Có một họa sĩ đang bày tranh trong con phố nhà bạn

Trong căn nhà cổ ở khu phố Hawthorne, vùng núi Mt. Tabor, thành phố Portland (Hoa Kỳ), những giờ rảnh rang hiếm hoi nào đó mỗi cuối tuần, Bạch Hoàng Anh vẫn vẽ. Nhưng, vẽ là một đằng. Với một người đàn bà nhập cư còn đang buổi đầu nặng gánh hòa nhập, mưu sinh, việc tham gia triển lãm hay lui tới không gian sinh hoạt hội họa là một điều xa xỉ.

Lúc ấy, từng bức tranh ra đời trong căn phòng riêng như quán tính tinh thần của người đàn bà hơn hai mươi năm cầm cọ. Những bức tranh ít ỏi không khỏa lấp niềm khát khao được chia sẻ, và cảm giác lạc loài như nhấn chìm chị giữa cái thường nhật của chính mình.

Cho tới lần đầu chị tham gia Mt. Tabor Open studio.

Chỉ có tranh và họa sĩ

Mỗi ngày diễn ra Mt. Tabor Open Studio, Bạch Hoàng Anh lại trang hoàng phòng khách thành một không gian trưng bày, rồi háo hức đợi đón người xem tranh. Điểm đặc biệt của hình thức triển lãm này là tập hợp nhiều họa sĩ trong một cộng đồng, hoặc một khu vực. Họa sĩ không cần thuê phòng triển lãm, không cần dụng công tổ chức, chỉ cần tự trang trí một không gian yêu thích (thường là tại nhà riêng) để bày tranh. Nhà sưu tập tranh cũng xem những ngày diễn ra hoạt động là dịp để họ tiếp cận với các họa sĩ.

Tranh của Bạch Hoàng Anh mười bốn năm trước là một trong những đối tượng tác phẩm của mô hình triển lãm này: giá trị, nhưng đơn độc (vì họa sĩ thiếu kết nối). Có bức lặng lẽ vẽ trong từng chút thời gian rảnh giữa những bận bịu và quên lãng. Có bức dang dở hàng tháng trời. Có bức bao năm xếp trong một góc nhà, chỉ thỉnh thoảng được lôi ra ngắm để tự thưởng thức cái phần hội họa vẫn đang sống trong mình. Tất cả được ướm vào một mảng tường của phòng trưng bày, như hoàn tất một chu trình sống kinh điển của một họa phẩm. 

Sau lần đầu tiên “bước ra thế giới” với phòng trưng bày tranh tại căn nhà gần trăm năm tuổi ở Hawthorne, chị như vén bức màn phủ lên phần đời sau những sáng tác của mình. Thú vị ở chỗ, những “nhà sưu tập” ở Open Studio đôi khi là nhà sưu tập không chuyên. Đó có thể là cậu “hàng xóm” lâu năm không qua lại; vô tình thấy địa chỉ phòng tranh của chị trên trang web của ban tổ chức rồi ghé thăm. Có khi là một Việt kiều trong khu phố Hawthorne bé nhỏ nhưng chưa một lần quen biết. Tất cả kết nối với giới họa sĩ ở Mỹ, những triển lãm cá nhân lần lượt ra đời sau này của Bạch Hoàng Anh - cũng được khởi tạo từ mối kỳ duyên này.

“Truy cập” vào thế giới hội họa

Bây giờ, chị lại muốn se mối duyên đó cho những họa sĩ đang lặng lẽ sáng tác ở Việt Nam. Nếu từng theo dõi Bạch Hoàng Anh, người ta dễ nhận ra ở chị một con người ưa khuấy động. Năm 2017, sau khi gặp gỡ nhiều họa sĩ từ những cuộc triển lãm trong nước, chị nhận thấy thế giới họa sĩ sinh động mà rời rạc, hiếm người có cơ hội kết nối, giao lưu với họa sĩ nước ngoài. Chị lập nhóm All About Art And Artist (gọi tắt là 5A) trên Facebook, gồm 81.000 thành viên là những người yêu hội họa trong và ngoài nước.

Mỗi ngày, cộng đồng này vẫn chia sẻ tác phẩm với nhau, tổ chức kết nối nhà sưu tập và họa sĩ, đấu giá tranh theo chủ đề, theo nhóm đối tượng, và xuất bản tập tranh chọn lọc từ các họa sĩ trong nhóm... Từ 5A, chị phát hiện rất nhiều tài năng hội họa nhưng chưa bao giờ tiếp cận với những nhà sưu tập, chị tổ chức đấu giá tranh và bán được hàng trăm bức mỗi năm.

Thấy họa sĩ chật vật với họa cụ chất lượng kém mà giá thành cao, chị lại tổ chức cho chính những thành viên trong nhóm nhập sản phẩm nước ngoài về cung cấp. Chị cũng muốn tổ chức kết nối các phòng trưng bày tranh tại nhà theo mô hình Open Studio, số hóa việc tổ chức, cung cấp cho người tham gia những trải nghiệm chân thật của việc trưng bày, trao đổi tranh. 

Bạch Hoàng Anh chia sẻ: “Phần lớn họa sĩ ở ta không sống được bằng nghề. Nhìn những họa sĩ trẻ tài năng nhưng thiếu điều kiện chia sẻ tác phẩm, trao đổi kinh nghiệm - tôi sợ họ bỏ vẽ. Nếu thực hiện được mô hình Open Studio, việc trưng bày, giới thiệu tranh sẽ dễ dàng với họa sĩ hơn. Còn phía công chúng, thử tưởng tượng, nếu một ngày bản đồ của bạn nhắc rằng trong khu phố có họa sĩ kia đang bày tranh và mở cửa tự do. Bạn có thấy thú vị không? Ít nhất bạn sẽ nhận ra rằng thế giới hội họa đang ở đâu đó sát bên mình, để có thể bước vào thưởng lãm, một cách dễ dàng…”.

Ngày hội triển lãm tranh tại nhà 5A Open Studio Art Walk dự kiến diễn ra từ 10-17g các ngày 7, 8, 14, 15/12 tại ba thành phố Huế, Hà Nội, TP.HCM. Hoạt động sẽ tập hợp từng điểm trưng bày riêng lẻ, ghim trên một bản đồ điện tử. Mỗi địa điểm được ghim sẽ hiển thị trên bản đồ kèm những mô tả về thông tin cá nhân, phong cách hội họa và đường dẫn về website của họa sĩ. Tất cả địa điểm sẽ được kết nối trên bản đồ bằng một từ khóa chung là tên của cả hoạt động. Tại đó, tranh đã sẵn sàng bày biện chờ chân người ghé thăm. 

Minh Trâm