Chứng cứ ngoại tình đâu?

Những ngày qua, “drama” giữa diễn viên D.L.A. và chồng cũ N.Đ. ngày càng nóng khi mỗi bên đều tung chiêu nhằm lật mặt đối phương.

D.L.A. công khai những tin nhắn tình cảm, yêu đương của chồng và người mẫu Q.T. Nữ diễn viên cũng tung clip mẹ chồng cô đi cùng con dâu để gặp gỡ, dằn mặt tình địch thay cô. Anh chồng (cũ) đăng đàn phản pháo, tố vợ cũ ham tiền và chê trách hành động của cô đã làm ảnh hưởng đến cha mẹ anh ta và tâm lý con cái sau này. Anh cũng yêu cầu vợ cũ: “Có bằng chứng thì hãy dùng nó để nói chuyện với tòa”.

Câu chuyện của đôi vợ chồng nổi tiếng này làm tôi nhớ tới hàng chục vụ ly hôn tôi từng dự khán với tư cách phóng viên bám mảng tòa án. Có nhiều vụ cũng tương tự: hôn nhân đổ vỡ và tranh giành quyền nuôi con. Vợ cho rằng, chồng ngoại tình khiến gia đình ly tán.

Ảnh mang tính minh họa - Shutterstock

Chồng khăng khăng “nguyên nhân do bất đồng quan điểm sống” và thách thức vợ “chứng cứ ngoại tình đâu?”. Các ông mạnh miệng vì tự tin chuyện “ăn vụng” đã “ém” kỹ và nắm được tâm lý vợ e ngại “xấu chàng, hổ thiếp và sợ ảnh hưởng đến con”.

Những bà vợ trải qua bao tháng ngày vật vã ghen tuông, vật vã tìm chứng cứ như lén cài định vị, lén lục lọi điện thoại, tài khoản mạng xã hội của chồng, thuê thám tử theo dõi đã trưng ra chứng cứ: tin nhắn, email bày tỏ nỗi nhớ nhung, yêu đương của chồng và nhân tình; hình ảnh chồng chở nhân tình trên xe ôm eo sát rạt, hình ảnh 2 người đi vào nhà nghỉ… 

Nhưng tất cả những thứ trên chỉ được tòa xem là tài liệu tham khảo, không phải là chứng cứ trực tiếp kết luận chồng ngoại tình. Bởi, những anh chồng vẫn cãi xoen xoét: “Tôi và cô ấy chỉ nhắn tin trêu đùa”; “là người quen, đồng nghiệp, người ta xin quá giang xe không giúp được à?”, “nhà nghỉ chứ có phải nơi bán hàng cấm đâu mà không được đến. Luật nào nói vào nhà nghỉ là ngoại tình?”. 

Vậy là chứng cứ chồng ngoại tình được các bà vợ cung cấp trở nên vô hiệu bởi theo luật định, chứng cứ ngoại tình được tòa công nhận phải là hình ảnh, clip riêng tư, thân mật giữa 2 người được thu thập đúng trình tự pháp luật, bắt quả tang ngoại tình có công an lập biên bản…

Những thứ này thì không dễ gì người vợ thu thập được, bởi người ngoại tình thường kín kẽ, thực hiện hành vi tình ái ở nơi kín đáo, phòng riêng, rất khó để nạn nhân có thể xông vào, thu thập chứng cứ. Vì lẽ đó, nhiều vụ tố chồng/vợ ngoại tình, thậm chí bắt được người bạn đời và tình địch trong phòng nhà nghỉ, nhưng chưa “trai trên gái dưới”, vẫn còn mặc đồ trên người thì đương sự vẫn khẳng định sự chính chuyên của mình: “Đồng nghiệp bệnh, gọi tôi đến giúp, hỗ trợ thì tôi đến, chứ có làm gì đâu mà kêu ngoại tình”. 

Thực tế cho thấy, có những vụ ngoại tình rõ ràng, đồng nghiệp, bạn bè, gia đình 2 bên đều biết, nhưng một khi người trong cuộc phủ nhận và thách thức “nộp bằng chứng cho tòa án đi” thì hầu hết người tố cáo đều thua ở phút 89; vì bằng chứng trong ngoại tình hay xử lý vi phạm chế độ một vợ một chồng vẫn là câu chuyện dài, còn nhiều bất cập, vướng mắc. 

Bà Hồ Thị Lệ Thanh - nguyên Thẩm phán Tòa án nhân dân quận Phú Nhuận - cho biết, có rất nhiều vụ ly hôn, vợ tố chồng, chồng tố vợ ngoại tình, nhưng thường không có chứng cứ hoặc chứng cứ được thu thập không đúng trình tự pháp luật nên không được tòa công nhận.

Ảnh mang tính minh họa - Shutterstock

Ví dụ, quy định về chứng cứ, cơ sở để xử lý tội “Vi phạm chế độ một vợ một chồng” thì đương sự phải từng bị xử phạt hành chính về hành vi này. Trên thực tế, điều kiện này rất khó vận dụng. 

Cũng gần đây, một doanh nhân “cá mập B.” có vợ con nhưng công khai yêu một cô diễn viên, lộ hình ảnh mặn nồng, tình cảm. Cộng đồng bất bình, đòi pháp luật vào cuộc xử lý. Nhưng vụ việc ầm ĩ vẫn trôi qua, vì hình ảnh hay ngay cả lời thú nhận của người trong cuộc vẫn chưa đủ là chứng cứ để cả 2 bị xử lý hình sự và nay kẻ ngoại tình cùng “người thứ ba” đã là vợ chồng chính thức.

Xưa nay, những đôi vợ chồng ly tán vì nguyên nhân ngoại tình không ít, nhưng hiếm có ai bị xét xử về hành vi ngoại tình, tội vi phạm chế độ một vợ một chồng. Từ thủ phạm đến nạn nhân và cả “người kia” đều biết rõ, dù cả thiên hạ biết họ tình gian nhưng lý vẫn ngay, nên nạn nhân phải chịu uất ức, còn những kẻ ngoại tình và người phá gia cang người khác vẫn ung dung.

Những bất cập, vướng mắc của luật trong giải quyết án hôn nhân gia đình đã tồn tại rất lâu, ít nhiều làm ảnh hưởng quyền lợi công dân, cản trở sự công bằng và tiến bộ của xã hội. Thiết nghĩ, dù muộn, vẫn rất cần sự thay đổi, điều chỉnh để tạo hành lang pháp lý vững chắc, đảm bảo quyền lợi của con người và sự bình đẳng của mọi công dân trước pháp luật. 

Cách thức thu thập chứng cứ về ngoại tình  Theo quy định pháp luật, những đoạn ghi âm, ghi hình, video, hình ảnh được coi là chứng cứ của vụ việc khi xuất trình cần kèm theo văn bản xác nhận xuất xứ hoặc văn bản về sự việc liên quan đến việc ghi âm. Người trong hội thoại phải thừa nhận giọng nói trong đoạn băng ghi âm là của họ hoặc cơ quan giám định có kết luận xác nhận giọng nói trong đoạn băng ghi âm là của người đó. Tin nhắn qua Zalo, Facebook… hay mạng xã hội có thể được coi là chứng cứ khi đáp ứng điều kiện như tin nhắn đó có thật, thu thập theo đúng trình tự, thủ tục và hợp pháp.  Trên thực tế, tin nhắn trên mạng xã hội chỉ mang tính chất tham khảo và không có giá trị để làm chứng cứ. Để sử dụng nội dung tin nhắn như chứng cứ và đảm bảo tính pháp lý, người có chứng cứ có thể yêu cầu văn phòng thừa phát lại lập vi bằng đối với loại chứng cứ này. Ảnh mang tính minh họa - Shutterstock Tuy nhiên, việc thu thập chứng cứ ngoại tình là trường hợp khá đặc biệt, do liên quan đến bí mật cá nhân của mỗi người. Ví dụ, những tin nhắn giữa vợ chồng có thể là chứng cứ, nhưng tin nhắn riêng giữa chồng/vợ với “người thứ ba” không thể đưa ra làm bằng chứng; bởi việc thu thập những bằng chứng này không được khách quan và vi phạm quyền riêng tư giữa 2 người họ.  Đối với việc thu thập chứng cứ ngoại tình, có thể xem xét các chứng cứ sau đây: - Những tin nhắn, hình ảnh, băng ghi âm, ghi hình cho thấy có dấu hiệu ngoại tình, ghi lại cử chỉ thân mật, vượt quá giới hạn của người có hành vi ngoại tình và người tình (những hình ảnh này phải có thật, không phải do tạo dựng hay làm giả). - Việc người chồng/vợ có con riêng với “người thứ ba”. - Lời khai, lời thừa nhận của người có hành vi ngoại tình hoặc của “người thứ ba”. - Thu thập thông tin từ các nguồn công khai: có thể tìm kiếm thông tin, bằng chứng trên mạng internet hoặc các tài liệu công khai khác như bài viết, hình ảnh, video, tin nhắn, email hoặc bất kỳ thông tin nào liên quan đến việc có hành vi ngoại tình. Lưu ý rằng chứng cứ phải có thật, việc thu thập chứng cứ theo đúng trình tự, thủ tục và hợp pháp không vi phạm quyền riêng tư của cá nhân. Luật sư Ngô Lệ Quỳ​nh  (Đoàn Luật sư TPHCM)

Giang Thùy