Chữa bệnh bằng Internet?

Trước đó, hầu hết bệnh nhân đều hoàn toàn thụ động với thông tin về y tế. Nguồn thông tin mà họ có được chỉ thuần dựa vào bác sĩ điều trị. Tuy nhiên, thực tế các bác sĩ chỉ dành vài phút ngắn ngủi để giải thích về tình trạng bệnh, kèm theo một đơn thuốc đã kê sẵn.

Nhu cầu thông tin trở nên bức thiết là do vậy. Với sự bùng nổ của internet - một công nghệ đã thay đổi y khoa mạnh mẽ hơn bất kỳ một phát minh riêng lẽ nào - quan hệ giữa bác sĩ và bệnh nhân cũng thay đổi theo.

Về phía ngành y tế, với hàng núi dữ liệu về sức khỏe trên các trang mạng, các bác sĩ bắt đầu băn khoăn về việc bệnh nhân của mình sử dụng các thông tin này như thế nào, và nó tác động ra sao đến quan hệ thầy thuốc - người bệnh. Liệu người bệnh có tự mình chẩn đoán và điều trị bệnh dựa trên những thông tin này?

Thực tế, các thông tin trên internet có tính bổ sung phần nào, chứ không thể thay thế việc đưa ra một quyết định chính xác về mặt lâm sàng.

Bệnh nhân sử dụng Internet như thế nào?

Theo nghiên cứu của Pew, bệnh nhân thường sử dụng internet theo 2 cách. Thứ nhất, họ tìm hiểu thông tin trước khi đi khám bệnh để xem thử mình nên khám bác sĩ nào trước. Thứ hai, họ tìm kiếm thông tin sau khi đã được khám để đảm bảo chắc chắn. Hoặc giả họ không hài lòng với sự giải thích của bác sĩ nên tự mình tìm hiểu thêm.

Như vậy, dù có được nhiều thông tin từ internet, người ta vẫn không sử dụng internet để thay thế cho việc khám bệnh trực tiếp với bác sĩ. Ngoài ra, phần lớn người bệnh hỏi bác sĩ về những loại thuốc khác, hoặc hỏi thêm về những phương thức điều trị (không dùng thuốc) khác với lời khuyên của bác sĩ.

Ðặc biệt, với nhóm bệnh nhân mắc các bệnh hiếm gặp, họ thường không mấy hài lòng với lượng thông tin mà bác sĩ cùng cấp. Họ tìm kiếm các thông tin về triệu chứng bệnh, tìm kiếm những người mắc bệnh giống mình, và chia sẻ các thông tin này với cộng đồng.

Phản ứng của các bác sĩ trước những bệnh nhân này cũng khác nhau. Theo một nghiên cứu của Trung tâm Nghiên cứu thuốc Bệnh viên St. Micheal, Canada thì có ba nhóm phản ứng khác nhau gồm: chấp nhận, tỏ ra bực bội và kiên nhẫn giải thích lại cho người bệnh.

Tuy nhiên, chúng ta cần lưu ý rằng nghiên cứu này được tiến hành tại Hoa Kỳ, khác với môi trường ở Việt Nam. Hiện nay, dù chưa có nghiên cứu chính thức nhưng đã có không ít trường hợp bệnh nhân trong nước tự ý chẩn đoán, thậm chí là tự ý mua thuốc điều trị mà không thông qua bác sĩ nào. Bệnh có thể khỏi nhờ may mắn nhưng cũng có trường hợp phải nhập viện trong tình trạng nguy cấp.

Lời khuyên cuối cùng

Thông tin sức khỏe từ internet là vô tận. Trong đó có những thông tin khá đáng sợ, nhất là khi chúng ta không hiểu được tất cả những điều đang được mô tả. Ví dụ, khi bạn đọc thông tin về chứng đau đầu, một chẩn đoán phân biệt của đau đầu là đột quỵ, điều này khiến bạn nghĩ rằng có thể mình bị đột quỵ và lo lắng. Thực tế, khả năng bị đột quỵ khi đau đầu đơn thuần là rất hiếm, nhất là khi bạn còn trẻ và khỏe mạnh. Vô tình bạn lo lắng về một chuyện không đâu!

Tổng hợp các thông tin từ internet có thể thực sự hữu ích trong trường hợp bạn mắc phải những căn bệnh mạn tính (kéo dài) và muốn biết thêm kiến thức về bệnh của mình. Tuy nhiên, việc làm này cũng có thể nguy hiểm trong trường hợp một người muốn tự chẩn đoán bệnh, tệ hơn nữa là muốn tự điều trị cho mình. Hãy nhớ rằng các bác sĩ có thể hướng dẫn bạn những thông tin nào nên đọc trên internet.

Chúng ta không thể chỉ dựa vào các thông tin trên internet để chẩn đoán bệnh. Việc đưa ra một chẩn đoán đòi hỏi phải có quá trình thăm khám, được thực hiện bởi một chuyên gia có chứng chỉ hành nghề, có kinh nghiệm. Các bác sĩ, thoạt nhìn ta có thể thấy họ chẩn đoán và kê đơn thuốc khá dễ dàng.

Tuy nhiên, họ phải dựa vào hàng loạt các dấu hiệu lâm sàng và một lượng lớn thông tin y khoa (một số thông tin này có thể có trên internet) để đưa ra chẩn đoán. Ðặc biệt, dựa vào bệnh sử và các dấu hiệu khi thăm khám, các bác sĩ sẽ suy luận ra những chẩn đoán phân biệt, hay một danh sách những căn bệnh khác có khả năng xảy ra.

Nếu bạn tìm thấy những thông tin từ internet và muốn được bác sĩ giải thích, hãy mang những thông tin này đến gặp bác sĩ để hỏi khi họ có thời gian. Hoặc, bạn có thể hẹn gặp bác sĩ một buổi nào đó để được thảo luận về những vấn đề này. Ðừng để internet thay bác sĩ.

Tuyến Trần