Chưa có vắc xin 5 trong 1 miễn phí, chuyển sang chích vắc xin dịch vụ có tốt cho trẻ?

Để đảm an toàn sức khỏe cho trẻ, phóng viên Báo Phụ Nữ TP.HCM có cuộc trao đổi với Thạc sĩ bác sĩ Nguyễn Trọng Toàn - khoa Kiểm soát Phòng ngừa dịch bệnh, Viện Pasteur TPHCM.

Phóng viên: Trẻ em được chích vắc xin Quinvaxem miễn phí đủ 3 mũi lúc 2, 3, 4 tháng tuổi. Vậy nếu bé chích chưa đủ liều Quinvaxem (mới chích 1 hoặc 2 mũi) hoặc phụ huynh muốn chuyển sang chích vắc xin dịch vụ thì chọn loại nào thay thế cho đủ 3 mũi? Và chích vắc xin khác thay thế thì hiệu quả ngừa bệnh được bao nhiêu % so với mũi thứ 3 là Quinvaxem vậy bác sĩ?

- Bác sĩ Nguyễn Trọng Toàn: Nguyên tắc chung là nên sử dụng một loại vắc xin của cùng nhà sản xuất trong suốt lịch tiêm. Lịch tiêm không bị trì hoãn hay ngưng lại vì lý do thiếu một loại vắc xin nào đó. Việc hoán đổi giữa các vắc xin của nhà sản xuất khác nhau cần lưu ý các tiêu chí sau: (a) Vắc xin hoán đổi phải được cơ quan quản lý cấp phép có cùng chỉ định, lịch tiêm, tuổi tiêm; (b) Vắc xin có chứa các kháng nguyên tương tự nhau; (c) Được xem như tương đương nhau về an toàn, miễn dịch và hiệu quả.

Vắc xin Quinvaxem hay ComBeFive miễn phí của Chương trình Tiêm chủng mở rộng Quốc gia khác biệt so với các loại vắc xin kết hợp 4 trong 1, 5 trong 1 hay 6 trong 1 (vắc xin dịch vụ) chủ yếu ở thành phần kháng nguyên ho gà. Quinvaxem hay ComBeFive có thành phần ho gà toàn tế bào và vắc xin dịch vụ có thành phần ho gà vô bào.

Theo Tổ chức Y tế thế giới, việc chuyển đổi giữa vắc xin có thành phần ho gà toàn tế bào và vắc xin có thành phần ho gà vô bào chỉ áp dụng trong trường hợp không rõ loại vắc xin ho gà nào đã tiêm trước đó hay trong trường hợp không có vắc xin.

Về hiệu quả, thời gian bảo vệ trung bình sau tiêm của vắc xin Quinvaxem, ComBE Five dài hơn nhờ có thành phần ho gà toàn tế bào. Còn vắc xin có thành phần ho gà vô bào (vắc xin dịch vụ) tạo miễn dịch bảo vệ ngắn hơn do đó phải tiêm nhiều mũi hơn, ngoài 3 mũi cơ bản, tiêm nhắc lại lúc 18 tháng, 4-6 tuổi, 10-11 tuổi, tùy theo tình hình dịch tễ, tiêm cả cho bà mẹ mang thai.

*Điều này có nghĩa vắc xin 5 trong 1 mới ComBE Five có thành phần ho gà toàn tế bào. Nhưng vắc xin 5 trong 1 của Ấn Độ - ComBE Five sản xuất hiện vẫn chưa đưa vào tiêm miễn phí cho trẻ. Vậy để trẻ chờ đợi ComBE Five mới chích có nên không? 

- Theo hướng dẫn của Chương trình Tiêm chủng mở rộng tại Việt Nam, với vắc xin 5 trong 1 mới như ComBE Five (phòng bạch hầu, ho gà, uốn ván, viêm gan B, bệnh do vi khuển Hib) được tiêm 3 mũi cơ bản lúc trẻ được 2-3-4 tháng tuổi và mũi tiêm nhắc lúc 18-24 tháng.

Điều quan trọng của tiêm vắc xin phòng bệnh là tiêm đúng độ tuổi để kịp tạo miễn dịch bảo vệ trẻ trước nguy cơ mắc bệnh cao trong độ tuổi đó cũng như thời gian sau này. Đặc biệt, vắc xin liên quan tới bệnh bạch hầu, ho gà, uốn ván thì trẻ cần chích mũi cuối của 3 mũi cơ bản không quá 6 tháng tuổi.

Theo thống kê của y khoa thế giới, viêm màng não do Hib gây nguy hiểm chủ yếu ở trẻ 4 tháng - 18 tháng tuổi, còn bệnh ho gà thì hơn 50% trường hợp mắc bệnh ở trẻ dưới 1 tuổi cần phải nhập viện điều trị (các triệu chứng nặng như khó thở, viêm phổi). 90% trẻ bị nhiễm viêm gan B lúc dưới 1 tuổi sẽ phát triển thành viêm gan B mạn tính và có nguy cơ bị xơ gan, ung thư gan về sau.

Phụ huynh cần đưa trẻ đến các cơ sở y tế để được tư vấn và tiêm đầy đủ các mũi trên theo lịch nhằm bảo vệ tránh các bệnh nguy hiểm, không nên trì hoãn hay chờ đợi để trẻ mất cơ hội được bảo vệ sớm cho trẻ và cho cộng đồng khỏi các bệnh nguy hiểm.

*Mỗi năm, các tỉnh miền Nam và riêng TP.HCM có bao nhiêu trẻ được chích vắc xin 5 trong 1 miễn phí?

- Hiện nay, vắc xin trong Chương trình Tiêm chủng mở rộng tại nước ta đã bao phủ tất cả các tỉnh thành trong cả nước. Vắc xin được phân phối và tiêm tại các điểm tiêm chủng đến tận tuyến xã cũng như qua các điểm tiêm lưu động.

Trong các năm gần đây, tại khu vực phía Nam, tỷ lệ trẻ tiêm chủng đủ 3 mũi vắc xin 5 trong 1  miễn phí đạt trên 90%. Cụ thể, có khoảng 540.000 – 560.000 trẻ được tiêm vắc xin 5 trong 1 trong chương trình tiêm chủng mở rộng, trong đó số trẻ sống tại TP.HCM chiếm 13% - 17%.

Xin cảm ơn bác sĩ

Thanh Khê thực hiện