Chưa có sách tiếng Việt lớp Hai đạt, viễn cảnh nào cho năm học tới?

Giữa tháng 8/2020, Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD-ĐT) khai mạc Hội đồng quốc gia thẩm định sách giáo khoa (SGK) lớp Hai. Có bốn nhà xuất bản (NXB) đề nghị thẩm định sách gồm: NXB Giáo dục Việt Nam, NXB Đại học Sư phạm, NXB Đại học Sư phạm TP.HCM và NXB Đại học Quốc gia TP.HCM. Theo đó, có 33 bản mẫu SGK của đầy đủ chín môn học và hoạt động giáo dục lớp Hai được thẩm định. Môn toán có bốn bản mẫu SGK, môn tự chọn tiếng Anh có tám bản, môn tiếng Việt có ba bản. 

Bản mẫu SGK tiếng Việt lớp Hai tham gia thẩm định gồm sách Kết nối tri thức với cuộc sống và Chân trời sáng tạo của NXB Giáo dục Việt Nam; sách Cánh diều của NXB Đại học Sư phạm và NXB Đại học Sư phạm TP.HCM. Cả ba bản mẫu này có kết quả đánh giá “không đạt” hoặc “đạt nhưng cần sửa chữa” ở vòng một.

Việc làm sách giáo khoa theo hình thức cuốn chiếu rất hồi hộp

Sau đó, những bản mẫu thuộc diện “đạt nhưng cần sửa chữa” đã có một tháng chỉnh sửa để nộp thẩm định vòng hai. Kết quả, sau hai vòng thẩm định, không có sách tiếng Việt lớp Hai nào được đánh giá đạt.

Theo Thông tư 23 sửa đổi bổ sung một số điều của Thông tư 33, mỗi năm Bộ GD-ĐT chỉ tổ chức thẩm định SGK nhiều nhất là hai đợt, mỗi đợt thẩm định không quá hai vòng. Như vậy, những bản mẫu không đạt sau vòng hai ở đợt một chỉ có thể tiếp tục nộp hồ sơ đề nghị thẩm định đợt hai cùng với các bản mẫu SGK của những môn học mà đợt một chưa có, các bản mẫu SGK mới. Thời gian nhận hồ sơ đề nghị thẩm định SGK đợt hai từ ngày 15/11 đến hết 30/11. 

Trong trường hợp không có bản mẫu SGK nào tham gia thẩm định hoặc kết quả thẩm định không đạt ở cả hai đợt, Bộ GD-ĐT sẽ chịu trách nhiệm biên soạn để đảm bảo có SGK. Điều lo lắng là đến khi đó, Bộ GD-ĐT bắt tay vào làm thì liệu có còn đủ thời gian? 

Theo Bộ GD-ĐT, SGK lớp Hai và lớp Sáu đang trong quá trình thẩm định sẽ tăng cường khâu thẩm định sơ bộ trước khi nộp về bộ thẩm định, tăng cường các kênh lấy ý kiến đóng góp và kiểm soát chặt chẽ quá trình thực nghiệm…

Thạc sĩ Lê Ngọc Điệp, nguyên Trưởng phòng Giáo dục tiểu học Sở GD-ĐT TP.HCM, cho biết quá trình thực nghiệm SGK phải được tổ chức hết sức cẩn trọng, đó là một quy trình khoa học, không thể làm vội vàng, chắp vá. Như chương trình giáo dục năm 2000, ban đầu nhóm tác giả SGK chọn thử nghiệm ở tất cả tỉnh, thành, mỗi địa phương chọn một số trường để dạy thử nghiệm. Riêng TP.HCM dạy thử nghiệm ở cả 24 quận, huyện. Sau đó, tổng kết ưu, khuyết điểm để chỉnh sửa, hoàn thiện. 

Trước khi được ban hành để đưa vào sử dụng đại trà, theo một số nhà giáo dục, cần có ít nhất 6-8 tháng dạy thực nghiệm bài bản. Thế nhưng, hiện đã giữa tháng 11, vẫn chưa có SGK tiếng Việt lớp Hai nào đạt. Sự cố SGK tiếng Việt lớp Một của bộ sách Cánh diều đã là một bài học quá lớn. 

Sau SGK lớp Một, còn đến 11 bộ SGK phải được hoàn thành trong vài năm tới - một thách thức lớn, chưa kể làm theo hình thức cuốn chiếu khá hồi hộp, nhất là khi các mốc thời gian cận kề như hiện nay. Lỡ như, sau thẩm định đợt hai vẫn không có SGK tiếng Việt nào đạt thì sẽ thế nào? Bộ GD-ĐT sẽ bắt tay vào làm, thì liệu có kịp khi kết quả thẩm định chắc chắn không thể có sớm hơn tháng 12/2020? Nếu Bộ GD-ĐT không làm kịp thì học sinh chương trình mới sẽ học SGK nào? Cũng không loại trừ tình huống “du di” trong khâu thẩm định để có SGK áp dụng vào năm tới. 

Gia Tuệ