Có nên để SJC độc quyền vàng miếng?

Theo đại biểu Nguyễn Phương Thủy, từ đầu năm 2022 đến nay, thị trường này có rất nhiều điểm bất ổn và bất hợp lý, khi chênh lệch giá vàng tại Việt Nam và thế giới quá cao, có lúc lên đến trên 20 triệu đồng/lượng.

Chênh lệch giá vàng tại Việt Nam và thế giới quá cao, có lúc lên đến trên 20 triệu đồng/lượng

Điều này đã gây tâm lý lo lắng, bất an cho người dân, làm giảm niềm tin vào giá trị của đồng tiền Việt Nam và gia tăng lạm phát.

Từ thực tế đó, bà đề nghị thống đốc cho biết trách nhiệm của Ngân hàng Nhà nước đối với tình trạng nêu trên và đã thanh tra, kiểm tra yếu tố hình thành giá khi giá vàng miếng biến động bất thường hay chưa. Ngoài ra, việc độc quyền thương hiệu vàng quốc gia là SJC có phải là một trong những nguyên nhân dẫn đến giá vàng miếng SJC tăng cao như hiện nay không?

Đại biểu Nguyễn Phương Thủy dẫn chứng: Vàng miếng loại khác, như của Bảo Tín Minh Châu thấp hơn vàng miếng SJC đến 15 triệu đồng (theo giá ngày 8/6). Xét về giá thành cũng như so với giá thế giới, chênh lệch như vậy quá lớn.

Đại biểu tiếp tục hỏi: “Đến thời điểm nào Ngân hàng Nhà nước sẽ đề xuất Chính phủ sửa đổi nghị định 24 năm 2012 để có thể xử lý căn cơ các vấn đề bất cập của hoạt động kinh doanh vàng trong thời gian qua?".

Đây cũng là quan tâm của đại biểu Phạm Văn Hòa (đoàn Đồng Tháp) trong phiên chất vấn sáng ngày 9/6. Theo ông Hòa, Nghị định 24 của Chính phủ được ban hành cách đây 10 năm. Giá vàng thế giới lúc đó chỉ có trên dưới 1.600 USD/ounce, nay đã hơn 1.800 USD/ ounce, giá vàng trong nước lúc đó chỉ có 30  - 35 triệu/ lượng thì nay khoảng 70 triệu đồng/lượng. "Nghị định 24 ban hành có đặt trong bối cảnh hiện nay hay không? Sao không sửa nghị định?", đại biểu Phạm Văn Hòa chất vấn.

Ông Hòa hỏi thêm: "Có nên để SJC độc quyền hay không", "Có nên thêm một đơn vị khác do Ngân hàng Nhà nước đề xuất, để cạnh tranh cùng SJC? Nếu giá vàng cứ tăng kiểu này, có thể lạm phát cũng tăng theo, đồng tiền Việt Nam sẽ mất giá". Ông Hòa đề xuất nên điều chỉnh giá vàng trong nước, để phù hợp với thị trường vàng thế giới.

Thống đốc Nguyễn Thị Hồng trả lời, giá vàng trên thị trường quốc tế diễn biến rất phức tạp và rất khó lường (bởi chịu tác động do nhiều yếu tố như chỉ số đồng USD hay căng thẳng giữa Ukraine và Nga, một loạt các sự kiện về thương mại, về chính trị khác…).

Bà Hồng ví dụ, có thời điểm giá vàng tăng đến 2.000 USD/ounce nhưng cũng có lúc xuống khoảng 1.700 hay 1.800 USD/ounce.

Giá vàng trong nước có cùng xu hướng với giá vàng thế giới nhưng tốc độ điều chỉnh tăng của giá vàng trong nước nhanh hơn, tốc độ điều chỉnh giá vàng xuống lại chậm hơn giá vàng thế giới.

Theo bà Hồng, giá vàng của các thương hiệu ngoài SJC, tức vàng nguyên liệu, về cơ bản chênh lệch giá trong nước và thế giới khoảng 2 triệu đồng/lượng. Nhưng riêng giá vàng SJC tăng ở mức cao, có lúc khoảng 16 - 17 triệu đồng/lượng.

Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Nguyễn Thị Hồng trả lời chất vấn - Ảnh: Quochoi.vn

Tại phiên chất vấn sáng nay, Thống đốc Nguyễn Thị Hồng giải thích thêm, SJC là thương hiệu vàng được người dân ưa chuộng từ trước khi có Nghị định 24/2012 về chống vàng hóa ra đời.

Theo nghị định này, Ngân hàng Nhà nước được độc quyền sản xuất vàng miếng cũng như đánh giá tình hình nên sản xuất một thương hiệu vàng miếng riêng, mới hay chọn loại vàng của thương hiệu đã có sẵn trên thị trường.

"Nếu chọn làm một thương hiệu vàng quốc gia mới thì xã hội có thể mất nhiều chi phí. Sau khi cân nhắc các mặt lợi ích, chi phí, Ngân hàng Nhà nước chọn SJC là thương hiệu vàng miếng quốc gia, loại chiếm hơn 90% thị phần ở thời điểm đó”, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Nguyễn Thị Hồng nói.

Theo người đứng đầu Ngân hàng Nhà nước, từ năm 2014 đến nay, giá vàng biến động khó lường, nên doanh nghiệp để giá cao do lo sợ rủi ro. "SJC mua cao thì bán cao, nên người dân chọn mua thương hiệu này mua cao, bán sẽ được giá. Còn mua thương hiệu khác thì mua thấp, bán thấp".

Còn việc có sửa Nghị định 24 và bỏ độc quyền thương hiệu SJC hay không, trong thời gian tới "sẽ nghiên cứu, lắng nghe ý kiến của đại biểu và sẽ xin ý kiến rộng rãi, để xem lựa chọn như thế nào giữa việc nhiều thương hiệu khác cùng sản xuất vàng miếng hay một thương hiệu của Ngân hàng Nhà nước. Chúng tôi sẽ đánh giá, phân tích tác động và xin ý kiến sau".

C.Vũ