Chuyện chưa kể về những lớp học trong tù

Học cách lắng nghe

Allison Langer, nhiếp ảnh gia và là bà mẹ đơn thân của ba đứa con, đảm nhận vị trí giáo viên dạy viết nhật ký cho tù nhân trại cải huấn Dade - nhà tù dành cho nam giới ở Miami (Mỹ). Đa phần học viên của cô đều ngồi tù vì tội buôn bán ma túy, ăn cắp tiền để mua ma túy, cướp có vũ khí khi sử dụng ma túy hoặc tấn công tình dục hay thậm chí giết người.

Cô Allison Langer đã có những trải nghiệm tuyệt vời khi giảng dạy cho các tù nhân - Ảnh: Washington Post

Cô tâm sự, trước khi bắt đầu giảng dạy trong tù, cô luôn nghĩ những tù nhân ấy đáng bị trả giá, thậm chí bằng mạng sống, cho những tội ác mà họ bị kết án. Tuy nhiên, sau khi tiếp xúc và biết về họ, cô dần có những suy nghĩ đa chiều hơn. Cứ mỗi thứ Ba hằng tuần, khi cô bước vào lớp, các học viên luôn chào đón cô nồng nhiệt bằng một nụ cười hoặc cái bắt tay, cảm ơn vì đã trở lại dạy họ.

“Giờ đây, tôi mến những học viên của tôi rất nhiều. Dù không có bảo vệ trong lớp học nhưng suốt thời gian tình nguyện giảng dạy ở đó, tôi chưa bao giờ cảm thấy bị đe dọa” - Allison Langer nói.

Đến giờ, Allison Langer vẫn nhớ mãi lần cô cho các tù nhân đề tài "viết về điều gì đó hoặc ai đó mà bạn đã mất đi". Như mọi khi, họ được phép “lạc đề” vì quy tắc trong lớp của cô là viết mà không chỉnh sửa và tiếp tục viết cho đến khi giáo viên yêu cầu dừng.

Với bài tập trên, một người đàn ông 53 tuổi đã viết về việc người mẹ mà anh yêu thương nhất đã ra đi mãi mãi trong lúc lái xe trên đường về nhà sau khi thăm anh trong tù. “Tôi không nhận ra thế giới sẽ khác như thế nào nếu không có bà ấy” - tù nhân này trải lòng.

Trong khi đó, một người đàn ông khác ở độ tuổi 50 đã viết về việc mất đứa con trai. Khi ông vào tù, vợ ông đã ly hôn và đổi họ cho đứa con trai chín tuổi của họ rồi biến mất. Một người đàn ông 47 tuổi đã đánh mất bản thân vì những quyết định kém cỏi. Ông mô tả một loạt sự lựa chọn tồi tệ và cuối cùng là việc ông tham gia một vụ cướp của giết người. Ông cho biết bản thân đã đánh mất cơ hội trở thành một người tử tế.

Hầu hết học viên của Allison Langer đều phải ngồi tù hơn 20 năm, nhiều người thậm chí phải chịu bản án chung thân. Bên cạnh việc lắng nghe những nỗi lòng và hiểu hơn về học trò, chính cô cũng nhận được rất nhiều sự an ủi và lắng nghe ngược lại.

Dù từng được cảnh báo rằng hãy giữ bí mật đời tư của mình, nhưng khi đối diện những người đàn ông đã đánh mất rất nhiều thứ quý giá trong đời, Allison Langer đã cảm thấy xấu hổ trước một số mất mát nhỏ nhặt của bản thân. Từ đó, cô thành thật đối diện với chính nỗi đau lớn nhất trong cuộc đời.

“Tôi đã viết về việc mất đi đứa con gái yêu quý của mình cách đây chín năm, khi con bé được 16 tháng tuổi. Tôi đã viết về chuyến đi đến Bệnh viện Nhi Đồng Miami với đầu óc gần như nổ tung. Tôi không thể hiểu tại sao chuyện đó lại xảy ra với mình”.

Cô từng trải qua năm ngày đầy ám ảnh khi chăm sóc con trong PICU (đơn vị chăm sóc đặc biệt cho trẻ em) và chỉ sau 30 phút không đủ oxy, con của cô đã rơi vào trạng thái chết não rồi ra đi vĩnh viễn. Nay, nhìn vào đôi mắt buồn của các tù nhân, cô thấy được sự đồng cảm. Điều này giúp cô cảm thấy nhẹ nhàng và thoải mái hơn. Allison Langer nói, những năm giảng dạy cho các tù nhân trở thành một trong những kỷ niệm tuyệt vời nhất đời cô.

Thay đổi tích cực, hiểu hơn giá trị của cuộc sống

Cô Kimberly Piper đang dạy tại nhà tù nữ New Hampshire ở Concord - Ảnh: Concord Monitor

Bên cạnh Allison Langer cũng có không ít nữ giáo viên vì muốn tìm kiếm sự thay đổi, nguồn cảm hứng mới mẻ nên rẽ hướng, tình nguyện dạy học trong các nhà tù rồi dần trở nên yêu thích môi trường này. 

Kimberly Piper từ một giáo viên dạy trung học cơ sở chuyển sang dạy tiếng Anh và văn học trong bốn năm tại nhà tù nữ ở Concord, bang New Hampshire (Mỹ). Với cô, đó là một trải nghiệm tuyệt vời. Ở đó, Kimberly Piper đã học được rằng việc loại bỏ sự phán xét là điều quan trọng nhất: "Dù vì lý do gì, việc họ ở đây cũng không liên quan đến tôi. Thẩm phán và bồi thẩm đoàn đã quyết định điều đó. Họ ở đây để sẵn sàng quay trở lại thế giới".

Với mỗi giáo viên, việc dạy học trong tù luôn chứa đựng nhiều kỷ niệm và mang đến vô số sự khác biệt. Giống như Kimberly Piper, Emelda Jumari (dạy tại Trường Prison, một phần trong chương trình giáo dục của dịch vụ nhà tù Singapore nhằm cung cấp cơ hội học tập cho tù nhân, giảm nguy cơ tái phạm và tăng khả năng tìm kiếm cơ hội việc làm khi họ ra tù) cũng đúc kết và hiểu sâu nhiều giá trị cuộc sống trong quá trình dạy học.

“Hoàn cảnh các tù nhân của chúng tôi rất khác nhau. Vài người trong số họ xuất thân từ những hoàn cảnh vô cùng khó khăn và đã trải qua rất nhiều gian nan. Suy nghĩ dần rõ rệt trong tôi, khiến tôi hiểu rằng cuộc sống không đơn giản và không có chỗ cho sự phán xét. Khi ở trong lớp, tôi không bận tâm đến việc các học viên ở đó để làm gì. Công việc của tôi không phải là biết chuyện gì đã xảy ra mà là đảm bảo thời gian của học viên trôi qua một cách có ý nghĩa” - Emelda Jumari nói.

Cô Emelda Jumari tâm sự: “Tôi thực sự muốn họ có thể tìm được một công việc tốt và nhận ra rằng cuộc sống còn nhiều điều ý nghĩa hơn” - Ảnh: CNA

Emelda tâm sự cô đã rất ngạc nhiên khi các tù nhân yêu cầu cô làm bài tập về nhà - điều cô chưa bao giờ gặp phải khi dạy ở một trường phổ thông. Từng học viên đều rất quan tâm đến kết quả của họ, đặc biệt là những người đang tìm kiếm một công việc tốt hơn sau khi họ được trả tự do. 
Thông qua công việc giảng dạy trong tù, Emelda đã học được cách không đánh giá thấp sức mạnh của những hành động tử tế nhỏ bé nhưng có thể tác động sâu sắc đến cuộc sống của các tù nhân.  

Emelda nhớ lại một nữ tù nhân trước đây có năng khiếu viết lách: “Trong giờ học, cô ấy đến gặp tôi và đề nghị tôi đọc lại cũng như kiểm tra những gì cô ấy đã viết. Tôi đã không nghĩ nhiều về điều đó nên tôi chỉ kiểm tra ngữ pháp và giúp cô ấy hoàn thiện nó”.

Sau khi học viên của Emelda ra tù, bài viết của cựu tù nhân ấy đã trở thành một phần của cuốn sách Love Beyond The Walls, tuyển tập 10 câu chuyện được viết bởi những người mẹ trước đây từng bị giam giữ. Cuốn sách ra mắt tại Singapore. “Tôi thực sự hạnh phúc và tự hào về cô ấy. Tôi không ngạc nhiên khi cô ấy trở thành nhà văn” - Emelda cho biết.

Điều các nữ giáo viên hạnh phúc nhất là học viên cảm thấy vui khi được học và mong muốn truyền lại kiến thức cho con cái của họ khi họ được trả tự do. 

“Mỗi khi bước chân vào nhà tù, tôi lại dấy lên cảm giác hy vọng. Tôi không cảm thấy thất vọng hay chán nản vì các học viên đang chờ tôi truyền đạt kiến thức. Họ mong đợi các bài học và họ thật sự muốn học” - Emelda chia sẻ.

Chung Thu Hương