Chuyện về những người lính Việt Nam tham gia gìn giữ hòa bình thế giới

Các y, bác sĩ của Bệnh viện Quân y 175 đang luyện tập các kỹ năng nghiệp vụ để chuẩn bị tham gia lực lượng gìn giữ hòa bình tại Nam Sudan - Ảnh: Trần Chính

Phủ màu xanh Việt Nam trên đất sỏi châu Phi

Năm 2018, lực lượng Bệnh viện Dã chiến cấp 2 số 1 của Việt Nam lên đường làm nhiệm vụ gìn giữ hòa bình tại Nam Sudan - quốc gia non trẻ ở châu Phi. Đây là lần đầu tiên, Việt Nam triển khai một lực lượng lớn theo hình thức đơn vị tham gia hoạt động gìn giữ hòa bình, với 63 thành viên. Sau hơn 1 năm làm nhiệm vụ, đội quân “mũ nồi xanh” đã ghi dấu ấn trong lòng bạn bè quốc tế với “thương hiệu” bệnh viện dã chiến Việt Nam.

Hồi tưởng về quãng thời gian thử thách mà thiêng liêng đó, đại tá Bùi Đức Thành - Phó giám đốc Bệnh viện Quân y 175, Giám đốc Bệnh viện Dã chiến cấp 2 số 1 - cho hay, ấn tượng sâu sắc nhất của ông là khi từ máy bay bước xuống Bentiu (Nam Sudan) - nơi đặt bệnh viện dã chiến.

Khi đó, các thành viên trong đoàn được chào đón bằng câu: “Chào mừng đến với thiên đường Bentiu”. “Thiên đường” chỉ là cách gọi để nhân viên Liên hiệp quốc động viên những người mới đến, bởi Bentiu là nơi nổi tiếng về khí hậu khắc nghiệt, sự nghèo đói, dịch bệnh và bất ổn.

Vùng đất Bentiu cằn cỗi, không một bóng cây. Con đường từ sân bay dã chiến đến doanh trại chỉ 6 - 7km nhưng chi chít ổ gà khiến đoàn phải mất nhiều giờ mới đến nơi. Thời gian đầu, họ ở tạm trong những lều bạt dã chiến, nhiệt độ ban ngày nóng đến 50 độ C, còn ban đêm xuống 12-13 độ C. Côn trùng nhiều vô kể, ruồi muỗi bay từng đàn, bám đen lều trại.

Thế nhưng, mọi người đều quyết tâm từng bước ổn định cơ sở vật chất của bệnh viện để nhanh chóng triển khai nhiệm vụ. Trong đoàn có 10 phụ nữ, cũng xắn tay vào làm, bưng bê trang thiết bị, xây dựng cơ sở hạ tầng, trực đêm như nam giới.

Nước sạch khan hiếm, họ phải chắt chiu từng giọt để uống, nấu ăn, vệ sinh cá nhân. Không có rau xanh nên thời gian đầu, anh em chủ yếu ăn củ quả, đồ khô. Thấy vậy, ông Bùi Đức Thành quyết tâm trồng rau xanh.

Ông kể: “Lúc đó, ai cũng nghi ngờ liệu có trồng được rau trong điều kiện thời tiết khắc nghiệt, thiếu nước, không có đất màu. Tôi đi tìm các mương nước, gom từng chút đất màu, tự tay gieo hạt mầm đầu tiên. Đó là 1 cây mướp. Khi cây nẩy mầm, Bentiu cũng bước sang mùa khô, anh em phải chắt chiu từng giọt nước sinh hoạt để dành tưới cây. Không phụ lòng người, cây vươn lên xanh tốt”.

Mỗi khi có dịp ra khỏi doanh trại, các thành viên trong đoàn tìm gom đất màu mang về. Cứ thế, từ 1 gốc mướp, họ nhân lên nhiều gốc mướp, rồi trồng bí, trồng rau. Trong vòng 3 tháng, cả khu đất cằn cỗi đã biến thành vườn rau rộng vài trăm mét vuông, những giàn mướp xanh tươi tạo bóng mát, xoa dịu cái nắng cháy da thịt. Họ còn trồng thêm hoa đồng tiền, hoa hướng dương, hoa mười giờ…

Những luống rau xanh mướt, vườn hoa khoe sắc tạo nên nét đặc sắc của doanh trại bệnh viện dã chiến Việt Nam trên vùng đất Bentiu khô cằn. Thê đội của các quốc gia khác thấy vậy cũng sang xin hạt giống, học hỏi bộ đội Việt Nam cách gieo trồng, chăm sóc cây. Trước khi người lính Việt Nam đặt chân đến Nam Sudan, không ai nghĩ vùng đất cằn cỗi ấy có thể được phủ lên màu xanh đầy sức sống như thế.

Đi dân nhớ, ở dân thương

Thiếu tá Trần Thuận Trang - người 2 lần tham gia lực lượng gìn giữ hòa bình - giao lưu, tặng quà cho học sinh ở Bentiu, Nam Sudan - Ảnh do nhân vật cung cấp

Thiếu tá Nguyễn Thị Thu Ngân - bác sĩ của Bệnh viện Dã chiến cấp 2 số 1 - không thể quên được khoảnh khắc thiêng liêng khi lần đầu tiên, quốc kỳ Việt Nam tung bay trên nóc trụ sở Liên hiệp quốc ở Bentiu vào tháng 10/2018. Lá cờ đỏ sao vàng nhắc nhở các thành viên trong đoàn về trọng trách đại diện cho quân đội, đất nước Việt Nam để chung tay gìn giữ hòa bình thế giới.

Nữ bác sĩ kể, những lần được phép ra ngoài căn cứ để chữa bệnh, tới thăm bệnh viện ở Bentiu, chứng kiến điều kiện tồi tàn và cảnh bệnh nhân nằm la liệt, không được điều trị do thiếu bác sĩ, thuốc men, chị càng thấm thía sự tàn khốc và phi lý của chiến tranh.

Chị nhớ nhất lần cấp cứu cho bệnh nhân là vợ của thống đốc bang ở Bentiu, bị thương hàn và đang mang thai tuần 31, đáng lo nhất là bệnh nhân có biểu hiện chuyển dạ, dọa sinh non. Bệnh viện dã chiến lại không có thiết bị chăm sóc trẻ sinh non, cũng không thể chuyển bệnh nhân đi trong tình trạng nguy kịch.

Các y, bác sĩ gấp rút hội chẩn, quyết định tạm thời giữ bệnh nhân lại. Sau khi kết hợp nhiều biện pháp điều trị, bệnh nhân dần ổn định và được chuyển an toàn lên tuyến trên. Quyết định đúng đắn, kịp thời của họ đã cứu thành công cả mẹ và con, được trưởng y tế Phái bộ Gìn giữ hòa bình của Liên hiệp quốc ở Nam Sudan đánh giá cao. Gia đình bệnh nhân tỏ lòng biết ơn, ngỏ ý tặng cho bệnh viện 1 con bò - tài sản rất lớn đối với người dân nơi đây.

Vừa trở về từ Bentiu vào tháng 9/2024, nữ thiếu tá Trần Thuận Trang - Hành chính trưởng của Bệnh viện Dã chiến cấp 2 số 5 - không thể nguôi ngoai cảm giác thương nhớ vùng đất châu Phi khắc nghiệt. Chị cứ day dứt nhớ đến những đứa trẻ nheo nhóc, không quần áo, chạy lông nhông dưới cái nắng cháy da. Khắp nơi, nhà cửa được dựng tạm bợ, tồi tàn.

Phụ nữ ở Nam Sudan rất vất vả, lại thiếu kiến thức để tự bảo vệ mình nên tình trạng sinh nhiều con, bạo lực, lạm dụng tình dục, dịch bệnh thường xảy ra. Bởi vậy, trong quá trình khám bệnh, các y, bác sĩ Việt Nam luôn hỗ trợ nhiều nhất có thể cho phụ nữ, trẻ em ở đó.

Điều hạnh phúc nhất là tình cảm yêu mến của người dân Bentiu dành cho bộ đội Việt Nam. Cứ vào cuối tuần, đoàn Việt Nam lại xin phép phái bộ vào khu dân cư để giao lưu, dạy học, đóng bàn ghế cho học sinh, trồng cây tạo bóng mát cho các ngôi trường.

Họ chuẩn bị những quyển vở tô màu có hình lá cờ đỏ sao vàng, hình bản đồ Việt Nam, Chủ tịch Hồ Chí Minh, đại tướng Võ Nguyên Giáp và cùng tô với các em nhỏ.

Những người lính Việt Nam tạo được thiện cảm và mối quan hệ thân thiết với người dân bản xứ đến mức chỉ cần thấy đoàn hành quân cùng lá cờ đỏ sao vàng, người dân, trẻ em đều nhận ra và hô vang: “Xin chào Việt Nam”, “Tôi yêu Việt Nam”, “Việt Nam Hồ Chí Minh”. Nhiều bệnh nhân nhất quyết đòi khám ở bệnh viện của Việt Nam dù trái tuyến, bởi họ bảo “chỉ tin tưởng bác sĩ Việt Nam”.

Điều đặc biệt, đây là lần thứ hai chị Thuận Trang tham gia lực lượng gìn giữ hòa bình. Trước đó, chị là điều dưỡng trưởng Bệnh viện Dã chiến cấp 2 số 3. Với chị, đó là quãng thời gian đẹp nhất trong đời quân ngũ và nếu có cơ hội, chị vẫn muốn được quay lại Bentiu để giúp đỡ người dân, để tiếp nối những thành quả mà người lính “mũ nồi xanh” Việt Nam đã gieo trên mảnh đất này.

Không chỉ chung tay xoa dịu nỗi đau cho người dân châu Phi nghèo khó, bị chiến tranh tàn phá, mỗi người lính “mũ nồi xanh” Việt Nam còn góp phần tô đẹp hình ảnh bộ đội cụ Hồ, hình ảnh đất nước, con người Việt Nam yêu chuộng hòa bình trong mắt bạn bè quốc tế.

Phương Thanh