PNO - Đường Trần Ngọc Diện nằm gần UBND phường Thảo Điền, TP Thủ Đức và giao nhau với nhiều đường. Bảng tên đường khá xa lạ này thu hút sự quan tâm của nhiều người, đặc biệt là giới nghiên cứu về văn hóa, lịch sử.
 |
| Tác giả (bên phải) và nhà nghiên cứu Nguyễn Đắc Xuân chụp ảnh tại mộ phần của bà Trần Ngọc Viện |
Theo tài liệu ghi chép, bà Trần Ngọc Diện là đảng viên của Chi bộ Việt Nam Thanh niên cách mạng đồng chí hội, xã Vĩnh Kim, tỉnh Mỹ Tho. Vào cuối năm 1927, chi bộ được chỉ đạo thành lập một gánh hát cải lương, sử dụng sân khấu để tập hợp quần chúng nhằm giáo dục tinh thần yêu nước, chống ngoại xâm. Bà Diện đứng ra mở gánh hát Đồng Nữ Ban - gánh cải lương duy nhất quy tụ toàn nữ diễn viên.
Tuy nhiên, khi về ấp Vĩnh Bình, xã Vĩnh Kim, huyện Châu Thành, tỉnh Tiền Giang viếng mộ bà, chúng tôi phát hiện tên đường trên đã ghi sai. Theo gia đình, bà sinh năm 1884, mất năm 1944. Chủ gánh hát là cha bà - nhạc sĩ Trần Quang Diệm (1853-1925). Bà là cô ruột của giáo sư Trần Văn Khê và nhạc sĩ Trần Văn Trạch, tên chính xác trên giấy tờ (và trên bia mộ) của bà là Trần Ngọc Viện.
Vào tối 28/3/2013, giáo sư Trần Văn Khê đã tổ chức chương trình nghệ thuật định kỳ tên “Đồng Nữ Ban” tại 32 Huỳnh Đình Hai (quận Bình Thạnh, TPHCM), giới thiệu về bà bầu của gánh cải lương đặc biệt Đồng Nữ Ban là Trần Ngọc Viện - cô ruột của ông.
Theo lời kể của giáo sư, bà Trần Ngọc Viện còn được gọi là cô Ba Viện, là con của nghệ nhân Trần Quang Diệm. Bà rất giỏi về đàn tỳ bà và đàn tranh. Sau khi chồng mất, bà lên Sài Gòn dạy gia chánh, thêu thùa, may vá, nấu ăn và đàn tranh tại Trường nữ sinh Áo Tím. Năm 1926, bà đưa học sinh của trường đi dự đám tang nhà yêu nước Phan Châu Trinh, nên bị chính quyền thực dân buộc thôi việc.
 |
| Lá thư do bà Trần Ngọc Viện viết tay và ký tên năm 1938 gửi Trường trung đẳng học đường Mỹ Tho (tư liệu do Lê Ngọc Hân sưu tầm) |
Năm 1927, bà Trần Ngọc Viện được đồng chí Tôn Đức Thắng tin cậy, giao làm bầu gánh hát Đồng Nữ Ban kiêm thầy tuồng. Trong 2 năm hoạt động tích cực, gánh hát Đồng Nữ Ban đã công diễn các vở tuồng Giọt máu chung tình, Hiệp tình quân tử, Bên nghĩa, bên tình cổ động tinh thần yêu nước, đấu tranh cách mạng của quần chúng nhân dân miền Nam.
Nhận thấy sự lớn mạnh lan tỏa của gánh hát, chính quyền thực dân ở Nam Kỳ ra lệnh cấm hoạt động với lý do tuyên truyền quốc sự và phá rối trật tự trị an.
Gần đây, chúng tôi sưu tầm được lá thư do bà Trần Ngọc Viện viết tay và ký tên năm 1938 gửi Trường trung đẳng học đường Mỹ Tho. Như vậy, có thể thấy, tên của bà là Trần Ngọc Viện, không phải Trần Ngọc Diện.
Lê Ngọc Hân
(Hội Nghiên cứu và Phát triển di sản văn hóa Huế)
| Chia sẻ bài viết: |
Sự kiện vừa được Tổng công ty Bưu điện Việt Nam phối hợp với Bảo hiểm xã hội TPHCM tổ chức tại Bưu điện TPHCM (quận 1) trong ngày 2/11.
Nghi 2 nam sinh lớp Ba bị đuối nước, lực lượng chức năng cùng dân bản đã đốt lửa bên bờ sông để tìm kiếm trong đêm.
Một tàu hàng trật bánh ở ga Hải Vân Nam (Đà Nẵng) khiến đường sắt bị tê liệt. Tàu khách SE7 phải trung chuyển khách bằng đường bộ.
"Ông trùm" bán hàng online có doanh thu lên tới 160 tỉ đồng, nhưng dùng nhiều tài khoản để nhận tiền thanh toán, trốn khoảng 2,5 tỉ đồng tiền thuế.
Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an khởi tố vụ án do để chậm tiến độ, gây lãng phí ngân sách nhà nước khi thực hiện Dự án trên.
UBND TP Thủ Đức vừa có thông tin báo chí về việc tổ chức giải chạy bán marathon TP Thủ Đức lần thứ 2, năm 2024 (THU DUC CITY RUN 2024).
Ông Nguyễn Nhân Chiến, cựu Bí thư Tỉnh ủy Bắc Ninh, bị tuyên phạt 4 năm 6 tháng tù về tội nhận hối lộ.
Kiểm tra 2 doanh nghiệp chào bán vàng trang sức trên mạng xã hội, lực lượng chức năng xử phạt mỗi doanh nghiệp 100 triệu đồng.
Nghe tiếng động mạnh, người dân chạy đến kiểm tra thì phát hiện vụ tai nạn giữa xe bồn và 2 xe máy, 1 người tử vong.
Diễn tập thực chiến nhằm nâng cao năng lực của thành viên mạng lưới ứng cứu sự cố, đội ứng cứu sự cố, đơn vị chuyên trách về an toàn thông tin.
Tổng công ty Điện lực TPHCM (EVNHCMC) đã đóng điện nghiệm thu và đưa vào vận hành hệ thống GIS 110kV tại trạm biến áp 110kV Chợ Lớn (quận 11)...
Bị khuyết tật hạn chế khả năng vận động, Vinh vẫn được “ông trùm” giao điều hành, phát tán số lượng lớn video, hình ảnh đồi trụy trên các website.
Dự báo, từ ngày 3 đến 10/11, khu vực Trung Bộ có thể chịu ảnh hưởng của một số hình thái thời tiết xấu gây mưa lớn.
Thủ tướng quyết định bổ nhiệm ông Nguyễn Thanh Lâm - Thứ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông - giữ chức Tổng giám đốc Đài Truyền hình Việt Nam (VTV).
Một nhóm thanh thiếu niên (cả nam và nữ) dùng cây, nón bảo hiểm đánh nhiều cái vào đầu nữ sinh, sau đó lột đồ rồi quay clip đăng mạng xã hội.
Ngày 1/11, theo nguồn tin phóng viên, Thanh tra tỉnh Cà Mau đã chuyển hồ sơ vụ huấn luyện viên giả chữ ký để ký hợp đồng nhận lương, nhận tiền ăn…
Thanh tra tỉnh Kiên Giang vừa công bố kết luận thanh tra thực hiện pháp luật về quản lý đất đai, quy hoạch, thực hiện quy hoạch đối với TP Hà Tiên.
Sáng 1/11, Ban liên lạc Cựu cán bộ Đoàn thanh niên Việt Nam phía Nam đã có buổi gặp gỡ, giao lưu thắm tình hữu nghị với những người bạn Liên Xô.
