PNO - Đường Trần Ngọc Diện nằm gần UBND phường Thảo Điền, TP Thủ Đức và giao nhau với nhiều đường. Bảng tên đường khá xa lạ này thu hút sự quan tâm của nhiều người, đặc biệt là giới nghiên cứu về văn hóa, lịch sử.
 |
| Tác giả (bên phải) và nhà nghiên cứu Nguyễn Đắc Xuân chụp ảnh tại mộ phần của bà Trần Ngọc Viện |
Theo tài liệu ghi chép, bà Trần Ngọc Diện là đảng viên của Chi bộ Việt Nam Thanh niên cách mạng đồng chí hội, xã Vĩnh Kim, tỉnh Mỹ Tho. Vào cuối năm 1927, chi bộ được chỉ đạo thành lập một gánh hát cải lương, sử dụng sân khấu để tập hợp quần chúng nhằm giáo dục tinh thần yêu nước, chống ngoại xâm. Bà Diện đứng ra mở gánh hát Đồng Nữ Ban - gánh cải lương duy nhất quy tụ toàn nữ diễn viên.
Tuy nhiên, khi về ấp Vĩnh Bình, xã Vĩnh Kim, huyện Châu Thành, tỉnh Tiền Giang viếng mộ bà, chúng tôi phát hiện tên đường trên đã ghi sai. Theo gia đình, bà sinh năm 1884, mất năm 1944. Chủ gánh hát là cha bà - nhạc sĩ Trần Quang Diệm (1853-1925). Bà là cô ruột của giáo sư Trần Văn Khê và nhạc sĩ Trần Văn Trạch, tên chính xác trên giấy tờ (và trên bia mộ) của bà là Trần Ngọc Viện.
Vào tối 28/3/2013, giáo sư Trần Văn Khê đã tổ chức chương trình nghệ thuật định kỳ tên “Đồng Nữ Ban” tại 32 Huỳnh Đình Hai (quận Bình Thạnh, TPHCM), giới thiệu về bà bầu của gánh cải lương đặc biệt Đồng Nữ Ban là Trần Ngọc Viện - cô ruột của ông.
Theo lời kể của giáo sư, bà Trần Ngọc Viện còn được gọi là cô Ba Viện, là con của nghệ nhân Trần Quang Diệm. Bà rất giỏi về đàn tỳ bà và đàn tranh. Sau khi chồng mất, bà lên Sài Gòn dạy gia chánh, thêu thùa, may vá, nấu ăn và đàn tranh tại Trường nữ sinh Áo Tím. Năm 1926, bà đưa học sinh của trường đi dự đám tang nhà yêu nước Phan Châu Trinh, nên bị chính quyền thực dân buộc thôi việc.
 |
| Lá thư do bà Trần Ngọc Viện viết tay và ký tên năm 1938 gửi Trường trung đẳng học đường Mỹ Tho (tư liệu do Lê Ngọc Hân sưu tầm) |
Năm 1927, bà Trần Ngọc Viện được đồng chí Tôn Đức Thắng tin cậy, giao làm bầu gánh hát Đồng Nữ Ban kiêm thầy tuồng. Trong 2 năm hoạt động tích cực, gánh hát Đồng Nữ Ban đã công diễn các vở tuồng Giọt máu chung tình, Hiệp tình quân tử, Bên nghĩa, bên tình cổ động tinh thần yêu nước, đấu tranh cách mạng của quần chúng nhân dân miền Nam.
Nhận thấy sự lớn mạnh lan tỏa của gánh hát, chính quyền thực dân ở Nam Kỳ ra lệnh cấm hoạt động với lý do tuyên truyền quốc sự và phá rối trật tự trị an.
Gần đây, chúng tôi sưu tầm được lá thư do bà Trần Ngọc Viện viết tay và ký tên năm 1938 gửi Trường trung đẳng học đường Mỹ Tho. Như vậy, có thể thấy, tên của bà là Trần Ngọc Viện, không phải Trần Ngọc Diện.
Lê Ngọc Hân
(Hội Nghiên cứu và Phát triển di sản văn hóa Huế)
| Chia sẻ bài viết: |
Ngày 25/11, Cục Đường bộ VN có báo cáo về sự cố lệch mặt cầu Đắk Mi 1 trên QL14E tỉnh Quảng Nam do mưa lớn kéo dài những ngày qua.
Hội thi “Bàn tay vàng công nhân cấp nước TPHCM” do SAWACO thực hiện đã giúp người lao động có sân chơi luyện tay nghề và nâng cao chuyên môn nghiệp vụ.
Tỷ lệ đội mũ bảo hiểm ở trẻ em (từ 6 đến 15 tuổi) trên địa bàn TPHCM năm 2017 chỉ đạt 40%, nhưng đến nay đã đạt gần 75%.
Các mục tiêu liên quan đến con người là ưu tiên bên cạnh việc tập trung hoàn thiện, thực hiện cải cách về thể chế.
Ngành chức năng tỉnh Vĩnh Long đang điều tra, xử lý nữ quản lý chợ Tân Hội trộm 155 tờ vé số của người bán vé số dạo.
Trong quá trình thực hiện dự án cải tạo hạ tầng, phường Quang Trung (Đống Đa, Hà Nội) phát hiện 408 tiểu sành.
Cùng với xu thế cá nhân hóa dịch vụ khách hàng, ngành điện đã và tiếp tục hoàn thiện những công cụ mang lại tiện ích tốt nhất cho khách hàng.
Công an, dân quân huyện Bắc Trà My triển khai sơ tán 133 hộ dân/488 nhân khẩu sống tại các khu vực có nguy cơ sạt lở cao đến nơi an toàn.
Đại học Đà Nẵng khởi công công trình hạ tầng kỹ thuật tại Làng Đại học Đà Nẵng với vốn đầu tư hơn 300 tỉ đồng.
Tỉnh Quảng Nam cảnh báo trong 6 giờ tới, nguy cơ xảy ra lũ quét trên các sông, suối nhỏ, sạt lở đất trên sườn dốc tại nhiều huyện.
Nhiều vùng thấp trũng tại TP Huế bất ngờ chịu cảnh nước ngập lụt cao trong sáng sớm nay khiến nhiều nơi bà con không kịp trở tay
Ngọn đồi sạt lở vùi lấp ngôi nhà có 8 thành viên ở huyện miền núi A Lưới khiến hai người bị thương, tài sản chưa thể di dời ra ngoài.
Chiếc xe máy lao xuống mương nước, khiến 4 người trong 1 gia đình tử vong.
Nhóm học sinh ở Hà Tĩnh học cách chế tạo pháo từ internet, rồi rủ nhau cùng mua nguyên liệu về nhà chế tạo hơn 600 quả pháo.
Vùng ĐBSCL cần một chiến lược quản lý nước toàn diện, hài hòa giữa công trình và phi công trình để bảo đảm an ninh nguồn nước trong dài hạn...
Hiện nhiều tỉnh, thành của vùng ĐBSCL đang khẩn trương xây các hồ trữ nước ngọt nhằm ứng phó nguy cơ thiếu nước ngọt cho sinh hoạt, sản xuất trong mùa khô.
Một vụ sạt lở đã làm sập điểm trường Răng Chuỗi (huyện Nam Trà My, Quảng Nam) gây hư hại nhiều bàn ghế, đồ dùng học tập của học sinh.
Chỉ trong vòng gần 1 tuần qua, 25 con trâu, bò của người dân 1 bản vùng cao Nghệ An chết hàng loạt vì dịch ung khí thán.
