Chưa nên công chứng điện tử với các giao dịch bất động sản

Phó thủ tướng, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Lê Thành Long trình bày dự thảo luật Công chứng (sửa đổi), chiều 17/6

Chiều 17/6, Phó thủ tướng, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Lê Thành Long đã trình bày tờ trình về dự thảo luật Công chứng (sửa đổi). Đáng chú ý, dự thảo luật đã bổ sung 4 điều mới để quy định về công chứng điện tử.

Thứ nhất là việc công chứng được thực hiện bằng phương tiện điện tử để tạo lập văn bản công chứng điện tử.

Thứ hai, việc công chứng điện tử phải bảo đảm các nguyên tắc cụ thể.

Thứ ba, việc cung cấp dịch vụ công chứng điện tử chỉ được thực hiện khi đáp ứng các điều kiện cụ thể, đồng thời, cũng quy định về khái niệm, thời điểm có hiệu lực, giá trị của văn bản công chứng điện tử và việc chuyển đổi hình thức giữa văn bản công chứng điện tử và văn bản công chứng giấy.

Thứ tư, quy định về quy trình công chứng điện tử nhằm tạo cơ sở pháp lý cho chuyển đổi số hoạt động công chứng, là cơ sở để Chính phủ quy định các vấn đề cụ thể về công chứng điện tử và triển khai thực hiện quá trình chuyển đổi số hoạt động công chứng trên thực tế.

Thẩm tra về nội dung này, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng cho hay, quy định về công chứng điện tử trong dự thảo Luật nhằm đáp ứng yêu cầu của cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư trong hoạt động công chứng, góp phần thúc đẩy chuyển đổi số trong các giao dịch dân sự, kinh tế; bảo đảm đồng bộ với các quy định mới của Luật Giao dịch điện tử năm 2023.

“Công chứng điện tử là sự thay đổi về phương thức thực hiện công chứng, chứ không được làm thay đổi bản chất và đặc điểm của mô hình công chứng nước ta là công chứng nội dung, hoạt động công chứng phải bảo đảm chứng nhận tính xác thực, hợp pháp của hợp đồng, giao dịch” - báo cáo thẩm tra nêu rõ.

Theo ông Hoàng Thanh Tùng, qua thảo luận, có 2 loại ý kiến về phạm vi công chứng điện tử. Loại ý kiến thứ nhất tán thành với dự thảo Luật không giới hạn phạm vi công chứng điện tử, nhưng giao Chính phủ quy định lộ trình thực hiện cụ thể phù hợp với lộ trình xây dựng nền kinh tế số, xã hội số.

Tuy nhiên, để thực hiện chính sách này, đề nghị Cơ quan chủ trì soạn thảo lưu ý đề xuất giải pháp khắc phục được các hạn chế mà công nghệ chưa thể thực hiện thay con người.

Loại ý kiến thứ hai cho rằng: Trong điều kiện hiện nay, khi áp dụng công chứng điện tử, nhất là theo phương thức công chứng điện tử trực tuyến, vẫn có một số yếu tố cốt lõi của công chứng nội dung, mà công nghệ chưa thể bảo đảm thay thế được hoàn toàn vai trò của con người. Do đó, việc thực hiện công chứng điện tử cần tiến hành thận trọng, có bước đi hợp lý.

Trước mắt, dự thảo Luật cần quy định rõ, chỉ áp dụng công chứng điện tử ở phạm vi hẹp với một số giao dịch đơn giản, không áp dụng đối với các giao dịch về bất động sản, thừa kế... như kinh nghiệm nhiều nước.

Đa số ý kiến trong Ủy ban Pháp luật tán thành với loại ý kiến thứ nhất. Bên cạnh đó, có ý kiến đề nghị chỉ nên giao Chính phủ thực hiện thí điểm công chứng điện tử, trên cơ sở đó tiến hành tổng kết thực tiễn làm cơ sở luật hóa nội dung này.

Phát biểu về nội dung này tại phiên thảo luận tổ, bà Nguyễn Thị Hồng Hạnh (đoàn ĐBQH TPHCM) cho rằng, thời điểm này, việc công chứng điện tử nên đặt ra trong dự án luật, nhưng trong quá trình triển khai phải rất thận trọng, cần thực hiện thí điểm. Bà cũng đồng tình giới hạn thực hiện trong một số lĩnh vực đơn giản.

"Thời gian qua, tình trạng giả mạo nhiều, nếu làm không khéo sẽ rất nguy hiểm" - bà lưu ý.

M.Quang