Chuyện người đứng sau kịch bản Parasite

Vài ngày trước lễ trao giải Oscar 2020, trên tài khoản Twitter của Viện Hàn lâm Khoa học và Nghệ thuật Hoa Kỳ, phim Parasite (Ký sinh trùng) đã được dự đoán sẽ ẵm các giải “Phim hay nhất”, “Phim nói tiếng nước ngoài hay nhất” và “Kịch bản gốc xuất sắc nhất”. 

Thời điểm đó, khó ai tin dự đoán này chính xác 100%, bởi chưa bao giờ một phim không nói tiếng Anh lại đoạt giải “Phim hay nhất” trong lịch sử Oscar. Vậy mà Parasite đã làm được điều mà năm ngoái bộ phim nói tiếng Tây Ban Nha Roma không làm được, dù Roma khi ấy được đánh giá đầy tiềm năng. Không chỉ vậy, Parasite còn thắng luôn hạng mục “Đạo diễn xuất sắc nhất”, đánh dấu lần đầu tiên một bộ phim ẵm trọn bốn giải thưởng quan trọng tại Oscar. Bốn tượng vàng Oscar danh giá đã bổ sung vào bảng thành tích quốc tế đáng tự hào (Cành cọ vàng, Quả cầu vàng “Phim nói tiếng nước ngoài hay nhất”, và giải BAFTA “Phim nói tiếng nước ngoài hay nhất”) của Parasite.

Han Jin Won (trái) và đạo diễn Bong Joon Ho tại lễ trao giải Oscar 2020

Ra mắt người xem vào năm ngoái, tác phẩm hài châm biếm Parasite của đạo diễn Bong Joon Ho đến nay đã thâu tóm khoảng 150 giải thưởng và thu được 167 triệu USD trên toàn cầu, trong khi kinh phí chỉ hơn 11 triệu USD. Bộ phim thu phục giới chuyên môn lẫn khán giả khắp thế giới vì đề cập đến vấn đề nhức nhối chung của nhân loại: chênh lệch giàu - nghèo bằng một tiếng nói riêng.

Đạo diễn Bong Joon Ho đã sáng tạo ra lối kể chuyện độc đáo bằng cách pha trộn các yếu tố hài hước, châm biếm, kinh dị, bạo lực một cách rất mượt mà, nhưng vẫn thuần Hàn. Đó là dám xộc vào những vấn đề nhạy cảm như mặt trái của con người, mặt tối của xã hội đương thời, mạnh dạn sử dụng những yếu tố bạo lực hoặc tình dục, và dù nội dung phản ánh tăm tối, nhưng tính thẩm mỹ luôn được chú trọng. Những đặc điểm này cũng là lý do điện ảnh Hàn ngày càng được khán giả yêu thích. Thậm chí đạo diễn Quentin Tarantino còn ví Bong Joon Ho là Steven Spielberg của Hàn Quốc, vì các tác phẩm mang thông điệp xã hội mạnh mẽ nhưng không quá khó xem.

Để đạt thành công hôm nay là cả một chặng đường nỗ lực của những nhà làm phim Hàn. Được đánh dấu khai sinh từ năm 1919, với việc ra đời bộ phim đầu tiên Fight for justice, điện ảnh Hàn đã trải qua nhiều thăng trầm. Giai đoạn từ khi thành lập đến trước những năm 1990, phim Hàn tuy từng có vài năm hoàng kim, nhưng phát triển èo uột bởi rào cản kiểm duyệt khắt khe, cộng thêm việc phim ngoại được nhập khẩu không hạn chế. Chỉ khi cơ chế kiểm duyệt bị bỏ, và sự lên ngôi nắm quyền của Tổng thống Kim Dae Jung kéo theo việc tái cấu trúc mạnh mẽ nền kinh tế, thì điện ảnh Hàn mới có những thay đổi tích cực.

Chiến lược đầu tư vào con người bằng cách gửi nhân tài điện ảnh ra nước ngoài đào tạo, cũng như khuyến khích các tập đoàn, tư nhân đầu tư vào công nghiệp làm phim, đã đem đến hiệu quả bước đầu với sự thành công của những bộ phim truyền hình mở màn cho làn sóng Hàn. Sang thập niên 2000, điện ảnh Hàn bắt đầu ghi dấu ấn rõ nét trên bản đồ điện ảnh thế giới, tạo nên làn sóng Hàn mới sau chiến thắng của những phim như 3-Iron, Samaritan Girl, Oasis, Oldboy, Pietà, The Handmaiden tại ba liên hoan phim Cannes, Berlin và Venice. Những cái tên đạo diễn Im Kwon Taek, Lee Chang Dong, Kim Ki Duk, Park Chan Wook, Bong Joon Ho, Hong Sang Soo… vượt ra khỏi biên giới, đứng vào hàng ngũ những nhà làm phim quốc tế. 

Đúng 100 năm sau những nỗ lực bền bỉ, lịch sử điện ảnh Hàn chính thức sang trang khi bộ phim Burning lọt vào danh sách đề cử Oscar “Phim nói tiếng nước ngoài hay nhất”, và Parasite trở thành phim Hàn đầu tiên thắng giải Cành cọ vàng. Giờ đây, sau những giọt nước mắt đã rơi khi năm ngoái Burning vuột mất tượng vàng về tay phim Roma ở hạng mục “Phim nói tiếng nước ngoài hay nhất”, điện ảnh Hàn đã được đền đáp bằng bốn tượng vàng Oscar danh giá của Parasite. Thành tựu này là quả ngọt cho chặng đường 101 năm không ngừng vượt lên chính mình của một nền điện ảnh còn non trẻ như Hàn Quốc - thị trường phim ảnh lớn thứ năm thế giới sau Mỹ, Trung Quốc, Nhật và Anh. 

Nguyễn Ngọc