Có gì trong bức tranh văn hóa, nghệ thuật 2019?

Âm nhạc 2019: Cộng đồng underground, nhạc indie thêm nhiều đất sống

Năm 2019 sẽ là thời điểm để cộng đồng underground và nhạc indie phát triển. Việc 2 đối tượng này chiếm lĩnh năm 2019 là điều được dự đoán trước bởi khán giả thay đổi gu thưởng thức âm nhạc, hướng đến những cái tôi riêng biệt, tìm những câu chuyện thực, đầy trải nghiệm. 

Đen Vâu biểu diễn trong đêm nhạc Chào năm mới 2019 tại đường đi bộ Nguyễn Huệ, TP.HCM.

Theo nhạc sĩ Khắc Hưng, nhạc rap sẽ có nhiều cơ hội hơn trong năm 2019 khi đã có một số tiền đề được xây dựng từ năm 2018 với: Người lạ ơi, Thằng điên, Người âm phủ, Mình cưới nhau đi... Nhiều ca khúc kết hợp rap sẽ được ra mắt trong thời gian tới. 

Những ca khúc kết hợp rap, nhạc rap sẽ có nhiều cơ hội phát triển hơn trong năm 2019.

Bên cạnh đó, dòng nhạc EDM cũng sẽ được quan tâm hơn. Làng nhạc Việt đã có sự xuất hiện của EDM nhưng thường kết hợp với pop hoặc biến tấu cùng một số thể loại khác. Nếu như 2017, làng nhạc thế giới chứng kiến sự nổi dậy của “cơn bão” mang tên Despacito đặc trưng của dòng nhạc La-tinh thì sang năm 2018, trong 10 MV có lượt xem cao nhất thế giới đã có 8 MV mang nét văn hoá này, điển hình như: Girls like you (Maroon 5 và Cardie B), Te Boté Remix (Casper, Nio García, Darell, Nicky Jam, Bad Bunny, Ozuna)...

Sự phát triển này ít nhiều ảnh hưởng đến nhạc Việt trong thời gian tới. Tuy nhiên, nhạc La-tinh có giai điệu sôi động, vui tươi và gắn với những nội dung tích cực. Trong khi đó, thị hiếu khán giả Việt vẫn thường nghiêng về những sáng tác buồn, chuyện tình yêu tan vỡ. Vì thế, việc cân bằng giữa xu hướng và gu khán giả cũng là một bài toán không dễ với các nhạc sĩ.

Bên cạnh đó, ballad trữ tình vẫn có vị trí ổn định và dễ chiếm được cảm tình khán giả Việt bởi xu hướng tiếp nhận đặc trưng.

Trong tương lai, khán giả vẫn sẽ tiếp nhận những ca khúc có nội dung buồn, tình yêu tan vỡ - đặc trưng của ballad.

Theo nhạc sĩ Dương Cầm, nhạc jazz đang được ưa chuộng để phối vào các tác phẩm, thiên về việc tìm những giá trị cũ để làm mới. Hiện tại, anh đã và đang thực hiện một số sản phẩm có xu hướng này.

Nửa cuối 2018 trở đi, các ca sĩ Việt ra album, CD theo phương thức truyền thống ngày một sôi động. Đây là tín hiệu vui khi thị trường băng đĩa một số năm qua luôn trong tình trạng giậm chân tại chỗ. Dù sẽ còn nhiều khó khăn hoặc khó để quay về thời hoàng kim của băng đĩa nhưng những tín hiệu này ít nhiều tác động và mang khán giả về những giá trị thuần tuý của âm nhạc.

Với những nguồn lợi lớn từ YouTube, việc phát hành MV của các ca sĩ sẽ tiếp tục sôi động. Việc nắm bắt thị hiếu để cạnh tranh vị trí trong bảng xếp hạng YouTube cũng sẽ là một cuộc đua đường dài đáng chú ý.

Điện ảnh 2019: Sự phát triển của đề tài gia đình, dòng phim độc lập

Nối tiếp dòng chảy của những bộ phim lấy đề tài gia đình, tình cảm lứa đôi, bước sang năm 2019, chắc chắn các nhà sản xuất sẽ tiếp tục khai thác. “Nguyên nhân là do câu chuyện gần gũi, dễ chạm vào trái tim người xem” - nhà sản xuất Charlie Nguyễn chia sẻ.

Dự đoán này của Charlie hoàn toàn có cơ sở bởi trong năm 2018, các bộ phim có đề tài gia đình, tình cảm lứa đôi có nội dung tốt đều sở hữu doanh thu khá ổn định. Chưa kể, nhà làm phim có thể tiết kiệm được chi phí cũng như né được khâu kiểm duyệt so với các bộ phim thuộc thể loại hình sự, kinh dị hoặc tâm linh. 

Phim về đề tài gia đình sẽ tiếp tục phát triển.

Hai dự án rục rịch và được mong chờ nhất trong năm 2019 chính là Mắt biếc (đạo diễn Victor Vũ) và Em trên 18 (Lê Thanh Sơn).

Dòng phim độc lập, nghệ thuật sẽ có những tín hiệu tốt nhưng cần tìm hướng đi hợp lí, sự hỗ trợ nhất định.

Các nhà làm phim trẻ sẽ tiếp tục “cháy” với niềm đam mê phim ảnh. 2019 là năm khán giả tiếp tục chứng kiến những bộ phim đầu tay của các đạo diễn trẻ; thấy nhiều gương mặt mới trên màn ảnh rộng bởi giờ đây, tiêu chí của phần lớn nhà sản xuất, đạo diễn là chọn diễn viên hợp vai để đẩy phim, thay vì dồn tiền vào những ngôi sao tên tuổi. 

Cùng với sự phát triển của những sân chơi điện ảnh, dù được tổ chức rầm rộ hay gói gọn trong phạm vi những người làm phim, yêu phim tại các câu lạc bộ, nhìn chung bức tranh điện ảnh Việt 2019 sẽ phong phú, hấp dẫn về thể loại, đề tài cũng như niềm tin có được những kịch bản đủ sâu sắc, đủ mạch lạc, tạo nên cục diện tích cực cho phim Việt. Tất nhiên, thị trường phim “một vốn mười lời” vẫn chưa ngừng hấp dẫn các nhà đầu tư “xắn quần, vén áo” lội vào. Còn lội ra được hay không lại là một câu chuyện khác.

Gameshow 2019: Đợi chờ những bứt phá

Khép lại 2018 với những cú trượt dài về chất lượng, hiếm hoi chương trình được đầu tư về nội dung đặt ra bài toán khó cho nhà sản xuất vào mùa gameshow 2019.

Gameshow vẫn sẽ là bài toán khó giữa nghệ thuật và thị hiếu khán giả.

Chính những nhà sản xuất đang lúng túng để đưa ra định hướng hoạt động, nhưng một vài điểm dự đoán hướng đi của gameshow 2019 có thể kể ra:

Gameshow nghiêng về thể lực, trải nghiệm thực tế có thể phát triển. Đơn vị sản xuất chưa tiết lộ nhưng đầu 2019, một gameshow nghiêng về thi đấu thể lực sẽ ra mắt khán giả. Tham gia chương trình có khoảng 7 - 8 nam nghệ sĩ sẽ cùng thi đấu với nhau thông qua các thử thách thể - trí lực để tìm ra người mạnh nhất.                                  

Ngoài ra, đầu năm 2018, đài SBS Hàn Quốc cho biết đã hợp tác với một công ty Việt Nam sản xuất 4 chương trình thực tế, trong đó có Running man - gameshow “ăn khách” đã phát sóng 7 mùa tại Hàn. Theo kế hoạch, chương trình sẽ lên sóng vào dịp cuối năm 2018 nhưng cho đến nay vẫn chưa có “động tĩnh”. Mặc dù có nhiều tranh cãi về 7 khách mời tham gia Running man phiên bản Việt nhưng người hâm mộ đã sẵn sàng chờ đợi chương trình lên sóng vào 2019.

Gameshow mới sẽ dần thay vị trí các chương trình nhiều mùa, ngày càng kém thu hút. Sự giảm sút tỉ suất người xem (rating) lẫn giá quảng cáo đang đặt áp lực lớn lên các gameshow nhiều mùa như Gương mặt thân quen, Giọng hát Việt, Vietnam’s Next Top Model, Ơn giời! Cậu đây rồi...

Nhiều chương trình mới sẽ xuất hiện để thay thế các gameshow nhiều mùa, không còn sức hút.

Tuy nhiên, thị trường 2019 sẽ khó tránh gameshow nhảm. Năm 2018 là một cuộc rượt đuổi ở gameshow chủ đề hẹn hò với các chương trình ban đầu nhận được sự quan tâm lớn nhưng càng về sau, sự rẻ mạt lẫn thô tục xuất hiện. Tuy nhiên, nghịch lý là gameshow nhảm được theo dõi nhiều và NSX buộc lòng phải làm những chương trình thuần giải trí, hài hước để câu khách, thu hút quảng cáo. 

Những gameshow nhảm, chất lượng thấp, "ăn xổi ở thì" như gameshow hẹn hò vào năm 2018 sẽ vẫn tồn tại.

Trong năm 2019, xu hướng sản xuất gameshow nhảm, đáng tiếc, cũng sẽ tiếp tục tồn tại. Trước chất lượng của những chương trình chủ yếu chỉ chọc cười sinh lý, giả làm nghệ sĩ, thách đố trí não với những câu hỏi bá đạo, vô bổ... việc kêu gọi người xem có ý thức hơn với những chương trình mình đang coi, biết từ chối những gameshow dỏm - xem ra vẫn gặp khó.

Văn học 2019: Tiệm cận với cuộc sống

Năm qua, những sự thay đổi tích cực đã xuất hiện trong lòng văn học nói riêng và ngành xuất bản nói chung nhưng chưa đủ nhiều để làm bật lên tổng thể. Sang 2019, để đưa ra những dự đoán cho đời sống văn học, hy vọng cần được thắp lên.

Sự “đổ bộ” của sách khoa học thường thức là yếu tố đầu tiên được dự báo với văn học 2019. Trong năm 2018, tại sự kiện 10 năm thành lập Tủ sách Khoa học - Khám phá do ba nhà khoa học Phạm Văn Thiều, Nguyễn Văn Liễn và Vũ Công Lập làm chủ biên, nhiều con số đáng hy vọng đã được chia sẻ. 

Sách khoa học thường thức, khám phá sẽ tiếp tục "đổ bộ".

Trong năm 2019, theo kỳ vọng dựa trên số lượng sách phát hành, những đầu sách khoa học thường thức đời sống có hình thức ngắn gọn, nội dung dễ hiểu, sát thực tế đời sống sẽ trở thành điểm sách đáng chú ý.

Sách giáo dục gia đình tiếp tục khởi sắc trong năm nay. Theo đó, những cuốn sách đặt tầm quan trọng của việc giáo dục gia đình lên hàng đầu và dạy phụ huynh cách làm cha mẹ trong thời đại mới được chú ý.

Sách về giáo dục sẽ tiếp tục phát triển trong xu thế cần hiện nay.

Văn học thiếu nhi sẽ có những cú hích nhất định. Năm 2018, những câu hỏi về sức sống hiện tại của văn học thiếu nhi được đặt ra. Thực tế phải thừa nhận, sách dành cho thiếu nhi đang rất nhiều, không hề có khoảng trống quá lớn.

Tuy nhiên, sức lan toả sâu rộng chưa có và việc tiếp cận bạn đọc vẫn gặp nhiều khó khăn. Trong quý 4/2018, tiến sĩ Quách Thu Nguyệt đề xuất và chấp bút dự thảo về giải thưởng dành riêng cho sách thiếu nhi, trình lên UBND TP.HCM. Động thái này nhận được sự quan tâm lớn của giới làm sách..

Thi nhan sắc: Sẽ không còn loạn hoa hậu?

Cuối năm 2018, dự thảo luật mới về lĩnh vực hoạt động nghệ thuật biểu diễn, thi người đẹp, người mẫu đã được soạn thảo. Theo đó, trong thời gian tới nếu dự thảo được thông qua sẽ chỉ còn 1 cuộc thi người đẹp cấp quốc gia mang tên hoa hậu. Các vùng, miền được tổ chức thi hoa khôi, người đẹp với số lượng giới hạn.

Việc quản lý số lượng danh hiệu là cần thiết nhưng trước nay tồn đọng trong lĩnh vực thi người đẹp xuất phát từ việc cơ quan chức năng đã nhận định không sát sao về năng lực của đơn vị xin tổ chức, cấp phép khá tràn lan và gây ra những sai phạm. Điều này thực sự cần thay đổi để tiến tới ngăn chặn việc loạn danh hiệu trong thời gian tới.

Năm 2019 sẽ không còn loạn hoa hậu, loạn danh xưng khi dự thảo luật mới sẽ được thông qua?

Với việc người đẹp thi quốc tế, Cục NTBD sẽ đưa ra danh sách 10 cuộc thi lớn, uy tín để cấp phép cho người đẹp Việt tham gia. Top 5 hoặc top 10 của cuộc thi hoa hậu duy nhất trong năm sẽ được tham gia các đấu trường nhan sắc này. 

Tuy nhiên, có thể thấy nội dung trong dự thảo này đang gặp khó. Bởi bản quyền các cuộc thi nhan sắc quốc tế lớn đang thuộc nhiều đơn vị khác nhau nắm giữ. Trong khi đó, mỗi đơn vị này đều có cuộc thi độc lập nên việc nhượng bộ nhau sẽ là điều không dễ dàng.

Vài năm gần đây, số lượng các người đẹp “thi chui” diễn ra phổ biến nhưng mức phạt chưa đủ để răn đe. Hy vọng dự thảo luật mới có thể ngăn chặn tình trạng này với mức chế tài nặng hơn.

Trước mắt, năm 2019 sẽ có khoảng 3 danh hiệu hoa hậu: Hoa hậu Bản sắc Việt Toàn cầu, Hoa hậu Hoàn vũ Việt Nam, Hoa hậu Thế giới Việt Nam.

Diễm Mi - Thành Lâm - Hoàng Linh Lan