Chưa vạch trần được sự đối phó của doanh nghiệp khai thác cát trái phép

Ngày 23/4, UBND TP.HCM tổ chức Hội nghị trao đổi thông qua “Đề án phòng, chống khai thác cát trái phép trên vùng biển Cần Giờ và vùng giáp ranh giữa TP.HCM và các tỉnh”.

Các đại biểu trao đổi tại hội nghị

Thiếu sót trong xử lý vi phạm khai thác cát trái phép là xử phạt sai đối tượng

Tại hội nghị, thiếu tướng Phan Anh Minh, Phó giám đốc Công an TP.HCM, cho hay hội nghị cần đi thẳng vào những vấn đề đó là những yếu kém, thiếu sót của lực lượng công vụ để từ đó khắc phục, có những biện pháp cứng rắn ngăn chặn nạn khai thác cát khái phép.

“Tôi khá bi quan là không một sớm một chiều sửa được các quy định mà còn dự phòng việc sửa sẽ khó vì công tác lập pháp ngày càng hướng tới sự dân chủ”, thiếu tướng Minh nói.

Thiếu tướng Phan Anh Minh phát biểu tại hội nghị

Theo thiếu tướng Phan Anh Minh, thống kê năm vừa qua, hầu hết phương tiện vi phạm bị bắt giữ có trọng tải trên 1.000 tấn là từ các vùng biển phía Bắc. Đối tượng vi phạm hầu hết cư ngụ ở phía Bắc, thậm chí là các tàu này thế chấp ngân hàng cũng từ phía bắc, rồi mới đến các sông nước ở miền Tây.

“Chúng ta đã lười biếng không đi xác minh đầy đủ về nơi tiêu thụ, về chủ phương tiện mà chỉ phụ thuộc vào bắt quả tang nên chỉ xử phạt cá nhân là người điều khiển phương tiện. Cơ quan chính quyền đã không vạch trần sự đối phó của doanh nghiệp khai thác cát trái phép. Đó là việc doanh nghiệp khai thác lách bằng cách ký hợp đồng, cho thuê phương tiện cho cá nhân để khi xảy ra chuyện đổ trách nhiệm cho cá nhân mà không phạt pháp nhân”- ông Phan Anh Minh nói.

Phó giám đốc CATP thông tin Công an TP.HCM phát hiện rất nhiều hợp đồng mà doanh nghiệp ký hợp đồng mượn người bưng bê quán nước ở Vũng Tàu ký cho người không có tài sản. Việc xử phạt không đúng hành vi vi phạm, chỉ xử phạt một lần trên số lượng cát thu được mà không xác minh những hành vi vi phạm trước đó.

Thiếu tướng Minh khẳng định, trong việc bắt giữ, xử lý tình trạng khai thác cát trái phép cần phải xem lại lực lượng công an. Điển hình như một vụ xử lý cát trái phép vừa qua ở TP.HCM có sự tiêu cực của công an, hai công an viên vi phạm phải thôi việc hoặc không được phân công công việc.

Tướng Minh đã yêu cầu Phòng Cảnh sát môi trường (Công an TP.HCM) không được phân công công việc đối với cán bộ có quê ở duyên hải Cần Giờ vì tình đồng hương đã không thực hiện quy định. 

Các địa phương cần phối hợp điều tra nguồn gốc cát đang tiêu thụ tại TP.HCM

Đại tá Tô Danh Út, Chỉ huy trưởng Bộ đội biện phòng TP.HCM, kiến nghị cần tăng mức phạt tiền đối với hành vi khai thác cát trái phép và phân cấp thành nhiều mức phạt khác nhau (không chỉ quy định mức khai thác trái phép tối đa bị xử phạt từ 50m3 trở lên). Ngoài ra, cần xác định hành vi khai thác khoáng sản trái phép là hành vi trộm, cắp tài sản đễ xử lý hình sự, tăng tính răn đe.

Bí thư Thành ủy TP.HCM Nguyễn Thiện Nhân phát biểu tại hội nghị

Tại hội nghị, Bí thư Thành ủy TP.HCM nhấn mạnh, để ngăn chặn tình trạng khai thác cát trái phép trên vùng biển Cần Giờ nói riêng, khu vực giáp ranh giữa các địa phương nói chung, đề nghị UBND TP tăng cường phối hợp với UBND các tỉnh trong chỉ đạo lực lượng chức năng (công an, biên phòng) phối hợp Cảnh sát biển và Bộ Công an, tăng cường các biện pháp nghiệp vụ, thường xuyên mở các đợt cao điểm tấn công, trấn án tội phạm và hành vi khai thác cát trái phép.

Bí thư Thành ủy đề nghị UBND TP chỉ đạo các sở ngành tập trung khẩn trương rà soát các văn bản quy định pháp luật (thuộc thẩm quyền ban hành của UBND TP) trong lĩnh vực quản lý hoạt động khoáng sản, lĩnh vực giao thông thủy và quy trình xử lý vi phạm hành chính, quy trình xử lý, vật tịch thu, đấu giá tang vật xử lý vi phạm hành chính để kịp thời điều chỉnh cho phù hợp với điều kiện thực tiễn của TP và kiến nghị, đề xuất bổ sung, sửa đổi hình thức xử phạt về hành vi khai thác cát trái phép (đối với các quy định thuộc thẩm quyền ban hành của Chính phủ) theo hướng tăng mức xử phạt đối với những hành vi này đảm bảo sức răn đe nhằm phòng, ngừa tái diễn.

Phương tiện khai thác cát trái phép bị bắt giữ ở vùng biển Cần Giờ - Ảnh: CTV

Chủ động phối hợp với các địa phương có liên quan nắm bắt thông tin về nguồn cát đã được cấp phép khai thác, phục vụ cho công tác điều tra, xác minh nguồn gốc cát  đang tiêu thụ trên địa bàn TP.HCM. Tăng cường sự phối hợp giữ lực lượng công an và lực lượng biên phòng của TPố với các tỉnh giáp ranh để rà soát, cập nhật thông tin về các đối tượng vi phạm hành chính trong lĩnh vực khoáng sản để củng cố hồ sơ xử lý hình sự nhằm tăng tính răn đe.

Rà soát, xây dựng lộ trình cụ thể đối với danh mục trang thiết bị cần đầu tư, nâng cấp trang thiết bị phục vụ kiểm tra, ngăn chặn tình trạng khai thác cát trái phép đối với các địa bàn huyện Củ Chi, Quận 9 và huyện Cần Giờ. Nghiên cứu áp dụng các thiết bị công nghệ, đáp ứng đa nhiệm vụ, đa mục tiêu để phục vụ công tác tuần tra, kiểm tra trên sông, trên biển.

Chủ động hoàn thiện chính sách hỗ trợ các lực lượng tham gia kiểm tra, phòng chống khai thác cát trái phép và nâng cao vai trò kiểm tra, giám sát của các tổ chức chính trị, xã hội đối với việc thi hành nhiệm vụ của các cơ quan quản lý nhà nước trong công tác đấu tranh, phòng ngừa khai thác cát trái phép.

Phối hợp với các địa phương giáp ranh thực hiện kiểm tra nguồn gốc cát san lấp của các dự án trên địa bàn thành phố (tập trung vào các dự án sử dụng nguồn cát san lấp có khối lượng lớn)…

“Về lâu dài, nguôn cát, sỏi sẽ dần cạn kiệt, Thành phố rất mong các tỉnh thành luôn chia sẻ, đồng hành trong phối hợp quản lý khoáng sản chưa khai thác giữa các địa phương ở khu vực giáp ranh, góp phần hạn chế những tiêu cực đến dòng chảy, hạ thấp lòng sông, gây sạt lở bờ, bãi sông, gây thiệt hại tài sản của nhân dân, tác động xấu đến môi trường chung theo từng lưu vực song”- Bí thư Thành ủy TP.HCM nói.

Mai Phan