Chương trình ngoại khoá, ai hưởng lợi?

Kế hoạch này được giáo viên chủ nhiệm thông báo từ cách nay một tháng với tinh thần tất cả học sinh (HS) phải tham gia. Khoảng hai tuần sau, thầy chủ nhiệm còn phát cho HS mang về nhà một tờ rơi quảng cáo về công ty du lịch H. in kèm theo thư ngỏ của nhà trường và phần hồi báo “đồng ý hay không đồng ý” của phụ huynh (PH).

Tất nhiên, phần đông HS và PH chẳng mặn mà với những “hoạt động ngoại khóa” đã được lập trình sẵn, thường lặp lại từ địa điểm đến cho đến nội dung của chuyến đi, nên chẳng ai buồn hồi âm, dù thầy chủ nhiệm đã hai lần nhắc nhở. Đến lần cuối, thầy nhắc lại “đây là hoạt động ngoại khóa nên tất cả HS phải tham gia”.

Và để đảm bảo cho kế hoạch của trường thành công, thầy thông báo với HS: nếu không đi Phan Thiết (hai ngày-một đêm) thì HS phải đi tham quan sáu bảo tàng, quay phim, chụp hình và trả lời các câu hỏi của trường. Tương tự, HS khối 12, nếu không tham gia ngoại khóa sẽ phải tham quan chín nhà bảo tàng, HS khối 10 sẽ tham quan ba nhà bảo tàng và thực hiện các yêu cầu tương tự. Biện pháp này tỏ ra hiệu quả, phần đông HS chọn đi “dã ngoại” Phan Thiết.

HS rất thích các hoạt động ngoại khóa, PH cũng không ngại cho con tham gia, nếu việc tổ chức thực sự có ý nghĩa giáo dục, bảo đảm an toàn và hấp dẫn. Nhưng điều đáng nói là những hoạt động mang tên “ngoại khóa” của các trường hiện nay đều mang tính chất “đến hẹn lại lên”, lợi ích cho HS thì ít mà cho nhà trường, cho các vị hiệu trưởng thì nhiều.

Cứ đến thời điểm gần Tết Nguyên đán hay chuẩn bị nghỉ hè là các trường từ THPT, THCS cho tới tiểu học lại rộn ràng đưa HS đi hoạt động ngoại khóa. HS tiểu học thì đi Đầm Sen, Suối Tiên, Đại Nam. HS THCS thì Đồng Nai, Vũng Tàu. HS THPT thì xa hơn một chút đến Đà Lạt, Phan Thiết, Nha Trang… Mỗi chuyến đi rất đông, từ vài trăm cho đến cả ngàn HS, nên nếu có hoạt động nào đó có ý nghĩa giáo dục thật thì kết quả cũng không được như mong muốn, nếu không muốn nói là không có kết quả. Cứ phải tham gia mãi những chuyến “ngoại khóa” như thế, nhiều HS cũng cảm thấy chán.

Là người quan tâm đến các hoạt động giáo dục, chúng tôi có tìm hiểu và được biết, để những chuyến dã ngoại có kết quả, các trường phải đầu tư rất công phu về nội dung chương trình, lộ trình tham quan học tập như đi những đâu, học cái gì, HS phải chuẩn bị tư liệu và phương tiện như thế nào? Tiếc là hiện rất ít trường chọn cách làm thực chất mà đa số chỉ làm cho có, đối phó với quy định của chương trình mà lại dễ "có ăn". Nói như vậy là bởi, các công ty du lịch thay vì phải đi tìm từng người khách thì nếu vào được trường học, họ dễ dàng có được hàng trăm, thậm chí hàng ngàn khách. Khi hiệu trưởng nhà trường “tạo điều kiện” thì chuyện “phải quấy” với nhà trường, với hiệu trưởng đương nhiên không tránh khỏi.

Học tập ngoại khóa tức là vừa đi - vừa chơi - vừa học, là học tập qua thực tế chuyến đi. Làm cha mẹ lẽ ra chúng tôi phải cảm thấy vui trước mỗi chuyến đi như thế của con mình. Thế nhưng làm sao có thể vui được khi con chúng tôi phải tham gia miễn cưỡng.

PHAN TÙNG CHÂU (quận Gò Vấp, TP.HCM)