẫu gộp dương tính chưa hẳn tất cả người liên quan đều nhiễm virus

Từ khi phát hiện bệnh nhân 1.979 (nam nhân viên làm tại sân bay Tân Sơn Nhất) mắc COVID-19, ngay trong đêm 6/2, TPHCM đã tổ chức lấy mẫu khẩn cho khoảng 1.400 nhân viên ở sân bay để giám sát. Để nhanh chóng có kết quả, xét nghiệm được thực hiện theo phương pháp gộp 5 mẫu (tức là mẫu bệnh phẩm của 5 người sẽ bỏ chung vào một lọ để xét nghiệm).

Kết quả xét nghiệm sáng 7/2 cho thấy có 4 mẫu gộp (tương ứng với 20) có kết quả nghi nhiễm COVID-19. Sau đó, ngành y tế TPHCM đã lấy mẫu bệnh phẩm của 20 người này để xét nghiệm riêng lẻ và đang chờ kết quả để xác định chính xác.

Trao đổi với phóng viên Báo Phụ nữ TPHCM, bác sĩ Nguyễn Trí Dũng – Giám đốc Trung tâm Kiểm soát bệnh tật TPHCM - khẳng định: việc xét nghiệm gộp mẫu được thực hiện theo hướng dẫn của Bộ Y tế ban hành vào ngày 7/8/2020.

Nếu kết quả xét nghiệm mẫu gộp âm tính tức là tất cả những người được lấy mẫu bỏ chung trong nhóm gộp này đã âm tính và không cần thực hiện xét nghiệm tiếp.

Nếu kết quả xét nghiệm mẫu gộp dương tính tức là có ít nhất 1 người tham gia xét nghiệm chung trong nhóm gộp này có thể dương tính với SARS-CoV-2. Trong trường hợp này, nơi thực hiện xét nghiệm cần báo cáo với đơn vị quản lý về kết quả xét nghiệm mẫu gộp dương tính để đánh giá nguy cơ và triển khai các biện pháp phòng chống dịch theo qui định.

Đồng thời, đơn vị đó phải thực hiện xét nghiệm đối với từng mẫu bệnh phẩm đơn trong trong nhóm. Nếu có mẫu bệnh phẩm cụ thể  dương tính thì gửi mẫu đến phòng xét nghiệm khẳng định để xác nhận kết quả lần cuối.

Nếu không có mẫu dương tính thì tiếp tục lấy mẫu, thực hiện xét nghiệm lại theo quy trình thông thường đối với từng trường hợp để báo cáo an toàn.

Hiện Bộ Y tế chỉ cho phép gộp tối đa bệnh phẩm của 5 người vào chung một mẫu gộp để xét nghiệm.

Vì sao phải gộp mẫu để xét nghiệm?

Đà Nẵng là địa phương đầu tiên của cả nước thực hiện phương pháp xét nghiệm gộp mẫu khi dịch COVID-19 bùng phát vào đầu tháng 8/2020.

Lúc đó, phương pháp xét nghiệm gộp này được tập trung lấy mẫu tại các khu dân cư xuất hiện ổ dịch và có các ca COVID-19, nhằm nhanh chóng khoanh vùng, truy vết và tăng năng lực xét nghiệm cộng đồng. Còn những trường hợp nghi nhiễm hoặc có tiếp xúc gần (được xếp vào nhóm F1) vẫn được lấy mẫu xét nghiệm riêng lẻ.

Ngày 7/2, Sở Y tế TPHCM khẳng định phương pháp gộp mẫu trong xét nghiệm sàng lọc SARS-CoV-2 hiện đang được nhiều nước áp dụng, đảm bảo sàng lọc được tất cả ca bệnh nhưng giảm số lần xét nghiệm.

Xét nghiệm RT-PCR dùng trong chẩn đoán SARS-CoV-2 là một trong những công cụ cơ bản để kiểm soát đại dịch COVID-19. Tuy nhiên số lượng mẫu cần xét nghiệm quá lớn (bao gồm mẫu bệnh phẩm từ những người có triệu chứng và không có triệu chứng) làm cho các phòng xét nghiệm bị quá tải và bộ dụng cụ thử nghiệm RT-PCR (kit xét nghiệm) không đủ.

Ý nghĩa của việc thực hiện xét nghiệm gộp mẫu là theo dõi những người mang COVID-19 nhưng không có triệu chứng, những người khó xác định và sàng lọc; đảm bảo cho các nhân viên y tế không bị truyền nhiễm; sàng lọc các quần thể có nguy cơ cao; tính chính xác sự lây lan truyền nhiễm và hiệu quả của các biện pháp cộng đồng và cách ly xã hội; cho phép và theo dõi sự an toàn khi trở lại làm việc; tính linh hoạt của các phép toán có thể làm giảm thiểu lỗi của con người trong quá trình xét nghiệm; tiết kiệm được bộ dụng cụ và hoá chất xét nghiệm mẫu...

Theo Bộ Y tế, việc gộp mẫu bệnh phẩm để xét nghiệm SARS-CoV-2 sẽ có một số hạn chế như có thể phải quay lại nhóm đối tượng có kết quả mẫu gộp dương tính SARS-CoV-2 để lấy lại mẫu làm xét nghiệm. Tuy nhiên nếu tỷ lệ dương tính của cộng đồng thấp thì việc này không gây ảnh hưởng nhiều.

Lấy mẫu xét nghiệm cho người dân TPHCM.

Hiếu Nguyễn