Có một lớp nghệ sĩ cải lương tiềm năng mới

Tỏa sáng và “được nhìn thấy”

Đêm thi tốt nghiệp lớp đại học đạo diễn sân khấu K2 (hệ vừa học vừa làm), Trường đại học Sân khấu - Điện ảnh TPHCM, của sinh viên Nguyễn Chiến Thắng với vở Bến nước Ngũ Bồ vào đầu năm 2025 bất ngờ nhận được sự quan tâm của nhiều người yêu cải lương. Dư âm về vở Bến nước Ngũ Bồ từng gây tiếng vang tại hội diễn toàn quốc nhiều năm trước vẫn còn đến hôm nay. Thế nhưng, bản dựng tốt nghiệp này lại là kịch thơ, làm nhiều người bất ngờ và thi thoảng cảm giác “tiếc quá, phải chi khúc này ca vọng cổ” lại dâng trào.

Trọng Nhân, Lệ Trinh, Trọng Hiếu và Thanh Khang - 4 nhân tố trẻ nổi bật tại Liên hoan cải lương toàn quốc 2024 - trong vở kịch thơ Bến nước Ngũ Bồ

Cảm giác này của người xem không chỉ do ấn tượng sâu đậm với bản dựng cải lương ngày trước mà còn do các vai diễn chủ chốt trong vở đều là nghệ sĩ cải lương. Những Trọng Nhân (vai tráng sĩ Lê Liêm), Lệ Trinh (nàng Trinh), Trọng Hiếu (ông lão chèo đò), Thanh Khang (Trần Bạch) đều là nhân tố mới nổi bật tại Liên hoan cải lương toàn quốc 2024 được tổ chức tại TP Cần Thơ hồi cuối năm 2024.

Trong đó, Lệ Trinh đã đoạt chiếc huy chương vàng cá nhân với vai công chúa Ngọc Bình trong vở Chân mệnh. Đây là lần đầu cô đảm nhận vai đào chính ở một liên hoan toàn quốc. Trọng Nhân “chào sân” hội diễn toàn quốc với vai vua Cảnh Thịnh trong vở Tây Sơn nữ tướng - Chói rạng sơn hà và được trao giải Diễn viên triển vọng. Trọng Hiếu có chiếc huy chương bạc hội diễn đầu tiên với vai diễn nặng ký hiếm hoi là Lê Chiêu Thống trong vở Lưu vong - Khí tiết một trung thần. Với vai lão bộc trong Truyền tích Cổ Loa xưa, Thanh Khang cũng có vai diễn lớn nhất từ trước đến nay và dù không đoạt thành tích cá nhân nhưng vai diễn được đánh giá cao, để lại nhiều ấn tượng với khán giả. Cả Trọng Nhân, Lệ Trinh, Trọng Hiếu và Thanh Khang đều không phải “người mới” mà đã có thâm niên gắn bó với sân khấu cải lương, nhưng phải đến hội diễn này mới có cơ hội và hội đủ các yếu tố để tỏa sáng và “được nhìn thấy”.

Nhiều năm qua, sàn diễn cải lương bấp bênh nên cơ hội để nghệ sĩ “được nhìn thấy” không nhiều, thường chỉ nhờ các liên hoan, hội thi. Tuy nhiên, trong rất nhiều giải thưởng được vinh danh, không ít trường hợp sau phút đăng quang là hào quang đã vụt tắt hoặc lu mờ theo thời gian. Để “được nhìn thấy”, nhiều nghệ sĩ đã cặm cụi góp nhặt từng “đốm sáng” trên từng bước đường của mình. Lệ Trinh, Trọng Hiếu, Thanh Khang đều đã lăn lộn trên sàn diễn hơn 10 năm, đi từ những vai nhỏ nhất, không câu nệ bất cứ điều gì. Dù chỉ mới qua tuổi 20, với niềm đam mê hiếm có dành cho nghệ thuật cải lương tuồng cổ, Trọng Nhân đã gắn bó với nghề từ thuở thiếu niên.

Cùng với 4 nhân tố trên, thời gian qua, trên nhiều sân khấu, những Hoàng Hải, Lâm Minh Nghiêm, Trúc Phương, Nguyễn Văn Mẹo, Hùng Vương… cũng đã được khán giả “nhìn thấy” và “nhớ đến”.

Rèn nghề từ sàn diễn chuyên nghiệp

Mẫu số chung cho lớp nghệ sĩ cải lương tiềm năng hiện nay là được rèn giũa từ sàn diễn cải lương chuyên nghiệp. Trước đây, nhóm Thắp sáng niềm tin do soạn giả Hoàng Song Việt sáng lập đã đào luyện và giúp những: Mỹ Hằng, Lê Tứ, Lê Hồng Thắm, Võ Minh Lâm, Điền Trung, Lê Trung Thảo, Minh Trường… tỏa sáng. Hiện nay có sân khấu Đại Việt, sân khấu Chí Linh - Vân Hà và sân khấu Sen Việt. Nếu sân khấu Đại Việt giúp các nghệ sĩ trẻ nâng cao tay nghề và khẳng định năng lực; sân khấu Chí Linh - Vân Hà và sân khấu Sen Việt tạo cơ hội rèn nghề cho người trẻ, người mới.

Trọng Nhân, Thanh Khang và Bảo Ngọc trong vở Tây Sơn nữ tướng - Chói rạng sơn hà - vở diễn với ê kíp nhiều diễn viên trẻ, chưa hề có danh hiệu dự Liên hoan Cải lương toàn quốc 2024

Trên sân khấu Chí Linh - Vân Hà, Hoàng Hải được khai phá và phát triển nhiều khả năng. Không dừng lại ở vai trò diễn viên, Hoàng Hải cũng tự tin lập sân khấu với mong muốn tạo “sân chơi”, cũng là tự tạo cơ hội cho mình và các đồng nghiệp trẻ. Những vở diễn do anh tổ chức, như Lan Lăng Vương nhập trận khúc, Loạn thế anh hùng và mới nhất là Người mang 9 án tử đều được đánh giá cao bởi sự chỉn chu, chuyên nghiệp. Từ Bạc Liêu xa xôi, Lâm Minh Nghiêm vẫn thường xuyên vượt đường xa tham gia các vở diễn của sân khấu Chí Linh - Vân Hà. Với anh, đây là cơ hội lớn để một nghệ sĩ trẻ ở tỉnh có thể học hỏi và tiến bộ nhanh. Trong 3 năm qua, Lâm Minh Nghiêm ngày càng vững vàng, kịp gặt hái chiếc huy chương vàng cá nhân từ Liên hoan cải lương toàn quốc 2024, hứa hẹn trở thành một kép chánh sáng giá.

Sân khấu Sen Việt và đạo diễn Nguyên Đạt lại tạo cơ hội cho các diễn viên trẻ cọ xát ở các kỳ liên hoan, hội diễn. Là cô đào nổi tiếng của sân khấu cải lương tuồng cổ, nhưng phải đến các vở diễn lịch sử của sân khấu Sen Việt thì nghệ sĩ Bình Tinh mới “thoát kén” và có thành quả xứng đáng. Nơi đây cũng giúp bồi dưỡng và phát triển năng lực của những Hoàng Quốc Thanh, Lệ Trinh, Thanh Khang, Trọng Nhân, Bảo Ngọc…

Thời gian qua, nhà hát cải lương Trần Hữu Trang cũng đặt niềm tin nhiều hơn vào lực lượng trẻ. Sau thời gian nỗ lực không ngừng, những Hoàng Hải, Trọng Hiếu, Văn Hợp, Nhã Thy, Trúc Phương, Diễm Kiều… đã được tin tưởng giao các vai quan trọng. “Vẫn biết các bạn trẻ có chỗ còn non nghề và chưa thể có sức hút như các anh chị đi trước, nhưng nếu không thử trao cơ hội thì làm sao biết được năng lực các bạn đến đâu mà tiếp tục bồi dưỡng. Hiện nay, cơ hội mở ra, nhưng ở chiều ngược lại, chính các bạn phải nỗ lực nhiều hơn để có được cơ hội và tận dụng cơ hội đó để được công chúng ghi nhận” - nghệ sĩ Điền Trung - Phó trưởng đoàn 2, nhà hát cải lương Trần Hữu Trang - chia sẻ.

Những Lệ Trinh, Hoàng Hải, Trọng Hiếu, Thanh Khang, Trọng Nhân… đã vượt chặng đường dài để được ghi nhận. Điều này nhắc nhở một thực tế rằng, người trẻ theo đuổi cải lương có thể không nhiều nhưng luôn không thiếu. Ngoài năng lực, sự lao động nghệ thuật nghiêm túc và bền bỉ sẽ giúp họ đến một lúc nào đó sẽ tỏa sáng và “được nhìn thấy”.

Ninh Lộc