Chống lợi dụng thủ tục hải quan điện tử để buôn lậu

Ảnh minh họa. Nguồn: ndh.vn.

Chủ tịch UBND TP.HCM Lê Hoàng Quân vừa ký văn bản số 6617/UBND-TM gửi Thủ tướng Chính phủ; Bộ trưởng Bộ Tài chính; Bộ trưởng Bộ Giao thông Vận tải về các giải pháp chống hành vi lợi dụng thủ tục hải quan điện tử để buôn lậu, gian lận thương mại.

Lợi dụng sự thông thoáng để buôn lậu

Theo UBND TP.hCM, thực hiện Nghị định số 87/2012/NĐ-CP ngày 23/10/2012 của Chính phủ quy định về hải quan điện tử, cơ quan hải quan đã tạo mọi điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp trong hoạt động xuất nhập khẩu.

Theo đó, kể từ ngày 01/01/2013, Cục Hải quan TP.HCM đã thực hiện thủ tục hải quan điện tử tại 12/12 chi cục trực thuộc. Nhờ vậy, thủ tục hải quan điện tử đã thúc đẩy mạnh mẽ hoạt động xuất nhập khẩu, tạo thông thoáng cho sản xuất kinh doanh, phát triển kinh tế.

Tuy nhiên, trong thời gian qua, một số doanh nghiệp đã lợi dụng sự thông thoáng trong quy định về thủ tục hải quan điện tử để xuất khống hàng hóa, buôn lậu, gian lận thương mại… Hiện nay có trên 80% hàng xuất khẩu là miễn kiểm tra.

Khi thực hiện thủ tục hải quan điện tử, doanh nghiệp được thông báo trước về hàng xuất khẩu thuộc luồng xanh, luồng vàng hoặc luồng đỏ. Nếu hệ thống quản lý rủi ro phân tờ khai của doanh nghiệp vào luồng đỏ thì doanh nghiệp đóng đúng hàng hóa theo tờ khai hải quan để cơ quan hải quan kiểm tra; hoặc có những doanh nghiệp cố tình truyền tờ khai nhiều lần cho đến khi được phân vào luồng xanh, doanh nghiệp sẽ xin hủy tờ khai luồng đỏ; đối với các tờ khai miễn kiểm tra, doanh nghiệp sẽ thực hiện việc xuất khống hàng hóa để chiếm đoạt tiền thuế giá trị gia tăng trong nội địa, đặc biệt là việc xuất lậu vàng, ngoại tệ, hàng cấm (ma túy, vũ khí...).

Ngoài ra, một số doanh nghiệp làm dịch vụ đăng ký mẫu tờ khai hải quan điện tử nhưng không trực tiếp giao nhận, vận chuyển hàng hóa, không chịu trách nhiệm về hàng hóa xuất khẩu (như vụ lô hàng lớn chứa 229kg heroin lọt qua cửa khẩu sân bay Tân Sơn Nhất vừa qua).

Bên cạnh đó, quy định đối với hàng xuất chuyển cửa khẩu cũng tạo các kẽ hở trong quản lý như: không phải niêm phong hải quan, doanh nghiệp tự chịu trách nhiệm đưa hàng hóa đến cửa khẩu xuất. Hải quan chỉ kiểm tra khi có dấu hiệu vi phạm hoặc đảm bảo công tác quản lý của ngành, vì vậy rất khó phát hiện việc xuất khống của doanh nghiệp.

Kiến nghị điều chỉnh một số quy định

Từ thực trạng trên, UBND TP.HCM kiến nghị Chính phủ điều chỉnh lại quy định tại khoản 1 điều 10 Nghị định số 87/2012/NĐ-CP về tự động phân luồng tờ khai; đối với tờ khai xuất khẩu, đề nghị phải tập kết hàng đầy đủ tại địa điểm kiểm tra của cơ quan hải quan, sau đó cơ quan hải quan mới thực hiện việc phân luồng tờ khai và thông báo cho doanh nghiệp.

UBND TP.HCM kiến nghị Chính phủ chỉ đạo cơ quan hải quan, công an, bộ đội biên phòng, cơ quan quản lý cảng biển, hàng không, an ninh hàng không… phối hợp chặt chẽ trong công tác kiểm soát chống buôn lậu qua cửa khẩu, đồng thời xây dựng hệ thống thông tin quản lý và kết nối mạng giữa các đơn vị này và coi đây là trách nhiệm chung phải thực hiện của cả hệ thống chính trị nhằm tăng cường quản lý, chống buôn lậu, gian lận thương mại, chống thất thu và tăng cường hiệu quả quản lý.

UBND TP.HCM cũng kiến nghị Bộ Tài chính cần hoàn thiện hệ thống tiêu chí quản lý rủi ro để phục vụ cho hệ thống tự động kiểm tra, tiếp nhận, đăng ký tờ khai và phân luồng; đồng thời ưu tiên cung cấp trang thiết bị đáp ứng được yêu cầu quản lý cho ngành hải quan (sử dụng camera giám sát, máy quét mã vạch, áp dụng chữ ký số, seal định vị…); nâng cấp hệ thống thông tin giám sát chuyển cửa khẩu; có giải pháp để hải quan giám sát tại cửa khẩu kết nối Hệ thống xử lý dữ liệu tại các chi cục hải quan ngoài cửa khẩu nhằm kiểm tra, đối chiếu tờ khai hải quan điện tử.

UBND TP.HCM còn đề nghị Bộ Giao thông Vận tải chỉ đạo các lực lượng chức năng của Bộ phối hợp chặt chẽ với các cơ quan hữu quan rà soát các quy trình, quy chế phối hợp trách nhiệm trong việc xuất, nhập khẩu ở khu vực cảng hàng không, cảng biển, biên giới để hạn chế thấp nhất các vụ buôn lậu, nhất là buôn lậu ma túy.

Bích Ngọc